Zmiana KSH

Prezydent RP 4.4.2022 r. podpisał ustawę z 9.2.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 807; dalej: ZmKSH22), która wprowadza zmiany w ustawie z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1526; dalej: KSH).

Główne modyfikacje wprowadzane ustawą zmieniającą dotyczą przyjęcia regulacji związanych z funkcjonowaniem grup spółek oraz tych odnoszących się do zasad zarządzania spółkami handlowymi i nadzoru nad tymi spółkami.

Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, dostępnym na stronie Sejmu RP, podstawowym celem zmian jest wprowadzenie do polskiego prawa regulacji prawnej prawa holdingowego (prawa grup spółek, prawa koncernowego), które – w szerokim znaczeniu – reguluje relacje prywatno-prawne między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi, w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników (akcjonariuszy) spółki zależnej, jak również wyposażenie rad nadzorczych w narzędzia umożliwiające prowadzenie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego, a także wyeliminowanie wątpliwości podnoszonych przez przedsiębiorców i przedstawicieli doktryny.

Grupa spółek

Art. 1 pkt 1 lit. b ZmKSH22 dodaje do KSH nowy przepis, tj. art. 4 § 1 pkt 51 KSH, który wprowadza do KSH definicję grupy spółek wskazując, iż grupa spółek to spółka dominująca i spółka albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

Elementem definiującym grupę spółek jest zatem przyjęcie przez spółki uczestniczące w grupie spółek wspólnej strategii gospodarczej, która pozwala określić interes grupy spółek. Z powyższego wynika, że wprowadzana definicja „grupy spółek” przyjmuje kryterium funkcjonalne, zamiast możliwego innego kryterium, to jest strukturalnego, polegającego na istnieniu trwałego powiązania organizacyjnego spółek tworzących grupę.

Definicji przedmiotowego pojęcia nie było dotychczas w KSH.

KSH. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Interes grupy spółek

W kontekście przywołanej wyżej definicji należy wskazać, że ustawodawca w ustawie zmieniającej przyjął, iż należy odróżnić „grupę spółek” (która zasadniczo jest adresatem regulacji prawnej określanej mianem prawa holdingowego), zdefiniowaną w nowym art. 4 § 1 pkt 51 KSH, od stosunku dominacji i zależności między spółkami, o którym jest mowa w art. 4 § 1 pkt 4 KSH. Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, grupa spółek jest „kwalifikowanym” stosunkiem dominacji i zależności między określonymi spółkami tworzącymi grupę spółek, gdyż spółki te kierują się wspólną strategią gospodarczą. Pozwala to wyróżnić nową kategorię prawną występującą w praktyce polskich i zagranicznych grup spółek, jaką jest „interes grupy spółek”. Pojęcie to wprowadza art. 1 pkt 4 ZmKSH22, który przewiduje, że zarówno spółka dominująca, jak i spółka zależna uczestniczące w grupie spółek powinny się kierować „interesem grupy spółek”, niezależnie od tego, że z istoty prawa spółek powinny one kierować się interesem własnej spółki, a więc odpowiednio interesem spółki dominującej albo interesem spółki zależnej. Zgodnie bowiem z art. 211 § 1 KSH, spółka dominująca oraz spółka zależna, które uczestniczą w grupie spółek, kierują się obok interesu spółki interesem grupy spółek. Art. 211 KSH reguluje trzy fundamentalne kwestie dla prawa grup spółek, a mianowicie:

  • zawiera klauzulę generalną określającą granice powoływania się na interes grupy spółek (art. 211 § 1 KSH),
  • nakłada obowiązek ujawnienia w rejestrze przedsiębiorców faktu uczestnictwa spółki w grupie spółek (art. 211 § 3 KSH), uzależniając to uprzednio od podjęcia przez zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej uchwały o uczestnictwie w grupie spółek ze wskazaniem spółki dominującej (art. 211 § 2 KSH),
  • dopuszcza powoływanie się na interes grupy spółek przez zarządców spółki uczestniczącej w grupie spółek w celu wyłączenia ich osobistej odpowiedzialności wynikającej z zasad ogólnych KSH (art. 211 § 4 KSH).

Zdefiniowanie pojęcia „grupa spółek” nie oznacza w praktyce – jak zastrzegł ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej i przyjętej w niej koncepcji prawa holdingowego – obowiązku powstania sformalizowanej struktury organizacyjnej posiadającej własną nazwę, quasi-organy, regulamin, powoływanej przez uczestników grupy spółek bądź zapewniającej przystąpienie do niej innym spółkom. Takie ujęcie tworzyłoby bowiem własną podmiotowość grupy spółek, trudną do przyjęcia systemowego, ze względu na zasadę zamkniętego katalogu typów spółek (numerus clausus), wyrażoną w art. 1 § 2 KSH.

Prawo holdingowe

Ponadto wśród przepisów ustawy zmieniającej można wyróżnić następujące kategorie:

  1. przepisy o charakterze ogólnym – omówione powyżej – art. 4 § 1 pkt 51 KSH i art. 211 KSH,
  2. obszerne regulacje dotyczące zasad funkcjonowania grup kapitałowych (art. 1 pkt 4 ZmKSH22) – do KSH wprowadzony został nowy dział – Dział IV, zatytułowany „Grupa spółek” (art. 211 i nast. KSH), który obejmuje regulacje:
  • ułatwiające sprawne „zarządzanie” grupą spółek przez spółkę dominującą, w związku z realizacją wspólnej strategii gospodarczej grupy (art. 212–213 oraz art. 216–217 KSH),
  • zapewniające ochronę określonych grup interesu występujących w przypadku grupy spółek, a więc przede wszystkim spółki zależnej należącej do grupy spółek (art. 214 i art. 2112 KSH), następnie spółki dominującej, a pośrednio całej grupy spółek (art. 2111 KSH), dalej wierzycieli spółki należącej do grupy, a zwłaszcza spółki zależnej (art. 218 i art. 2114 KSH), a także wspólników bądź akcjonariuszy mniejszościowych takiej spółki zależnej (art. 218–2110 i art. 2113 KSH), a nawet członków organów menedżerskich spółki zależnej i spółki dominującej (art. 211 § 4 i art. 215 KSH).
Nowelizacja KSH 2022 – Sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Etap legislacyjny

Omawiane zmiany wchodzą w życie – zgodnie z art. 37 ZmKSH22 – po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, co nastąpiło 12.4.2022 r. Tym samym wejdą one w życie 13.10.2022 r.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →