Opis stanu faktycznego
Sąd Rejonowy w P. wyrokiem nakazowym z 26.6.2020 r., II K 401/20, uznał K.C. za winnego tego, że 30.10.2019 r. w miejscowości K. prowadził po drodze publicznej pojazd marki VW Passat mimo wydanej przez Starostę P. decyzji Nr KD.V.5430.366.2017 z 8.12.2017 r. o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami kat. B, tj. przestępstwa z art. 180a KK i za to na podstawie tego przepisu skazał go na karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł.
Ponadto, Sąd orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat.
Przedmiotowy wyrok nakazowy uprawomocnił się 23.7.2020 r., bez postępowania odwoławczego.
Obecnie, Prokurator Generalny na podstawie art. 521 § 1 KPK wniósł kasację od prawomocnego wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w P. z 26.6.2020 r., II K 401/20, zaskarżając go w całości na korzyść skazanego K.C.
Autor nadzwyczajnego środka zaskarżenia zarzucił wyrokowi Sądu Rejonowego w P. rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 500 § 1 i 3 KPK.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego, uchylił zaskarżony wyrok nakazowy i przekazał sprawę K.C. Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie SN
Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja wniesiona przez Prokuratora Generalnego na korzyść K.C. okazała się oczywiście zasadna, co przemawiało za jej rozpoznaniem i uwzględnieniem na posiedzeniu w trybie przewidzianym w art. 535 § 5 KPK.
W całej rozciągłości podzielić należało pogląd skarżącego co do tego, że w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do wydania wyroku w trybie nakazowym. Zgodnie z art. 500 § 1 i 3 KPK możliwość wydania wyroku nakazowego istnieje w przypadku, gdy materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości. Dla wydania orzeczenia w trybie nakazowym wymagane jest osiągnięcie przez sąd, w oparciu o zebrane w dochodzeniu dowody, dostatecznego stopnia pewności w zakresie okoliczności popełnienia czynu przestępnego i winy oskarżonego. W przeciwnym wypadku koniecznym jest rozpoznanie sprawy na rozprawie głównej (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 15.6.2016 r., II KK 160/16, Legalis; z 8.3.2016 r., IV KK 377/15, Legalis; z 2.2.2016 r., IV KK 372/15, Legalis).
Analiza akt niniejszej sprawy prowadzi do wniosku, że warunek rozpoznania jej w trybie nakazowym, jakim jest brak wątpliwości co do okoliczności czynu zarzuconego oskarżonemu, nie został spełniony. Wykazane zostało bowiem jedynie to, że K.C. 30.10.2019 r. w miejscowości K. prowadził w ruchu lądowym pojazd mechaniczny nie posiadając ważnego uprawnienia do kierowania tego typu pojazdami. Bardziej wnikliwego wyjaśnienia wymagały natomiast okoliczności związane z obowiązywaniem co do niego, w tej dacie, decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnień, co jest elementem decydującym dla wypełnienia pozostałych znamion przestępstwa z art. 180a KK.
Jak trafnie przypomina autor kasacji, przepis art. 180a KK przewiduje bowiem odpowiedzialność karną za zachowanie sprawcy, który prowadzi pojazd mechaniczny na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami. Warunkiem odpowiedzialności karnej jest zatem nie tyle samo zachowanie polegające na kierowaniu pojazdem bez posiadania uprawnień (taki czyn penalizowany jest przez art. 94 § 1 KW), ale zachowanie takie musi być powiązane z niezastosowaniem się do wydanej uprzednio w trybie administracyjnym decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Aby zatem kierujący mógł zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 180a KK, w obrocie prawnym musi istnieć aktualna decyzja właściwego organu, na mocy której kierujący został uprzednio pozbawiony uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi.
Istotne znaczenie ma przy tym fakt, że przestępstwo z art. 180a KK może popełnić tylko osoba, wobec której decyzja administracyjna zapadła i tylko w okresie, na jaki cofnięto tą decyzją uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Zarazem, w okresie uwidocznionym w decyzji o cofnięciu uprawnień, osoba, wobec której zapadło takie rozstrzygnięcie nie może ich odzyskać (por. postanowienie SN z 16.1.2019 r., III KK 558/17, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 20.11.2020 r., V KK 429/20, Legalis).
W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że Starosta P. decyzją z 8.12.2017 r. nr KD.V.5430.366.2017, działając na podstawie art. 182 KKW w zw. z art. 2 pkt 9 KKW oraz art. 104 KPA w zw. z art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1212 ze zm.; dalej: KierujPojU) cofnął oskarżonemu uprawnienia do kierowania pojazdami wszelkich kategorii, przy czym podstawę wydania tego rozstrzygnięcia stanowił prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w P. z 13.6.2017 r., II W 1350/17, utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w P. z 17.10.2017 r., II Ka 207/17. Wskazanym wyrokiem orzeczono wobec K.C. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 lat, zaliczając okres zatrzymania prawa jazdy od 19.3.2017 r. Z treści samej decyzji Starosty P. nie wynika natomiast na jaki okres cofnięto oskarżonemu uprawnienie do kierowania pojazdami.
Zgodnie ze stanowiskiem wyrażanym w orzecznictwie sądów administracyjnych, organ administracji wykonując na podstawie art. 182 § 2 KKW wyrok orzekający zakaz prowadzenia pojazdów, jest ściśle związany jego treścią i nie ma możliwości jakiegokolwiek rozszerzania ani zwężania zakazu orzeczonego przez sąd. Może więc cofnąć uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi tylko na czas określony w wyroku; cofnięcie uprawnień może dotyczyć tylko wskazanego przez sąd zakresu, a ponadto stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 KierujPojU w zakresie i w okresie zakreślonym przez sąd, organ administracji nie może wydać tych uprawnień. Co więcej, orzeczenie organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, bez powiązania decyzji z zakresem, na jaki orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, obarczone jest wadą (por. wyrok WSA w Gliwicach z 19.2.2020 r., II SA/Gl 1396/19, Legalis; wyrok WSA w Olsztynie z 8.1.2020 r., II SA/Ol 943/19, Legalis; wyrok WSA w Warszawie z 11.4.2019 r., VII SA/Wa 2198/18, Legalis).
W części dyspozytywnej przedmiotowej decyzji Starosty P. wprawdzie nie określono czasu, na jaki uprawnienia zostały cofnięte K.C., niemniej powołano się na orzeczenie Sądu Rejonowego w P. z 13.6.2017 r., II W 1350/17, doprecyzowując w uzasadnieniu tejże decyzji, że na podstawie wskazanego wyroku skazującego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych został orzeczony na okres 2 lat, poczynając od 19.3.2017 r. Bez wątpienia zatem, zakaz ten obowiązywał do 19.3.2019 r. Natomiast przyjęcie opisanej wyżej redakcji decyzji administracyjnej powodowało, że była ona obarczona istotną wadą, jednak uchybienie to nie mogło wpływać na czas obowiązywania tej decyzji. W tej sytuacji, przedmiotem uwagi Sądu Rejonowego powinno stać się zagadnienie okresu obowiązywania tej decyzji, determinującej odpowiedzialność karną oskarżonego K.C.
Skoro niezastosowanie się do decyzji uprawnionego organu o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami stanowi jedno ze znamion przestępstwa określonego w art. 180a KK, to brak sprecyzowania w takiej decyzji okresu w jakim decyzja ta obowiązuje albo brak zamieszczenia w niej stwierdzenia, że obowiązuje ona dożywotnio sprawiają, iż niezbędne jest dokonanie przez Sąd ustaleń istotnie weryfikujących zarzut stawiany w akcie oskarżenia. Jest więc oczywiste, że w takiej sytuacji nie są spełnione przesłanki do rozpoznania sprawy w trybie nakazowym (art. 500 § 3 KPK) albowiem okoliczności czynu budzą wątpliwości.
Zatem Sąd Rejonowy w P., wyrokując w przedmiotowej sprawie, nie powinien poprzestać na ustaleniu, że wobec K.C. została wydana decyzja administracyjna o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, ale – z uwagi na konieczność wykazania istnienia podstaw do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej za zarzucone mu przestępstwo – zobowiązany był do analizy treści tej decyzji oraz oceny jej mocy obowiązującej w chwili czynu zarzuconego oskarżonemu. Po upływie bowiem okresu, na jaki nastąpiło cofnięcie uprawnień (co było ściśle związane z wyrokiem Sądu Rejonowego w P., II W 1350/17, który stanowił podstawę faktyczną wydania przedmiotowej decyzji administracyjnej), czyli z końcem 19.3.2019 r., K.C. przestał obowiązywać nie tylko sądowy zakaz prowadzenia pojazdów, ale odzyskał on również możliwość ubiegania się o wydanie uprawnień do kierowania pojazdami.
Z tych też względów, kasacja Prokuratora Generalnego wniesiona na korzyść oskarżonego z wnioskiem o uchylenie wadliwego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zasługiwała na uwzględnienie.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
