Przewlekłość postępowania w świetle obciążenia i organizacji pracy w sądzie

„Państwo ma obowiązek zorganizowania warunków należytego sprawowania władzy jurysdykcyjnej, w tym zapewnienia optymalnej obsady kadrowej sądów odwoławczych orzekających w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, aby nie dochodziło do przewlekłości postępowania.”

„Częściowe wytłumaczenie tej bezczynności na pewno leży w dużym obciążeniu pracą w tym sądzie i problemach dotyczących obsady sędziowskiej. Zważyć również należy, że wskazany okres wypadł także w czasie urlopów. Jednakże te okoliczności nie mogą wytłumaczyć wskazanej bezczynności.”

„Jakkolwiek dostrzegalny jest problem przeciążenia referatów oraz niedostatki kadrowe, a także obowiązek sądu rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki wszystkich wniesionych spraw, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu, niemniej powyższe nie może stanowić uzasadnienia dla przewlekłego prowadzenia sprawy, w rozumieniu ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku. Kwestie techniczno – organizacyjne nie powinny bowiem ujemnie rzutować na prawo strony do rozpoznania danej sprawy w rozsądnym terminie. Obowiązkiem sądu jest więc takie prowadzenie postępowania, aby nie miało ono cech przewlekłości, zatem podejmowanie takich działań, które skutecznie eliminowałyby przyczyny przewlekłości, w tym te mające charakter trudności organizacyjnych i kadrowych.”

„Oczywiście Sąd Okręgowy jest świadomy trudności organizacyjnych w Sądach i nadmiernego obłożenia pracą sędziów, referendarzy i pracowników administracyjnych, jednakże kłopoty te, nawet obiektywne, nie mogą mieć przesądzającego znaczenia dla oceny sprawności postępowania, którą powinno się dokonywać przez pryzmat obiektywnej oceny czasu, jaki powinien być niezbędny do podejmowania określonych czynności procesowych i w konsekwencji do rozpoznania sprawy.”

„Względy z zakresu organizacji i podziału czynności dotyczące niedostatecznej liczby sędziów, którym przydzielane są sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych – nie usprawiedliwiają przewlekłości postępowania. Z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) wynika obowiązek takiego organizowania systemu jurysdykcyjnego, aby właściwe sądy mogły podołać rozstrzyganiu spraw sądowych w rozsądnych terminach. Jest to szczególnie konieczne przy rozstrzyganiu spraw, które w wewnętrznym porządku prawnym uzyskały w specjalnych procedurach gwarancje sprawności i szybkości postępowań sądowych. Do takich spraw należą sprawy z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych.”

„Zasada rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oznacza, że sprawa wniesiona później nie może być rozpoznana (nie można wyznaczyć terminu rozprawy) przed rozpoznaniem spraw, które zostały wniesione do sądu wcześniej. Liczba spraw wniesionych do sądu jest przyczyną oczekiwania na wyznaczenie terminu rozprawy.”

„Nie można oczekiwać rozpoznawania sprawy niezwłocznie po jej wniesieniu. Żadne społeczeństwo nie byłoby w stanie utrzymać tak dużej ilości sędziów, jaka byłaby po temu niezbędna. Niezwłoczne rozstrzyganie sprawy nie jest możliwe ani ze względów organizacyjnych (doręczenie stronom zawiadomień o miejscu i terminie rozprawy), ani nie byłoby to rozsądne wobec konieczności zapoznania się sędziów z materiałami sprawy, czasu dla ich rozważenia i podjęcia decyzji, wreszcie – jej uzasadnienia. Chodzi o to jedynie, by czynności te zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań (KZS 11/05 poz. 39).”

„Wprawdzie okres między wpływem akt sprawy do Sądu drugiej instancji 25 marca 2015 r.) a złożeniem przedmiotowej skargi (22 stycznia 2016 r.) wynosi dziesięć miesięcy, jednak niewyznaczenie w tym czasie terminu rozprawy apelacyjnej usprawiedliwione jest ilością spraw rejestrowanych w VI Wydziale Cywilnym tego Sądu oraz koniecznością ich rozpoznania zgodnie z kolejnością wpływu. Prezes Sądu Apelacyjnego wyjaśniła przy tym sytuację kadrową VI Wydziału Cywilnego Sądu podając, że do Wydziału, w którym pracuje 12 sędziów sądu apelacyjnego, 5 sędziów sądu okręgowego na stałej delegacji, 4 sędziów funkcyjnych i 4 sędziów wizytatorów wpłynęły 2084 sprawy Ca, zaś z roku 2014 pozostało do rozpoznania 1658 spraw Ca. Sędziowie VI Wydziału Cywilnego w roku 2015 zakończyli łącznie 1599 sprawy Ca i 4428 spraw Cz. Już zatem pobieżna analiza ilości wpływających i załatwionych spraw wskazuje na bardzo duże obciążenie sędziów obowiązkami orzeczniczymi. Skarżąca nie wykazała zaś istnienia jakichkolwiek okoliczności przemawiających za potrzebą załatwienia jej sprawy poza kolejnością wpływu. Dodatkowo podkreślić należy, że wniesienie skargi na przewlekłość postępowania ma w istocie służyć dyscyplinowaniu czynności podejmowanych na danym etapie toczącego się jeszcze postępowania w określonej sprawie. Tymczasem w przedmiotowej sprawie, termin rozprawy apelacyjnej został wyznaczony na dzień 26 lutego 2016 r. Nie zachodzi zatem potrzeba „dyscyplinowania” podejmowanych przez Sąd czynności.”