Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) podstawowa stawka podatku wynosi 22%. Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do VATU stawka podatku wynosi 7% VAT. Obecny poziom stawek VAT w wysokości 8% i 23% ma charakter „tymczasowy” – od 1.1.2011 r., zgodnie z art. 146a i art. 146aa VATU. Stan tej tymczasowości potrwa na pewno do 31.12.2022 r., ale zapewne jeszcze dłużej. Towary i usługi wskazane w załączniku 10 do VATU korzystają z 5% stawki VAT.
Zgodnie z art. 146da ust. 1 VATU w okresie od 1.2.2022 r. do 31.12.2022 r. obniżeniu do 0% uległa stawka VAT na szereg towarów. Chodzi konkretnie o:
- Podstawowe towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 do VATU (a więc m.in. mięso, pieczywo, ryby, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, zboże, tłuszcze i oleje, przetwory z warzyw, owoców, wody i niektóre napoje);
- Środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoży do upraw (z wyłączeniem podłoży mineralnych), nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, a także ziemi ogrodniczej;
- Gaz ziemny.
W tym samym okresie obniżeniu z podstawowej do 5% uległa stawka VAT dla energii elektrycznej i cieplnej (art. 146db VATU). Do 8% VAT ze stawki podstawowej obniżona została zaś zgodnie z art. 146dc VATU stawka na paliwa, a konkretnie:
- benzyny silnikowe (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami;
- oleje napędowe (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych olejów z biokomponentami;
- biokomponenty stanowiące samoistne paliwa;
- przeznaczone do napędu silników spalinowych gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 2711 21 00) oraz gazowe węglowodory alifatyczne, objęte pozycją CN 2901, skroplone.
Co ze stawkami obniżonymi od 1.1.2023 r.? Są dobre wieści…
Ministerstwo Finansów zapowiedziało już, że tzw. „tarcza antyinflacyjna” w obecnej formie nie zostanie wydłużona w czasie obowiązywania w pełnym zakresie. Na przeszkodzie stoją m.in. przepisy unijne. Niemniej zgodnie z opublikowaną nowelizacją rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatków od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1696; dalej: WarObnVATR) przedłużona ma zostać 0% stawka VAT na podstawowe produkty żywnościowe. Co ważne przepisy (przynajmniej póki co) nie określają daty granicznej preferencji, a to może oznaczać, że 0% stawka VAT na żywność zostanie z nami bezterminowo. Jest to możliwe z uwagi na niedawną nowelizację przepisów unijnych w tym zakresie. Co równie ciekawe wydaje się, że zniknie obowiązek przekazywania nabywcom ww. towarów w czytelnej informacji, że do ich odstawy stosowana jest obniżona stawka podatku, według wzoru skonstruowanego przez Ministra Finansów.
Dodatkowo (do 31.12.2024 r.) jednolitej kwalifikacji do poziomu 8% VAT czasowo mają ulec stawki VAT na towary wykorzystywane w produkcji rolnej. Chodzi konkretnie o środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoża do upraw, polepszacze gleby, środki wapnujące, biostymulatory, podłoża do upraw, produkty nawozowe mieszane składające się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego, oraz o nawozowe produkty mikrobiologiczne. Trudno w tym wypadku mówić o pełnym obniżeniu (skoro dziś stawka wynosi 0% VAT) – to obniżenie dla części ww. towarów względem stawek stosowanych historycznie.
… ale są też gorsze.
Wskazane wyżej rozwiązania oznaczają, że czeka nas powrót do standardowych stawek VAT dla dostaw gazu, energii elektrycznej i cieplnej, a także paliw silnikowych. Zwłaszcza w przypadku gazu będziemy mieli do czynienia z niemałym szokiem cenowym, bo do 31.12.2022 r. wyroby gazowe korzystają z 0% stawki VAT, a wrócą do poziomu podstawowej stawki 23% VAT. Pewnie dlatego przygotowywane są alternatywne formuły wsparcia odbiorców detalicznych gazu, polegające na rekompensacie odpowiadającej kwocie podatku VAT, należnej konsumentom spalającym gaz do celów opałowych, ale nie wszystkim, a jedynie najmniej zamożnym konsumentom zużywającym gaz w gospodarstwach domowych.
Również w przypadku paliw powrót do stawek podstawowych będzie odczuwalny. Tym bardziej, że cena netto benzyny czy oleju napędowego dość mocno poszybowała względem stanu sprzed wprowadzenia nadzwyczajnych obniżek podatku.
Fiskus zauważa, że w związku z ciągłym wzrostem inflacji oraz negatywnymi skutkami wojny prowadzonej w Ukrainie uzasadnione jest kontynuowanie działań antyinflacyjnych, które pomogą społeczeństwu oraz przedsiębiorcom, w tym mikrofirmom dominującym na polskim rynku, w realnej walce z obecną sytuacją. Oczywiście w tym zdaniu zaczerpniętym wprost z uzasadnienia do nowelizacji WarObnVATR zawarte jest kilka zwrotów, z którymi nie można się zgodzić. Obniżka VAT nie ma wielkiego przełożenia na sytuację przedsiębiorców, przynajmniej tych odliczających (w końcu neutralny) podatek naliczony w pełni. Sama obniżka VAT też ma niewiele wspólnego z obniżaniem inflacji, skoro wpływa na wzrost ilości pieniądza na rynku.
Los obniżonego VAT na paliwa jest zasadniczo przesądzony. Tego samego chyba nie można wciąż powiedzieć o stawkach VAT na energię elektryczną i gaz. Dyrektywa Rady (UE) 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 107, s. 1). W pozycji 22 do załącznika III do dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11. 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1) wskazana została dostawa energii elektrycznej, ciepła sieciowego i chłodzenia sieciowego oraz biogazu. Państwa członkowskie mogą w odniesieniu do tych towarów szerzej korzystać ze stawek obniżonych. Póki co jednak brak propozycji rozwiązań legislacyjnych w tym zakresie.
Obniżona do 0% stawka VAT na żywność jest zgodna z przepisami unijnymi. Potencjalnie może ona zostać z nami na stałe. W tym kontekście można zrozumieć bezterminowość proponowanych przepisów. Z drugiej strony nie wiadomo jak interpretować fakt, że znalazły się one w projekcie rozporządzenia, a nie ustawy (tak jak do tej pory).
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
