Koszty uzyskania przychodów z działalności detektywistycznej

Stan faktyczny

Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i w jej ramach świadczy usługi detektywistyczne. Polegają one głównie na zdobywaniu określonych dowodów (dokumentacja zdjęciowa, nagrywanie filmów, stwierdzanie miejsca pobytu osób itp.). Podatnik i jego pracownicy bądź zleceniobiorcy (dalej jako śledzący) muszą tak działać, aby nie zostali rozpoznani przez osoby, które śledzą. Zachowanie i wygląd śledzących nie może odbiegać od zachowania wymaganego w danej sytuacji. Wymaga to ponoszenia różnorodnych wydatków na maskowanie się, które można podzielić na trzy grupy.

W związku z koniecznością maskowania się podatnik kupuje ubrania różniące się stylizacją i kolorystyką. Różnorodność ma na celu zminimalizowanie ryzyka rozpoznania przez osoby obserwowane. Gdy śledzi się daną osobę w ciągu kilkunastu godzin, a niekiedy przez kilka tygodni pod rząd, ryzyko rozpoznania jest dość duże, a przebieranie się śledzącego powoduje, iż rozpoznanie jest mniej prawdopodobne. Gdyby osoba obserwowana rozpoznała śledzącego, praca detektywa straciłaby sens (osoba obserwowana zachowuje się inaczej, unika pewnych zachowań). Przykładowo, jakby osoba obserwowana widziała, iż od miesiąca chodzi za nią osoba w tej samej żółtej kurtce i w czerwonych spodniach, od razu nabrałaby podejrzeń. Dlatego też osoba obserwująca musi mieć kilka kompletów odzieży, czasem w ciągu dnia kilka razy musi się przebrać. Niekiedy konieczne jest nabycie ubrań charakterystycznych dla danego zawodu lub sytuacji (strój kominiarza, stroje narciarskie, stroje sportowe, stroje robotników drogowych, garnitury, smokingi). Przykładowo, wykonując obserwacje na placach budowy, gdzie wszyscy obecni są ubrani w odzież roboczą, śledzący nie może pojawić się w zwykłym ubraniu. Obserwując osobę np. na balu karnawałowym, na którym obowiązuje strój wieczorowy, śledzący nie może przyjść w brudnych i podartych dżinsach.

Ubrania są kupowane w także w sklepach z odzieżą używaną. W firmie nie funkcjonuje regulamin (ścisła procedura) przydziału i gospodarowania zakupioną i wydawaną odzieżą. Ubrania nie są przekazywane na własność śledzącego, który może je wykorzystywać jedynie w trakcie wykonywania zadania.

Czasem śledzenie wymaga zakupu biletów wstępu (np. do kina, teatru, parku rozrywki, muzeum). Wydatki te nie służą rozrywce, a jedynie umożliwiają wykonanie zadania. Wejście za osobą obserwowaną do takich miejsc powoduje, że można zdobyć dowód, którego nie uzyskałoby się bez zakupu biletu wstępu. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której osoba obserwowana wchodzi np. kina, a osoba obserwująca zostaje przed kinem, nie mogąc jej obserwować. Należy brać pod uwagę, że w kinie może dojść do zdobycia istotnych dowodów, a także, że osoba obserwowana może opuścić kino innym wyjściem, co przyczyni się do utraty kontaktu operacyjnego.

Śledzenie osoby w restauracji i siedzenie tam kilka godzin bez konsumpcji wzbudziłby podejrzenia, zarówno obsługi, która mogłaby wyprosić śledzącego z lokalu, jak też osób obserwowanych. Część ponoszonych wydatków jest kalkulowana w cenie usługi. Jednakże czasem trudno przewidzieć, jaki wydatek będzie potrzebny. Wówczas taki wydatek nie jest wliczony w cenę i jego poniesienie stanowi dodatkowy koszt wykonania usług.

Podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy powyższe wydatki może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Stan prawny

„Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów” (art. 22 ust. 1 PDOFizU).

Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć „kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych” (art. 23 ust. 2 pkt 23 PDOFizU).

Stanowisko organu interpretującego

Organ interpretujący uznał, że wszystkie powyższe wydatki mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. Organ wskazał, że kosztami podatkowymi są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodu, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. O tym, co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje przedsiębiorca, a nie organ podatkowy, jednakże na podatniku spoczywa obowiązek wykazania związku przyczynowo-skutkowego między wydatkiem a działalnością gospodarczą. Podatnik musi więc wykazać, czy wydatek mógł potencjalnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bez względu na to, czy ów skutek się ziścił. Wystąpienie tego związku należy oceniać ad casum.

Często determinantem decydującym o kwalifikacji kosztu jest specyfika prowadzonej działalności. Usługi detektywistyczne mają szczególny charakter, uzasadniający zaliczenie wydatków na ubranie do kosztów podatkowych. Ważne jest tu też to, że odzież pozostaje własnością podatnika.

Jeśli chodzi o bilety wstępu i wydatki gastronomiczne, to podatnik także wykazał ich związek z osiągnięciem przychodu. Należy dodać, że w podanych okolicznościach nie można wydatków tych zaliczyć do wydatków na reprezentację, co – w myśl art. 23 ust. 2 pkt 23 PDOFizU – przekreślałoby ich kosztowy charakter.