To sedno wyroku Sądu Najwyższego. Sprawa dotyczyła ojca 5-letniej dziewczynki, który jadąc z kolegą szosą zasygnalizował mu, że chce wysiąść przy wskazanym domu. Prowadzący auto kolega zjechał na pobocze, po przeciwnej stronie drogi. Ojciec wysiadł i poszedł w kierunku tyłu pojazdu, kierujący ruszył i zobaczył kolegę we wstecznym lusterku koziołkującego obok przejeżdżającego z naprzeciwka samochodu. Zatrzymał auto, rozpoczął reanimację, ale potrącony zmarł.
Jak ustalono, kierowca, który uderzył w poszkodowanego, hamował na 21,5 m przed miejscem potrącenia, a za nim jeszcze 19,5 m. Prędkość pojazdu oszacowano na 80 km/h, a wtedy droga zatrzymania pojazdu wynosi aż 61 m. Stan techniczny samochodu nie miał wpływu na wypadek, kierowca był trzeźwy, a ofiara w momencie zdarzenia miała 1,79 promila alkoholu we krwi. Śledztwo w sprawie wypadku umorzono.
Firma ubezpieczeniowa odmówiła wypłaty dla córki ofiary, więc matka złożyła w jej imieniu pozew o zadośćuczynienie za przykrości, jakie na skutek tej tragicznej śmierci ojca doznała i doznaje (choć pracował on za granicą, to jednak w każdy weekend przyjeżdżał do Polski i utrzymywał całą rodzinę).
Uwzględniając opinię biegłego, że bezpośrednią przyczyną wypadku było błędne postępowanie pieszego, który nie zauważył nadjeżdżającego pojazdu, sąd rejonowy wskazał, że firma ubezpieczeniowa nie sprostała obowiązkowi wykazania wyłącznej winy poszkodowanego, która mogłaby wyłączyć jej odpowiedzialność odszkodowawczą. Uwzględniając liczbę naruszeń przepisów ruchu drogowego, które popełnił pieszy SR określił jego przyczynienie się do szkody na 90 proc. oraz 50 tys. zł jako adekwatną do cierpień powódki kwotę, co doprowadziło do zasądzenia dziecku 5 tys. zł (10 proc. adekwatnej kwoty). Sąd Okręgowy w Poznaniu werdykt utrzymał, więc sprawa trafiła do SN.
Sąd Najwyższy nakazał SO ponowne rozpoznanie sprawy. Wskazał, że umniejszenie odszkodowania w tak znacznej wysokości (90 proc.) wymaga poczynienia stanowczych ustaleń co do prawidłowej obserwacji drogi przez kierowcę auta, który uderzył w ofiarę oraz co do adekwatności jego reakcji.
Za niewystarczające uznał niejednoznaczne spostrzeżenie SR, że poszkodowany „nie mógł wyjść tuż przed pojazd, który go potrącił”, gdyż kierujący także miał obowiązek zachowania ostrożności, więc należy zbadać, czy można postawić mu zarzut niewłaściwej obserwacji drogi. Jeżeli zachodzą podstawy do postawienia kierującemu takiego zarzutu, to redukcję odszkodowania w tak znacznym zakresie należy uznać za nieuzasadnioną – stwierdził SN.
Uwzględnienia wymaga też to, że w krytycznym miejscu nie było nakazu zachowania przez kierującego szczególnej ostrożności, inaczej niż w przypadku pieszego wchodzącego na jezdnię. – Zadośćuczynienie pieniężne z istoty swej jest niedoskonałym środkiem kompensacji szkody niemajątkowej, ale mając na względzie charakter więzi rodzinnej oraz skutki tego zdarzenia dla córki, zadośćuczynienie przyznane przez sądy niższych instancji należało uznać za rażąco niskie – wskazał w konkluzji uzasadnienia SN w składzie sędziowie: Grzegorz Misiurek, Paweł Grzegorczyk i Agnieszka Piotrowska.
Sygnatura akt: II CSKP 136/23
prof. Marcin Orlicki
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, radca prawny
Bardzo trudno jest trafnie ustalić skalę cierpień osób bliskich po stracie członka rodziny w wypadku drogowym. Jeszcze trudniej jest wskazać, jaka kwota będzie stanowić właściwe zadośćuczynienie za doznane cierpienie. Nie ulega jednak wątpliwości, że zadośćuczynienie powinno stanowić realną wartość ekonomiczną, a nie tylko być gestem symbolicznym i niewiele znaczącym. Dotyczy to również przypadków, gdy poszkodowany w istotny sposób przyczynił się do powstania szkody. Nawet w takim przypadku, małoletnia córka poszkodowanego powinna otrzymać zadośćuczynienie w wysokości realnej i odczuwalnej, która będzie choćby częściowo odpowiadała jej obecnym i przyszłym cierpieniom związanym z utratą ojca. Słusznie zatem Sąd Najwyższy zauważyć, że rażąco niska kwota zadośćuczynienia powinna zostać zmieniona.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
