Opis stanu faktycznego
Do radcy prawnego zgłosiła się klientka ze sprawą rozwodową. Pomiędzy małżonkami trwał silny konflikt zarówno na tle spraw rodzinnych, jak i zawodowych, bowiem małżonkowie wspólnie prowadzili firmę. W toku postępowania rozwodowego trwały pertraktacje ugodowe pomiędzy pełnomocnikami stron oraz samymi małżonkami, w tym także dotyczące podziału wspólnej firmy.
Obwiniona radca prawny miała ujawnić korespondencję prowadzoną przez męża (pokrzywdzonego) ze swoim pełnomocnikiem oraz złożyć pismo procesowe, w którym ujawniono szczegóły negocjacji w sprawie podziału wspólnej firmy małżonków.
Skargę na radcę prawnego do rzecznika dyscyplinarnego złożył przeciwnik procesowy – mąż reprezentowanej przez radcę prawnego klientki. Rzecznik dyscyplinarny złożył do właściwego Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego wniosek o ukaranie.
Obwiniona podnosiła, że nie doszło do naruszenia tajemnicy zawodowej, nie była autorką załączonych do akt sprawy wiadomości mailowych, a informacje w nich pojawiające się jej klientka przekazywała także innym, postronnym osobom – w tym znaczeniu nie było one więc dla nikogo żadną tajemnicą.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uznał winę obwinionej co do jednego z zarzucanych jej czynów. Wymierzono karę upomnienia.
Od orzeczenia okręgowego sądu dyscyplinarnego obwiniona złożyła odwołanie do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy Krajowej Izbie Radców Prawnych. Sąd II instancji utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.
Od orzeczenia sądu II instancji obwiniona złożył kasację do Sądu Najwyższego. Konsekwentnie utrzymywała, że nie doszło do naruszenia tajemnicy zawodowej, w tym tajemnicy negocjacji. Nadto podnoszono, iż sąd I instancji dopuścił się błędów proceduralnych poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z zeznań klientki obwinionej. Uchybienie to nie zostało konwalidowane przez sąd II instancji, który co dostrzegł naruszenia, jednak nie uznał ich jako na tyle istotne, żeby powodowały potrzebę uchylenia lub zmiany zaskarżonego orzeczenia.
Kasację rozpoznała Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego.
W pierwszej kolejności, przed zajęciem merytorycznego stanowiska co do sprawy, skład sędziowski odniósł się do zarzutów obrońcy obwinionej odnośnie do wątpliwości o status Izby w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Obrońca wnosił o przekazanie sprawy do rozpoznania Izbie Karnej, której funkcjonowanie nie budzi kontrowersji oraz wątpliwości prawnych.
Rozprawiając się z tym zarzutem Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego stwierdziła, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w ogóle nie dotyczy spraw dyscyplinarnych radców prawnych. Nawet to pomijając, skład orzekający stwierdził, że źródłem prawa w Polsce nie są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a tym bardziej motywy tych rozstrzygnięć.
Odnosząc się do wniesionego nadzwyczajnego środka odwoławczego, Sąd Najwyższy nie podzielił argumentacji obrońcy uznając kasację za oczywiście bezzasadną. Obwiniona została zwolniona z ponoszenia kosztów sądowych.
Sąd Najwyższy stwierdził, iż obwiniona wykazała lekceważącą postawę wobec tajemnicy zawodowej radcy prawnego oraz tajemnicy pertraktacji ugodowych. Nie można założyć, że tajemnica przestaje obowiązywać jeśli informacje zostaną ujawnione wcześniej lub są znane innym osobom. Nie obowiązuje kontratyp zwalniający radcę prawnego z obowiązku zachowania tajemnicy. W żadnym wypadku korespondencja mailowa dotycząca pertraktacji ugodowych nie mogła być dołączona do pism procesowych.
Opis stanu prawnego
Zgodnie z art. 21 Uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego z 22.11.2014 r. (K.Rad.Prawn z 2014 r. poz. 110; dalej: KERP) radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy, także wobec sądów i innych organów orzekających w sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział.
Zapis ten ma gwarantować swobodę wyrażania swoich opinii i stanowisk podczas negocjacji szczególnie, iż niekiedy dokonuje się w nich ustępstw czy przyznania pewnych faktów, kwestionowanych w pismach procesowych z uwagi na przyjętą taktykę.
Obowiązek zachowania tajemnicy pertraktacji ugodowych zapewnia bezpieczeństwo oraz chroni pełnomocników przed osiągnięciem przewagi przez pełnomocnika przeciwnej strony w sposób nieuczciwy, bowiem wynikający z ujawnienia przebiegu i treści rozmów, które nie powinny wyjść na zewnątrz.
Orzeczenie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego należy ocenić jako słuszne, nawet pomimo trudnych do zaakceptowania wątpliwości co do podstaw funkcjonowania tej Izby. Potrzebne jest kategoryczne podchodzenie do tajemnicy pertraktacji ugodowych, jak i tajemnicy radcy prawnego. Mają one bowiem wymiar gwarancyjny, budujący zaufanie do przedstawicieli tego zawodu nie tylko osób postronnych, lecz także profesjonalnych pełnomocników względem siebie. Na aprobatę zasługuje także twierdzenie, iż nie jest tak, że ujawnienie danej informacji przez klienta osobie trzeciej, zwalnia radcę prawnego z obowiązku zachowania tej informacji w tajemnicy, skoro uzyskał ją w związku z udzielaniem pomocy prawnej lub w trakcie pertraktacji ugodowych.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
