Opis stanu faktycznego

D.M. został oskarżony o to, że:

  1. 12.4.2020 r. w S. oraz P. znieważył słowami powszechnie uznanymi za obelżywe funkcjonariusza Policji, mł. asp. R.B., podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, tj. o czyn z art. 226 § 1 KK;
  2. 12.4.2020 r. w S. oraz P. znieważył słowami powszechnie uznanymi za obelżywe ratowników medycznych, T.M. oraz B.T., podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych, tj. o czyn z art. 226 § 1 KK;
  3. 12.4.2020 r. w S. i P. groził pozbawieniem życia T.M. oraz B.T., przy czym groźby te wzbudziły w pokrzywdzonych uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, tj. o czyn z art. 190 § 1 KK.

Na podstawie art. 335 § 1 KPK prokurator złożył wniosek o skazanie oskarżonego D.M. bez przeprowadzania rozprawy i wydanie wyroku na posiedzeniu, wnosząc o wymierzenie uzgodnionych z nim kar:

  1. na podstawie art. 226 § 1 KK: dwukrotnie (za dwa ww. przestępstwa) kar grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 10 zł każda stawka;
  2. na podstawie art. 190 § 1 KK: kary grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 10 zł każda;
  3. orzeczenie kary łącznej w wymiarze 130 stawek dziennych po 10 zł każda stawka.

SR w K. wyrokiem z 7.10.2020 r., II K 558/20, uznał oskarżonego D.M. za winnego obu przestępstw z art. 226 § 1 KK, i za każde z nich wymierzył grzywny w wysokości po 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł. Ponadto uznał oskarżonego za winnego czynu z art. 190 § 1 KK i za to wymierzył mu grzywnę w wysokości 30 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł. Na podstawie art. 85 § 1 i 2 KK i art. 86 § 1 i 2 KK Sąd połączył jednostkowe kary grzywny i wymierzył oskarżonemu karę łączną grzywny w wysokości 130 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł, przy czym na podstawie art. 63 § 1 KK na poczet tej kary zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 12.4.2020 r. do 13.4.2020 r. Przyjął, że jeden dzień zatrzymania jest równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny. Na podstawie art. 624 § 1 KPK oskarżonego zwolniono od zapłaty kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron postępowania i uprawomocnił się 15.10.2020 r. bez postępowania odwoławczego. Na podstawie art. 521 § 1 KPK Prokurator Generalny zaskarżył powyższy wyrok kasacją na niekorzyść skazanego D.M. w zakresie orzeczenia o karze. Zgodnie z art. 523 § 1 KPK, art. 526 § 1 KPK oraz art. 537 § 1 i 2 KPK zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 343 § 3 i 7 KPK w zw. z art. 335 § 1 KPK, polegające na uwzględnieniu wadliwego wniosku prokuratora o skazanie D.M. bez przeprowadzenia rozprawy. Złożony wniosek nie zawierał postulatu orzeczenia obligatoryjnego w stosunku do pokrzywdzonych B.T. i T.M. środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie po 1 tys. zł, co skutkowało rażącym naruszeniem przepisu prawa materialnego przez zaniechanie orzeczenia wymienionych środków kompensacyjnych, mimo złożenia przez pokrzywdzonych wniosków w tym przedmiocie, a mianowicie art. 46 § 1 KK. Formułując powyższy zarzut, Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie SR w K. do ponownego rozpoznania. Po rozpoznaniu kasacji Prokuratora Generalnego, wniesionej na niekorzyść skazanego, SN uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze i sprawę w tym zakresie przekazał SR w K. do ponownego rozpoznania.

Aktualne komentarze do Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Uzasadnienie SN

Zdaniem SN kasacja Prokuratora Generalnego była oczywiście zasadna i należało ją uwzględnić w trybie art. 535 § 5 KPK na posiedzeniu bez udziału stron. Autor kasacji słusznie wskazał, że SR w K. dopuścił się rażącego i mającego istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku naruszenia przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 343 § 3 KPK i art. 7 KPK w zw. z art. 335 § 1 KPK, polegającego na uwzględnieniu wadliwego wniosku prokuratora o skazanie D.M. bez przeprowadzenia rozprawy. Z akt sprawy wynika, że pokrzywdzeni B.T. i T.M., przesłuchani w charakterze świadków, złożyli wnioski o zadośćuczynienie za doznane krzywdy w wysokości po 1 tys. zł.

Przepis art. 46 § 1 KK stanowi, że w razie skazania Sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Z określonego powodu orzeczenie tego środka kompensacyjnego było w niniejszej sprawie dla Sądu obligatoryjne. Tymczasem nie zwrócił on uwagi na fakt, że wniosek o wydanie wyroku skazującego w trybie art. 335 § 1 KPK nie zawierał postulatu orzeczenia obligatoryjnego w stosunku do wymienionych pokrzywdzonych środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, w kwotach po 1 tys. zł, mimo złożenia odpowiednich wniosków przez pokrzywdzonych. W realiach niniejszej sprawy brak było więc podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora, złożonego w trybie art. 335 § 1 KPK. Uwzględniając wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego D.M., SR dopuścił się naruszenia art. 343 § 3 i 7 KPK w zw. z art. 335 § 1 KPK wskutek zaakceptowania go w części dotyczącej kary.

Podkreślenia wymaga, że w razie złożenia przez prokuratora wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy na podstawie art. 335 § 1 lub § 2 KPK na Sądzie spoczywa obowiązek przeprowadzenia kontroli tego wniosku nie tylko z punktu widzenia formalnego, lecz także z punktu widzenia zgodności z przepisami obowiązującego prawa materialnego. W szczególności Sąd powinien zbadać zgodność wszystkich propozycji zawartych we wniosku z regułami obowiązującego prawa materialnego, w tym również dokonać właściwej oceny proponowanych kar. Nie wolno mu zaakceptować warunków porozumienia, uzgodnionych wprawdzie między prokuratorem i oskarżonym, ale naruszających przepisy prawa materialnego. Stwierdzenie, że treść wniosku pozostaje w sprzeczności z prawem materialnym lub narusza prawo procesowe, obliguje Sąd meriti do wskazania stronom konieczności dokonania odpowiednich zmian. W przypadku braku akceptacji dla tych modyfikacji ze strony podmiotów uprawnionych do zajmowania stanowiska w tej materii, sprawa powinna podlegać rozpoznaniu na zasadach ogólnych, bądź w zależności od trybu, w jakim ów wniosek został złożony, należy zwrócić ją prokuratorowi – art. 343 § 3 i § 7 KPK (zob. wyroki SN z: 24.2.2021 r., V KK 503/20, Legalis; z 26.2.2021 r., I KK 10/20, Legalis; z 25.6.2015 r., II KK 144/15, Legalis; z 25.9.2012 r., IV KK 163/12, Legalis). Kontrola złożonego wniosku powinna się odbyć także pod kątem tego, czy art. 46 KK został prawidłowo zastosowany – i to zarówno co do okoliczności złożenia wniosków o zadośćuczynienie, jak i co do wysokości samego zadośćuczynienia (zob. wyroki SN: z 30.12.2020 r., II KK 302/20, Legalis; z 15.12. 2015 r., V KK 378/15, Legalis).

Uwzględniając kasację Prokuratora Generalnego wniesioną na niekorzyść skazanego, na mocy art. 537 § 2 KPK SN uchylił zaskarżony wyrok w zakresie orzeczenia o karze i przekazał sprawę w tej części do ponownego rozpoznania SR w K. Procedując powtórnie w zakresie wynikającym z niniejszego wyroku, za zgodą oskarżonego Sąd I instancji podejmie na posiedzeniu próbę konwalidowania przez prokuratora złożonego wniosku w części związanej ze środkiem kompensacyjnym w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 343 § 3 KPK), a w wypadku braku w tym przedmiocie konsensusu, postąpi po myśli art. 343 § 7 KPK. Orzeczenie o wydatkach wynika z treści art. 638 KPK.

Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że powinnością orzekającego SR w K. było zbadanie wniosku prokuratora zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym, mimo zaakceptowania przez oskarżonego D.M. warunków skazania, przedstawionych przez prokuratora. W tym stanie rzeczy orzekający w sprawie SR nie miał podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora o skazanie D.M. w trybie konsensualnym. Zgodnie z przepisem art. 343 § 3 KPK powinien uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim przez prokuratora niezbędnej zmiany, zaakceptowanej oczywiście przez oskarżonego, bądź zwrócić sprawę prokuratorowi (art. 343 § 7 KPK). Uwzględniając wniosek prokuratora i wydając wyrok w tym trybie, Sąd rażąco naruszył zarówno art. 343 § 3 i 7 KPK w zw. z art. 335 § 1 KPK, jak i regulację prawa karnego materialnego w postaci art. 46 § 1 KK. Nie ma najmniejszych wątpliwości, że decyzja SN, wydana na podstawie trafnego wniosku kasacyjnego Prokuratora Generalnego, jest par excellence słuszna.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →