Tysiące polskich przedsiębiorców zaangażowało się w pomoc Ukraińcom. Dzięki specustawie mogą rozliczyć w podatkowych kosztach rzeczy przekazane organizacjom wspierającym ofiary wojny. W zasadzie bez żadnych ograniczeń.
– Generalnie wydatki zaliczamy do podatkowych kosztów wtedy, gdy mają związek z działalnością. Przy rozliczaniu darowizn dla Ukrainy nie ma znaczenia, czy zakupy są w jakikolwiek sposób związane z biznesem. Firma informatyczna może więc kupić zabawki dla dzieci, a diler samochodowy lekarstwa i środki higieny osobistej – mówi Emilia Wolnowska, doradca podatkowy, menedżer w BDO.
To nie reklama
Ekspertka dodaje, że darowane rzeczy nie muszą mieć też żadnego firmowego oznaczenia (znaku towarowego bądź logo). Nie przekazujemy ich bowiem w celach reklamowych czy marketingowych.
O możliwości rozliczenia kosztów decyduje to, że darowizna jest na cele, jak stanowi specustawa, związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. To szerokie pojęcie. Należy uznać, że obejmuje wszelkie formy pomocy, nie tylko te podstawowe.
Preferencja dotyczy zarówno przedsiębiorców płacących PIT (np. mających jednoosobowe biznesy), jak i CIT (np. spółek z o.o.). Specustawa nie wprowadza limitu wydatków na wsparcie. Koszty można więc rozliczać bez ograniczeń kwotowych.
Przypomnijmy, że zgodnie z ogólnymi przepisami (ustawy o PIT/CIT) przekazywane w darowiźnie rzeczy nie są podatkowym kosztem, z wyjątkiem produktów spożywczych dla organizacji pożytku publicznego. Preferencja w specustawie jest więc dużo szersza.
Pomoc dla Ukrainy musi być jednak przekazana określonym podmiotom, tj.
– organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego, także ukraińskim,
– jednostkom samorządu terytorialnego,
– Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
– podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub Ukrainy działalność leczniczą lub ratownictwa medycznego.
Pamiętajmy też, że ulga ze specustawy dotyczy darowizn dokonanych od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
W przepisach jest jeszcze jedno zastrzeżenie. Otóż nie skorzystamy ze specjalnej ulgi, jeśli już wcześniej wydatki na przekazywane rzeczy zostały rozliczone w kosztach (także poprzez odpisy amortyzacyjne).
– Załóżmy, że firma dała kilka samochodów dostawczych fundacji zbierającej zaopatrzenie dla Ukraińców. Wcześniej były używane przez jej pracowników. Wydatki na zakup pojazdów zostały już rozliczone w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne. Firma, dając darowiznę, nie może ponownie zaliczyć ich do kosztów – tłumaczy Emilia Wolnowska.
Czy preferencja przysługuje, jeśli rzeczy przekazujemy bezpośrednio Ukraińcom? Nie, przepisy na to nie pozwalają. Ewentualnie przedsiębiorcy mogą argumentować, że działania wspierające ofiary wojny należą do strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). I na tej podstawie próbować zaliczyć wydatki na filantropię do podatkowych kosztów.
Ostrożnie z CSR
– Zalecałabym w tej kwestii ostrożność. Zdarzało się bowiem, że fiskus wydawał negatywne interpretacje w sprawie CSR. Na pewno firma powinna mieć solidnie opracowaną strategię społecznej odpowiedzialności biznesu, potwierdzającą, że działania wspierające ofiary wojny się w nią wpisują – podkreśla Emilia Wolnowska.
Ze specustawy wynika, że podatkowym kosztem są również wydatki na nieodpłatne świadczenia. Ministerstwo Finansów wskazuje np. darmową pomoc medyczną. Te świadczenia muszą być także przekazane wymienionym podmiotom w okresie od 24 lutego do końca 2022 r.
Specustawa nie przewiduje dodatkowej ulgi dla osób prywatnych zaangażowanych w pomoc Ukraińcom. Pozostają im ogólne zasady rozliczenia. Jeśli przekażą darowiznę (pieniężną albo rzeczową) organizacji prowadzącej działalność pożytku publicznego, odliczą ją do wysokości 6 proc. swojego dochodu. W całości można odpisać darowiznę na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła katolickiego.
Spółki na CIT z podwójną ulgą
W ustawach o PIT/CIT jest ulga na darowizny dla organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego. Firmy mogą je odliczyć od dochodu. Z limitami. Przykładowo spółka z o.o. odliczy darowiznę do 10 proc. dochodu, natomiast przedsiębiorca będący osobą fizyczną tylko 6 proc. dochodu. Z kolei specustawa pozwala rozliczać w podatkowych kosztach rzeczy przekazane przez przedsiębiorców organizacjom pomagającym Ukraińcom.
Czy przedsiębiorca może skorzystać z obu preferencji? Z ustawy o PIT wynika, że nie. Jest w niej przepis zabraniający stosowania i jednej, i drugiej preferencji.
Takiego zakazu nie ma w ustawie o CIT. Jedyny wyjątek to darowizny produktów spożywczych przekazywane organizacjom pożytku publicznego (o których mówi art. 16 ust. 1 pkt 14). Oznacza to, że spółka może rozliczyć darowizny dla ofiar wojny w kosztach (na podstawie specustawy), a następnie odliczyć od dochodu (zgodnie z ustawą o CIT).