- Nowelizacja zakłada szereg zmian istotnych z punktu widzenia inicjowania i przebiegu postępowania cywilnego, w tym odnoszących się do praw i obowiązków stron oraz ich profesjonalnych pełnomocników;
- Projekt podnosi próg wartości przedmiotu sporu, decydującej o właściwości rzeczowej sądu okręgowego – z 75 tys. zł do 100 tys. zł.
Właściwość rzeczowa sądu
W projekcie przewidziano zmiany w zakresie zasad ustalania właściwości rzeczowej sądu. Przede wszystkim zakłada on podniesienie progu wartości przedmiotu sporu, decydującej o właściwości rzeczowej sądu okręgowego, z kwoty 75 tys. zł do kwoty 100 tys. zł (art. 17 pkt 4 KPC). Uzasadnieniem tego rozwiązania jest dążenie do odciążenia sądów rejonowych, zmniejszy się bowiem liczba wpływających do nich spraw.
Jednocześnie z katalogu spraw pozostających we właściwości sądów rejonowych bez względu na wartość przedmiotu sporu usunięto jednak sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 17 pkt 4 KPC). W ocenie projektodawcy poziom komplikacji tych spraw, obejmujących niekiedy konieczność zbadania ważności dokonywanych rozporządzeń, jest na ogół wysoki, wobec czego zasadnym jest, aby rozstrzygały je sądy okręgowe.
Wniosek o wyłączenie sędziego
Nowelizacja obejmuje również zasady składania wniosków o wyłączenie sędziego. Rozszerza ona katalog okoliczności, które nie powinny być zaliczane do wywołujących uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie, o udzielanie pouczeń (art. 49 § 2 KPC). W ocenie projektodawcy konieczne jest wyraźne wskazanie, że pouczenia udzielane przez sąd nie mogą być uznawane za przejaw stronniczości sędziego.
Podobnie zakłada ona rozszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego o sędziego niebędącego członkiem składu orzekającego (art. 531 § 1 KPC). Celem zmiany jest wyeliminowanie praktyki masowego składania wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału czy nawet całego sądu, również wtedy, gdy ci sędziowie nie są w żaden sposób zaangażowani w prowadzenie sprawy.
Wykazywanie umocowania, pełnomocnictwo do doręczeń
Projekt ustawy przewiduje także zniesienie wymogu przedłożenia aktu powołania lub innego aktu równorzędnego potwierdzającego powierzenie określonej osobie pełnienia funkcji, w przypadku podejmowania czynności procesowych za stronę przez organ państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej, jeżeli stwierdzenie tego faktu możliwe jest na podstawie informacji powszechnie dostępnych, w szczególności udostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej (art. 68 KPC).
Nowelizacja zakłada również wprowadzenie regulacji bezpośrednio odnoszącej się do pełnomocnictwa do doręczeń. Precyzuje ona, że pełnomocnictwo do niektórych czynności procesowych (art. 88 KPC) może obejmować właśnie takie pełnomocnictwo.
Treść pism procesowych
Szereg projektowanych zmian dotyczy wymogów formalnych pism procesowych składanych przez profesjonalnych pełnomocników.
Przede wszystkim przewidują one wprowadzenie obowiązku wyraźnego wyodrębnienia oświadczeń, twierdzeń oraz wniosków w piśmie wnoszonym przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego albo Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli pismo zawiera uzasadnienie, wnioski dowodowe zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu nie będą wywoływać skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem ich przez stronę.
Zmianie ulegnie również treść oświadczenia o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie (art. 132 § 1 KPC). Zgodnie z projektowanymi zmianami odnosić się będzie ono do doręczenia odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu za pośrednictwem operatora pocztowego. Z przepisu ma zatem zostać usunięte pojęcie „przesyłki poleconej”.
Ponadto, aby sprawa została rozpoznana na rozprawie, a nie na posiedzeniu niejawnym, konieczne będzie złożenie w pierwszym piśmie procesowym wniosku o wysłuchanie strony na rozprawie. Dotychczas wystarczające było, aby wniosek ten dotyczył przeprowadzenia rozprawy, a nie wysłuchania podczas niej strony (art. 1481 § 3 KPC).
Dodatkowo nowelizacja przewiduje doprecyzowanie, że pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, które nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, zwracane jest pełnomocnikowi, a nie stronie (art. 1301a § 1 KPC). Dotychczasowe brzmienie przedmiotowego przepisu budzi bowiem wątpliwości w tym zakresie. Zagadnienie to było przedmiotem pytania prawnego, skierowanego do SN w sprawie III CZP 60/20, Legalis.
Kolejną zmianą istotną z punktu widzenia interesów stron jest usunięcie minimalnego terminu, po którym sąd na wniosek stron postanowi podjąć postępowanie zawieszone wskutek niestawiennictwa stron. Dotychczas następowało to nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy (art. 181 § 1 pkt 2 KPC).
Aktualizacja adresu przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG
Nowelizacja przewiduje również wprowadzenie obowiązku zawiadomienia sądu o każdej zmianie adresu do doręczeń przez stronę będącą przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG. Niedopełnienie tego obowiązku skutkować będzie pozostawieniem pisma sądowego w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Aktualnie tożsama regulacja obowiązuje w zakresie miejsca zamieszkania stron oraz ich przedstawicieli (art. 136 § 1 KPC). Brak jest natomiast przepisu, który nakładałby analogiczny obowiązek co do adresu do doręczeń na stronę będącą przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG.
Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że projektowane zmiany nie stanowią rewolucji i mają charakter wyłącznie porządkujący czy techniczny. Niemniej jednak w istotny sposób wpływają one na zakres uprawnień i obowiązków stron postępowania. Z tej przyczyny zarówno strony, jak i ich pełnomocnicy, będą musieli mieć się na baczności i dostosować swoje praktyki do nowych regulacji. Nietrudno bowiem będzie o pomyłkę, która może skutkować chociażby skierowaniem sprawy do niewłaściwego rzeczowo sądu czy też niezamierzonym rozpoznaniem sprawy na posiedzeniu niejawnym.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
