Zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) 8% stawkę VAT stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Zgodnie zaś z art. 41 ust. 12a VATU przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części z wyłączeniem lokali użytkowych; lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12; obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia, świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, oraz funkcjonalnie związana z tymi budynkami mikroinstalacja, o której mowa w art. 2 pkt. 19 ustawy z 20.2.2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 610; dalej: OdnŹródłaEnU).
Mikroinstalacja to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW. W praktyce chodzi więc o standardowe instalacje fotowoltaiczne, cieszące się w ostatnim czasie wciąż rosnącą popularnością.
Popularność ta może jeszcze wzrosnąć. Wszystko dzięki przepisom Dyrektywy 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 107, s. 1). W pozycji 10c załącznika III do Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11. 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr) wskazana została bowiem dostawa i instalacja paneli słonecznych na prywatnych budynkach mieszkalnych, budynkach mieszkalnych oraz na budynkach publicznych i innych budynkach wykorzystywanych w interesie publicznym, a także w sąsiedztwie takich budynków. Co ważne świadczenia w ww. zakresie znalazły się w wąskim gronie czynności, które będą mogły na stałe korzystać z opodatkowania tzw. superobniżoną stawką VAT, niższą niż 5%. W praktyce państwa członkowskie mogą więc stosować nawet 0% stawkę VAT.
Instalacja fotowoltaiczna – jak to działa dziś
Projekty w zakresie fotowoltaiki często realizowane są przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy) przy dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Występują przy tym dwa modele działania samorządu. Gmina może ograniczyć swoją rolę jedynie do zwrotu kosztów poniesionych przez mieszkańców. Wówczas, zdaniem organów podatkowych, nie działa ona w charakterze podatnika VAT.
Gmina może też aktywnie świadczyć na rzecz społeczności lokalnej i we własnym imieniu instalować panele. Zdaniem organów podatkowych taka działalność podlega VAT. W związku z realizacją tego rodzaju inwestycji gminy podpisują z mieszkańcami umowy, których celem jest ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych, związanych z montażem i eksploatacją mikro-instalacji. Umowy z reguły przewidują, że po zakończeniu prac montażowych sprzęt i urządzenia wchodzące w skład instalacji pozostają własnością gminy. Ta przekazuje mieszkańcowi sprzęt do korzystania zgodnie z jej przeznaczeniem, w zamian za udostępnienie fragmentu budynku (dachu). Dopiero wraz z upływem okresu trwania umowy całość instalacji staje się własnością mieszkańca.
TSUE rozstrzygnie, czy jednostki samorządu terytorialnego wykonujące czynności w zakresie montażu paneli fotowoltaicznych działają w charakterze podatnika VAT, czy raczej realizują swoje zadania własne jako organ władzy publicznej (art. 15 ust. 6 VATU). Stosowne pytanie prejudycjalne zadał NSA postanowieniem z 16.4.2021 r., I FSK 1645/20, Legalis. Może się więc okazać, że z tytułu realizacji projektów fotowoltaicznych gminy nie będą płacić VAT z innego powodu niż obniżka stawki do 0%. To ważna kwestia również w kontekście otrzymywanych przez jednostki samorządu terytorialnego dofinansowań (dotacji). One również czasem podlegają opodatkowaniu, jeśli wykazują związek z czynnością opodatkowaną. Wszystko to rzutuje też na prawo (albo brak prawa) do odliczenia przez gminę podatku naliczonego z tytułu poniesionych wydatków. Rozliczenia VAT z zakresu realizacji projektów fotowoltaicznych nie są takie proste. Również dlatego Dyrektor KIS wydaje tak wiele interpretacji indywidualnych w tym zakresie.
Wracając na grunt nowych przepisów unijnych: z preferencyjnej stawki skorzysta dostawa i instalacja paneli słonecznych na budynkach, ale także w sąsiedztwie takich budynków. To spójne rozwiązanie z obecnie funkcjonującym na gruncie art. 41 ust. 12a VATU, posługującego się pojęciem instalacji „funkcjonalnie związanej z budynkami”, a więc niekoniecznie znajdującej się w tzw. bryle budynku, co w przypadku budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym jest warunkiem skorzystania z obniżonej stawki VAT. Instalacja fotowoltaiczna może być ulokowana np. przed budynkiem (na gruncie) albo na budynku gospodarczym. Jeśli jest funkcjonalnie związana z budynkiem mieszkalnym, skorzysta z preferencyjnej stawki.
Na marginesie: z obniżonej stawki VAT skorzysta też na bazie nowych przepisów unijnych dostawa i instalowanie wysoce wydajnych, niskoemisyjnych systemów ogrzewania oraz dostawa gazu ziemnego i drewna opałowego (ale tylko do 1.1.2030 r.).
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
