Nie wypłacisz pracownikowi całej pensji w kryptowalucie

W niektórych państwach, by uciec przed inflacją, coraz więcej osób godzi się na wypłaty w kryptowalutach. Przykładowo w Argentynie, gdzie inflacja sięga nawet do 50 proc., 30 proc. pracujących zdalnie otrzymuje zapłatę w kryptowalutach. Stały się też one tam popularnym środkiem płatności. Czy to możliwe także w Polsce?

Co mówią przepisy

Michał Kibil, adwokat, wskazuje, że chociaż w rozumieniu polskich przepisów kryptowaluty nie są środkiem płatniczym, istnieją regulacje, na podstawie których również na polskim rynku możliwe będzie wypłacanie części świadczeń w tej formie.

– Płatność w kryptowalucie jest możliwa, tylko jeśli przewidziano to w zakładowym układzie zbiorowym pracy – mówi z kolei Sławomir Paruch, radca prawny, specjalista od prawa pracy. – A to oznacza, że muszą w tym zakładzie istnieć związki zawodowe – bo bez nich nie można zawrzeć takiego układu zbiorowego – dodaje.

Z kolei Witold Solski, przewodniczący Komisji Krajowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Samozatrudnionych „wBREw”, przyznaje, że gdyby padło takie pytanie ze strony pracodawców, to związek wyrazi zgodę na wypłatę wynagrodzenia w kryptowalutach.

– Zarekomendujemy swobodę decyzji oraz wyboru, a decydujący będzie przysługiwał stronie słabszej, czyli świadczącemu pracę. Bezspornie koniecznym będzie także uwzględnienie w kontrakcie pracy klauzul bezpieczeństwa i symetrii ryzyk, w tym choćby pewności kapitalizacji – dodaje Solski.

Eksperci są zgodni, że co do zasady pracownik musi otrzymać wynagrodzenie w tradycyjnym pieniądzu. Wskazują też jednak pośrednią drogę: w kryptowalutach można wypłacać np. uznaniowe nagrody czy bonusy za wartość wnoszoną przez pracownika do biznesu. Powinno to jednak zostać ustalone w umowie o pracę.

Nieco więcej swobody w tym względzie dają umowy cywilnoprawne. Oprócz gwarantowanego minimalnego wynagrodzenia, które musi być płacone w pieniądzu, cała reszta może być wyrażona kryptowalutami. Powinno to jednak wynikać wprost z zawartej umowy.

Wady i zalety

– Pracodawcy, którzy tworzą projekt z branży blockchain, często wynagradzają swoich pracowników tokenami – tłumaczy Marek Golan, CEO Dogtronic.io, firmy z branży IT. – Zwykle nie są one zbyt wiele warte, przynajmniej na początku. To od sukcesu projektu zależy ich wartość. A więc również od zaangażowania zespołu – dodaje. I podkreśla, że dzięki tej metodzie zespół jest bardziej zmotywowany. Jednak wypłata wynagrodzeń w kryptowalutach w firmach spoza branży blockchain nie jest zbyt popularna.

– Głównie przez niską świadomość właściwości cyfrowego pieniądza oraz wysokie wahania kursów – mówi Marek Golan. – W planowaniu comiesięcznego budżetu zmienna wartość wynagrodzenia stanowi problem. Finalnie i tak płacimy rachunki tradycyjną walutą.

Z kolei Chris Parjaszewski, CEO Sky Gate (firmy technologicznej zajmującej się AI), podkreśla, że najpopularniejsze kryptowaluty, jak bitcoin i ethereum, są podatne na duże wahania kursów (w ciągu godziny wartość może spaść o 10 proc.). Bezpieczniejszym rozwiązaniem są tzw. stable coiny, których wartość powiązana jest z tradycyjnymi walutami, choć ich kursy też potrafią się spektakularnie załamać. Dlatego pracownikowi trzeba wskazać wszystkie ryzyka związane z kryptowalutami oraz wyjaśnić, jak najlepiej skonfigurować swój „wallet”.

Michał Kibil zwraca też uwagę, że problematycznym aspektem może okazać się opodatkowanie i oskładkowanie przychodu pracownika na koniec miesiąca. Dodaje jednak, że chociaż podatki i składki płaci się w złotówkach, można zastosować te same mechanizmy, co przy wypłacie wynagrodzenia w walutach obcych (przyjęcie kursu z dnia wymagalności do oszacowania, jakie wynagrodzenie w złotówkach faktycznie zostało wypłacone). – Na wypadek ewentualnej kontroli ZUS i urzędu skarbowego, przy wypłacie kryptowalut warto zachować sobie wydruk kursu danej kryptowaluty z momentu dokonania płatności, co może pomóc w określeniu wartości przychodu pracownika – radzi adwokat.