Stan faktyczny

Zastępca Przewodniczącego Prezydium Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości RP (dalej: Wnioskodawca) zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego P.-G. i J. w P. (dalej: Organ) o udzielenie następujących informacji:

  • Ile razy w 2020 r. i w 2021 r. w Sądzie wokandy odbywały się po godzinie 15:30;
  • Czy w powyższym przypadku przed godziną zakończenia pracy protokolantów i kierownika sekretariatu informowano o przedłużeniu wokandy, aby mogli zabezpieczyć swoje sprawy rodzinne;
  • Czy w dni wokandowe respektowane są wobec protokolantów przerwy śniadaniowe.

W odpowiedzi Organ wskazał, że informacja dotycząca ilości wokand po godz. 15:30 w latach 2020-2021 jest informacją przetworzoną, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.; dalej: DostInfPubU). Wymagają przeglądu i zgromadzenia materiałów źródłowych, w których są lub mogą być zawarte informacje (m.in. kart ewidencji pracy, wokand z poszczególnych dni), oraz przygotowań na potrzeby Wnioskodawcy. Angażują środki i zasoby kadrowe, konieczne dla prawidłowego funkcjonowania Sądu.

Zdaniem Wnioskodawcy ww. informacje nie stanowią informacji przetworzonej. Nie domagał się on szczegółowych informacji, ich skomplikowanego opracowania lub nawet udostępnienia treści wokand, a jedynie informacji o ilości wokand w konkretnym przedziale czasowym. Udzielenie wnioskowanej informacji miałoby polegać na prostym posortowaniu wokand, odbytych we wskazanym okresie, i przesłaniu informacji Wnioskodawcy. Informacje te mają charakter elektroniczny, znajdują się w systemie informatycznym i mogą być przekazane z wykorzystaniem narzędzi tego systemu. Przygotowanie wnioskowanych informacji nie powinno zająć dłużej niż kilkanaście minut. Udzielenie jakiejkolwiek informacji w trybie dostępu do informacji publicznej wymaga pewnych czynności, natomiast w niniejszej sprawie nie można uznać, że taka praca prowadziłaby do jakiejkolwiek dezorganizacji czy konieczności poczynienia znacznych nakładów finansowych lub technicznych. Ponadto prezesi sądów corocznie składają sprawozdania z działalności sądu, w których są informacje dotyczące wokand, w tym opóźnień w rozpoczęciu rozprawy. Wnioskowana informacja jest w posiadaniu Organu. Sąd prowadzi elektroniczną ewidencję czasu pracy pracowników, zatem owa informacja istnieje i jest możliwe jej proste udostępnienie.

W odwołaniu od odmownej decyzji Organu Wnioskodawca zarzucił naruszenie m.in.: art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU przez błędną wykładnię skutkującą niezasadnym przyjęciem, że wnioskowane informacje publiczne są informacjami przetworzonymi, podczas gdy stanowiły one wyłącznie informacje proste, a także art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU w części tyczącej się prawa do uzyskania informacji przetworzonej przez błędne zastosowanie polegające na ocenie, że ustawowa przesłanka szczególnej istotności dla interesu publicznego nie zaistniała w niniejszej sprawie i nie została wykazana przez Wnioskodawcę. Organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję.

Ochrona danych osobowych od A do Z w 16 krokach. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Przedmiot rozpatrywanego sporu

W pierwszej kolejności WSA w Poznaniu wskazał, iż spór w niniejszej sprawie dotyczył dwóch kwestii:

  • Czy informacje, których udostępnienia domaga się Wnioskodawca, stanowią informację publiczną przetworzoną;
  • Wnioskodawca nie wykazał szczególnej istotności dla interesu publicznego w uzyskaniu takiej informacji.

Definicja informacji publicznej przetworzonej

Odnosząc się do pierwszej z podniesionych kwestii, WSA w Poznaniu wyjaśnił, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU prawo do informacji publicznej, innymi słowy: prawo dostępu do informacji publicznej, obejmuje m.in. uprawnienia do „uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego”. To daje podstawę do wyróżnienia dwóch kategorii informacji publicznej:

  1. wyraźnie wzmiankowanej w art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU „informacji przetworzonej” oraz
  2. konstruowanej niejako w opozycji do niej „informacji prostej”.

Tylko udostępnienie informacji publicznej, należącej do pierwszej z wymienionych kategorii, zostało uwarunkowane przez ustawodawcę dodatkowym kryterium: wykazania istotności dla interesu publicznego w jej uzyskaniu przez wnioskodawcę. Natomiast dostęp do informacji prostej pozostaje nieskrępowany w tym sensie, że podlega ogólnej regule, zawartej w art. 2 ust. 2 DostInfPubU.

Choć ustawodawca posłużył się terminem „informacja przetworzona”, to go nie zdefiniował, ani nawet bliżej nie określił. Termin „informacja prosta” w DostInfPubU w ogóle nie występuje. W orzecznictwie przyjmuje się, że informacją przetworzoną jest informacja publiczna opracowana przez podmiot zobowiązany przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie posiadanych przez niego danych, w związku z żądaniem wnioskodawcy i na podstawie kryteriów przez niego wskazanych. Innymi słowy jest to informacja przygotowana specjalnie dla wnioskodawcy, w oparciu o wskazane przez niego kryteria. Informacja przetworzona to taka, której wytworzenie wymaga intelektualnego zaangażowania podmiotu zobowiązanego (wyrok NSA z 20.4.2021 r., III OSK 730/21, Legalis).

Konkludując, wbrew stanowisku Wnioskodawcy niekiedy nawet suma żądanych informacji prostych, w zależności od wiążącej się z ich pozyskaniem wysokości nakładów, jakie ma ponieść organ, w tym czasochłonności lub pracochłonności (liczby zaangażowanych pracowników), może być traktowana jako informacja przetworzona. W pewnych wypadkach szeroki zakres wniosku, wymagający np. zgromadzenia, przekształcenia (zanonimizowania) i sporządzenia wielu kopii określonych dokumentów może wymagać takich działań organizacyjnych i zaangażowania środków osobowych, które zakłócają normalny tok działania podmiotu zobowiązanego i utrudniają wykonywanie przypisanych mu zadań. Informacja wytworzona w ten sposób, pomimo że składa się z wielu informacji prostych, będących w posiadaniu organu, powinna być uznana za informację przetworzoną, bowiem powstały w wyniku wskazanych wyżej działań zbiór nie istniał w chwili wystąpienia z żądaniem udostępnienia informacji publicznej. Jest to zatem informacja przygotowana wedle wskazanych przez wnioskodawcę kryteriów, na podstawie pierwotnego zasobu danych (wyrok NSA z 18.6.2020 r., I OSK 2306/19, Legalis).

Co szczególnie istotne w niniejszej sprawie ocena, czy informacja publiczna ma postać „przetworzoną” w ww. rozumieniu, musi być dokonana w sposób zindywidualizowany w tym sensie, iż powinna uwzględniać uwarunkowania konkretnej sprawy, zainicjowanej wnioskiem o udzielenie tej informacji. Niepodobna wszak abstrahować od treści wniosku, w szczególności od tego, jaka jest ilość żądanych danych, w jakiej formie informacja ma być udzielona oraz czego ma dotyczyć. Okoliczności te wpływają przecież na to, jakie działania musi podjąć organ, by uczynić zadość wnioskowi. Ma to z kolei decydujące znaczenie dla stwierdzenia, czy dochodzi do udzielenia informacji przetworzonej, czy też nie (wyrok NSA z 27.5.2020 r., I OSK 1703/19, Legalis).

Ochrona danych osobowych – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Rozstrzygnięcie WSA w Poznaniu

Po stronie organu uznającego żądaną informację publiczną za informację przetworzoną leży wykazanie okoliczności rzeczywiście wskazujących na potrzebę „przetworzenia” informacji celem pozytywnego załatwienia wniosku. Zdaniem WSA w Poznaniu w niniejszej sprawie powyższe nie zostało wykazane przez organy obu instancji w sposób przekonujący. Przedmiotowy wniosek złożył związek zawodowy, zrzeszający pracowników wymiaru sprawiedliwości, w tym sądów. Osoby te zapewne dobrze orientują się w specyfice funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, w tym systemów elektronicznych, wykorzystywanych w działalności sądów. Tymczasem stanowiska organów obu instancji ogólnikowo i nieprzekonująco przeczą twierdzeniom Wnioskodawcy, nie odnoszą się do systemu informatycznego „Sędzia-2” i przesadnie szacują czasochłonność tego procesu. Po drugie organy obu instancji w sposób niewystarczający odniosły się do argumentu Wnioskodawcy o posiadaniu potrzebnych informacji w związku z koniecznością składania corocznych sprawozdań z działalności danego sądu, obejmujących m.in. informacje dotyczące wokand, w tym opóźnień w rozpoczęciu rozpraw.

Mając na uwadze m.in. powyższe rozważania, dotyczące prawidłowego definiowania informacji publicznej przetworzonej, WSA w Poznaniu uchylił decyzje organów obu instancji.

W analizowanym rozstrzygnięciu WSA w Poznaniu podjął próbę zdefiniowania informacji publicznej przetworzonej. Sąd wskazał na brak sformułowania przez ustawodawcę definicji legalnej ww. pojęcia, rozróżnił informacje publiczne przetworzone i informacje publiczne proste, a także, opierając się na poglądach dotychczas wypracowanych w doktrynie i orzecznictwie, podkreślił, że to organ udzielający informacji każdorazowo ocenia jej charakter. Tym samym to na organie odmawiającym udzielenia dostępu do informacji publicznej przetworzonej ciąży obowiązek odpowiedniego, odnoszącego się do specyfiki sprawy uzasadnienia zajętego stanowiska. Brak właściwej argumentacji w tym zakresie może doprowadzić do uchylenia decyzji w toku kontroli sądowej. Taka sytuacja zaistniała w sprawie rozpatrywanej przez WSA w Poznaniu.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →