Wyrok WSA w Szczecinie
Wyrokiem z 7.2.2018 r., II SA/Sz 1249/17, Legalis Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. S. (dalej: Skarżący) na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej: WINB) z września 2017 r. w przedmiocie nakazu rozbiórki wiaty handlowej oddalił skargę.
Skarga kasacyjna
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Skarżący, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie przepisów postępowania. Skarżący stwierdził, że „w świetle uchybień popełnionych przez organy administracji pierwszej i drugiej instancji, wobec których WSA w Szczecinie przeszedł do porządku jako w pełni zasadny jawi się zarzut uchybienia przez ten Sąd art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym (t.j. Dz.U z 2019 r. poz. 2325, dalej: PostAdmU) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy stan faktyczny sprawy (ustalony zgodnie z prawdą) powinien skutkować uchyleniem decyzji WINB”. Skarżący sformułował m.in. zarzut naruszenia art. 10 KPA poprzez wadliwe doręczenie powiadomienia o wszczęciu postępowania i pouczeń tam zawartych przypadkowej osobie, nie zaś Skarżącemu będącemu stroną postępowania. W ocenie Skarżącego pozbawiło go to możliwości skutecznej obrony przed działaniami organu pierwszej instancji podejmowanymi w oparciu o błędną tezę, zgodnie z którą obiekt po remoncie (wiata) jest nowym, innym obiektem niż też istniejący tak przed remontem, jak i przed pożarem. W skardze kasacyjnej zarzucono także naruszenie art. 9 KPA, zawierającego zasadę udzielania informacji stronie postępowania, poprzez zupełny brak informowania Skarżącego o okolicznościach mających dla niego znaczenie, wobec czego Skarżący – nie posiadający doświadczenia w uczestnictwie w postępowaniu administracyjnym – nie wiedział o przysługujących mu uprawnieniach, a w konsekwencji – nie korzystał z możliwości mu służących.
Na podstawie ww. zarzutów Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Szczecinie oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.
Z uzasadnienia NSA
NSA w pierwszej kolejności przypomniał stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie i wskazał, że organy nadzoru budowlanego, na podstawie kontroli przeprowadzonej w maju 2016 r. i w listopadzie 2016 r., ustaliły, że na działkach wykonano obiekt o konstrukcji stalowej opartej na słupach stalowych o profilu zamkniętym, tj. wiatę. Całkowity wymiar wiaty to 9,37 m x 18,0 m i wysokość od 2,40 m do 3,20 m. W toku czynności administracyjnych ustalono, że Skarżący zawiadomieniem z kwietnia 2016 r. zgłosił do Starostwa Powiatowego zamiar przystąpienia do robót budowlanych polegających na remoncie czterech kontenerów handlowych o wymiarach 2 m x 6 m, 2 m x 2 m, 2 m x 3 m i 2 m x 6 m i wysokości 2,30 m do 2,40 m położonych na ww. działce. Prace miały być związane z wymianą uszkodzonego w wyniku pożaru poszycia z blachy trapezowej. Organy nadzoru budowlanego stwierdziły jednak, że zamiast wyremontować zgłoszone obiekty Skarżący, w miejscu ich usytuowania, wykonał nowy, większy obiekt handlowy, na wybudowanie którego nie posiadał stosownego pozwolenia.
Wobec powyższego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem z czerwca 2016 r., wstrzymał roboty budowlane i nałożył na Skarżącego obowiązek przedłożenia wskazanych w nim dokumentów, którego to obowiązku Skarżący nie wykonał.
W związku z powyższym NSA uznał, że stan faktyczny sprawy został wnikliwie i dokładnie ustalony, a twierdzenia organów nadzoru budowlanego znajdują potwierdzenie w aktach administracyjnych sprawy i nie budzą wątpliwości. Oznacza to, że w sprawie nie doszło do naruszenia zasad ogólnych oraz przepisów postępowania administracyjnego wskazanych w skardze kasacyjnej.
Biorąc pod uwagę ustalenia organów obu instancji oraz materiał dowodowy sprawy, słusznie zatem WSA w Szczecinie stwierdził, że przedmiotowa wiata nie jest obiektem, który został wskazany w zgłoszeniu z kwietnia 2016 r. Prawidłowe jest także stanowisko Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym ww. wiata, której powierzchnia zabudowy wynosi 168,66 m2, to obiekt budowlany, na którego budowę wymagane jest, zgodnie z art. 28 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333), uzyskanie pozwolenia na budowę. Zatem nawet gdyby Skarżący jedynie odbudował ww. wiatę, a nie ją wybudował, to i tak konieczne byłoby uzyskanie pozwolenia na budowę – wiata w przywołanych wyżej wymiarach nie była objęta ani zgłoszeniem, ani wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę.
Nie bez znaczenia jest także zdaniem NSA fakt, że istniejący obiekt, jak słusznie ustalił organ pierwszej instancji, nie jest zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego Uchwałą Nr XXIV/214/08 Rady Miasta Cedynia z 24.11.2018 r., który na ww. działkach przewiduje teren obsługi komunikacji i zieleni izolacyjnej. Oznacza to więc, że niemożliwe byłoby doprowadzenie przedmiotowego obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem.
Zasada czynnego udziału strony postępowania
W odniesieniu do zarzutów naruszenia art. 10 § 1 KPA, art. 41 KPA, art. 42 KPA, art. 43 KPA i art. 61 § 4 KPA NSA wskazał, że nie zasługują one na uwzględnienie. Zdaniem NSA Skarżący bez wątpienia brał czynny udział w postępowaniu administracyjnym dotyczącym przedmiotowej wiaty. Przede wszystkim Skarżący uczestniczył we wszystkich kontrolach przeprowadzonych w maju 2016 r. i w listopadzie 2016 r. na działkach objętych zakresem postępowania, o czym świadczą protokoły ww. kontroli znajdujące się w aktach administracyjnych organu pierwszej instancji. Ponadto Skarżący sam odbierał większość kierowanych do niego przesyłek w trakcie postępowania, w tym zawiadomienie z czerwca 2016 r. o wszczęciu postępowania oraz zawiadomienie z kwietnia 2017 r. o zebraniu materiału dowodowego w sprawie i możliwości zapoznania się z nim. Skarżący zwracał się też pisemnie do organu o udostępnienie dokumentacji sprawy, jak również sam się z nią zapoznał w siedzibie organu w listopadzie 2016 r. Wobec powyższego zarzut naruszenia ww. przepisów należało zdaniem NSA uznać za nieuzasadniony z uwagi na okoliczność, że Skarżący nie tylko był prawidłowo zawiadamiany o czynnościach przeprowadzanych przez organ, ale także brał czynny udział w całym postępowaniu i miał pełną wiedzę o jego przebiegu.
Rozstrzygnięcie NSA
Z powyższych względów NSA – na podstawie art. 184 PostAdmU – oddalił skargę kasacyjną.
Dodatkowo wskazać należy, że skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym stosownie do art. 182 § 2 PostAdmU w zw. z art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).
Przedmiotem analizy NSA na gruncie komentowanego rozstrzygnięcia był m.in. praktyczny aspekt uregulowanej w art. 10 KPA zasady czynnego udziały strony w postępowaniu administracyjnym. NSA wskazał konkretne czynności faktyczne, które składają się na tzw. „czynny udział strony w postępowaniu” i zaliczył do nich m.in.: udział strony w kontrolach przeprowadzonych w toku postępowania, odbiór przez stronę korespondencji w sprawie, a także zapoznanie się z aktami administracyjnymi sprawy w siedzibie organu prowadzącego postępowanie (prawo wglądu w akta sprawy). Zdaniem NSA to właśnie uczestnictwo strony w ww. czynnościach (wydarzeniach) przesądza o tym, że po pierwsze strona była prawidłowo zawiadamiana o czynnościach (i ich terminach) przeprowadzanych przez organ, po drugie – strona brała czynny udział w postępowaniu, tym samym korzystała z przysługujących jej uprawnień procesowych, a w konsekwencji – po trzecie – strona dysponowała pełną wiedzą o przebiegu postępowania. Ponadto w orzecznictwie administracyjnym podkreśla się, że zarzut naruszenia art. 10 § 1 KPA może odnieść skutek tylko wówczas, gdy doszło do uchybienia, a strona wykaże, że zarzucane organowi uchybienie uniemożliwiło jej dokonanie konkretnych czynności procesowych, najczęściej w zakresie postępowania dowodowego (wyrok NSA z 24.1.2020 r., I OSK 3402/19, Legalis).
Wyrok NSA z 1.12.2020 r., II OSK 1384/18, Legalis.
