Radny nie może głosować nad uchwałą dotyczącą jego interesu prawnego

Stan faktyczny

NSA rozpoznał skargę kasacyjną Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej od wyroku WSA w Krakowie z 27.8.2020 r., I SA/Kr 304/20, Legalis w sprawie ze skargi Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej na uchwałę Rady Miejskiej z 28.11.2019 r. w przedmiocie podatku od nieruchomości, podatku leśnego i podatku rolnego. NSA wydał następnie wyrok, którym uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonym wyrokiem WSA oddalił skargę Kolegium w przedmiocie poboru podatku od nieruchomości, podatku leśnego i podatku rolnego w drodze inkasa, określenie inkasentów oraz wysokości, wynagrodzenia za inkaso.

Spór w sprawie koncentrował się wokół legalności podjęcia uchwały dotyczącej poboru określonych podatków w drodze inkasa, określenia wysokości wynagrodzenia za inkaso oraz wyznaczenia inkasenta w postaci radnego, który jednocześnie głosował nad uchwałą. WSA stwierdził, że udział w głosowaniu nad przedmiotową uchwałą radnego W.K. i jego głos „za” podjęciem tej uchwały, jest nieistotnym naruszeniem prawa, gdyż jego udział nie miał wpływu na jej podjęcie. „Za” głosowało bowiem jak wynika z protokołu głosowania, 12-tu radnych z ogólnej liczby 15-tu członków Rady, przy czym troje było nieobecnych. Stąd jeden głos radnego nie miał istotnego wpływu na wynik głosowania.

Skarga kasacyjna

W skardze kasacyjnej wywiedzionej od powyższego wyroku, Kolegium zarzuciło WSA naruszenie m.in. prawa materialnego, a to:

1. art. 25a ustawy z 8.3.1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372 ze zm.; dalej: SamGminU), poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że udział radnego w głosowaniu na uchwałę Rady Gminy dotyczącą jego interesu prawnego nie skutkuje nieważnością uchwały;
2. art. 91 ust. 1 SamGminU, poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji wadliwe przyjęcie, że udział radnego w głosowaniu na uchwałę Rady Gminy dotyczącą jego interesu prawnego, nie stanowi istotnego naruszenia prawa i nie skutkuje nieważnością uchwały;
3. art. 91 ust. 4 SamGminU, poprzez jego wadliwe zastosowanie i uznanie, że udział radnego w głosowaniu na uchwałą Rady Gminy dotyczącą jego interesu prawnego, stanowi nieistotne naruszenie prawa i nieskutkujące nieważnością podjętej w takich warunkach uchwały;

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Rada Miejska wniosła o jej oddalenie.

Stanowisko NSA

NSA uznał, że skarga kasacyjna zasługiwała na uwzględnienie.

Spór w rozpatrywanej sprawie dotyczy oceny legalności podjęcia uchwały dotyczącej poboru określonych podatków w drodze inkasa, określenia wysokości wynagrodzenia za inkaso oraz wyznaczenia inkasenta w osobie radnego, który jednocześnie głosował nad przedmiotową uchwałą.

NSA za zasadny uznał zarzut naruszenia przez WSA przepisu prawa materialnego, tj. art. 25a SamGminU, poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że udział radnego w głosowaniu na uchwałę Rady Gminy dotyczącą jego interesu prawnego nie skutkuje nieważnością uchwały. W myśl przepisu art. 25a SamGminU, radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego. Słusznie wskazuje WSA w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że ustawodawca w przepisie tym zawarł instytucję wyłączenia radnego od udziału w głosowaniu. Radny nie może więc brać udziału w głosowaniu w sprawach, które dotyczą jego osoby, z uwagi na to, że z mocy art. 25a SamGminU podlega wyłączeniu.

W wyroku z 9.4.2013 r., I OSK 125/13, Legalis – NSA podkreślał, że przepis 25a SamGminU, został wprowadzony w celu antykorupcyjnym, zapobiegającym sytuacjom, kiedy mandat radnego może być wykorzystywany dla prywatnych celów, niekoniecznie majątkowych. Pojęcie interesu prawnego w doktrynie i orzecznictwie doczekało się wielu opracowań; terminologia jest więc wszechstronnie rozważona. Upraszczając problematykę trzeba przyjąć, że pod tym pojęciem rozumie się osobisty, konkretny i aktualny prawnie chroniony interes, który może być realizowany na podstawie określonego przepisu, bezpośrednio wiążący się z indywidualnie i prawnie chronioną sytuacją strony. Istnieje on więc wówczas, gdy istnieje związek o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa administracyjnego, a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającą na tym, że akt stosowania tej normy może mieć wpływ na sytuację tego podmiotu na gruncie administracyjnoprawnym (zob. m.in. wyrok WSA w Lublinie z 15.3.2012 r., II SA/Lu 74/12, Legalis i cytowane tam orzecznictwo). Zasadą zatem pozostaje, że udział radnego w tego typu uchwałach, tj. dotyczących jego interesu prawnego jest wyłączony i narusza prawo. W ocenie NSA, zawsze udział w głosowaniu radnego podlegającego wyłączeniu z mocy przepisu art. 25a SamGminU, będzie stanowił istotne naruszenie prawa. Kwestii tej nie można oceniać w kontekście wyniku głosowania (badania ilości oddanych głosów: „za”, „przeciw”, „wstrzymujących się”).

NSA za trafny uznał zatem także zarzut autora skargi kasacyjnej naruszenia przepisu art. 91 ust. 1 i art. 91 ust. 4 SamGminU, poprzez jego wadliwe zastosowanie. W myśl tej regulacji prawnej, uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne (art. 91 ust. 1 SamGminU). W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa art. 91 ust. 4 SamGminU). Zdaniem NSA udział radnego w głosowaniu nad uchwałą Rady Gminy dotyczącą jego interesu prawnego, stanowi istotne naruszenie prawa w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu art. 91 ust. 4 SamGminU. Naruszenie to stanowi bowiem uchybienie, które z uwagi na swą istotę, może prowadzić do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym (zob. wyrok TK z 9.12.2003 r., P 9/02, Legalis).

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →