Mały podatnik to nie kwestia wzrostu czy wieku. To (na gruncie VAT) prawdziwy styl życia. Chciałoby się powiedzieć – kasowy styl. Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, w przypadku transakcji na rzecz podmiotów innych niż podatnicy, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
W odróżnieniu od standardowych rozliczeń VAT mały podatnik może więc wstrzymać się z płatnością podatku do urzędu skarbowego do momentu uzyskania wynagrodzenia z tytułu wykonywanych czynności opodatkowanych. Nie straszne mu więc zatory płatnicze, nie musi finansować podatku z własnej kieszeni w obliczu nierzetelnych albo znajdujących się w kiepskiej sytuacji finansowej kontrahentów. Co więcej mały podatnik może rozliczać się z fiskusem kwartalnie (art. 99 ust. 2 VATU).
Kasowa zasada rządzi też odliczeniem podatku naliczonego przez małego podatnika. Zgodnie z art. 86 ust. 10e VATU prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do nabytych przez małego podatnika towarów i usług, w okresie stosowania przez niego metody kasowej powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za te towary i usługi. Mały podatnik powinien też umieszczać na wystawianych przez siebie fakturach wyrażenie „metoda kasowa” (art. 106e ust. 1 pkt 16 VATU), ale w obliczu korzyści płynących z tego statusu nie są to szczególnie dotkliwe obciążenia.
Aby stać się małym podatnikiem należy zawiadomić na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o chęci stosowania metody kasowej. Mały podatnik może też zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę.
Nowy limit metody kasowej
Nie każdy może być małym podatnikiem. W zasadzie jedynym kryterium do spełnienia przez małego podatnika jest limit wartości sprzedaży. Nie powinna ona przekroczyć (w poprzednim roku podatkowym) kwoty odpowiadającej równowartości co do zasady 1 mln 200 tys. euro (wraz z kwotą podatku), wyrażonej w złotych. Przeliczenie dokonywane jest według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. Znacznie niższy limit dotyczy małych podatników prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, będących agentami. W ich przypadku limit dotyczy kwoty prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) i nie powinien przekroczyć w poprzednim roku równowartości 45 tys. euro rocznie. Kasowość rozliczeń dotyczy też podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy ww. kwot w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej.
I tu właśnie pojawia się zmiana – w założeniu od 1.4.2023 r. Limit 1 mln 200 tys. euro zostanie podwyższony do 2 mln euro. Możliwość określenia progu małego podatnika w takiej wysokości wynika wprost z art. 167a dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr). Ministerstwo Finansów zamierza skorzystać z tej możliwości. Planowane podwyższenie limitu wartości sprzedaży, uprawniającego do posiadania statusu małego podatnika spowoduje więc zapewne zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT. Co ważne nie wzrośnie limit „maklerski”.
Komentarz
Podwyższenie limitu małego podatnika to niewielka zmiana legislacyjna, ale może się ona przyczynić do poszerzenia spectrum podmiotów korzystających z kasowej formy rozliczeń. Przyrost o 800 tys. euro jest znaczny. Poszerzy się też (przynajmniej w teorii) spectrum podmiotów korzystających z rozliczeń kwartalnych. Ministerstwo Finansów do tej pory odnosiło sukcesy w walce z mniejszą częstotliwością składania deklaracji VAT – w imię tępienia oszustw podatkowych, zwłaszcza w formule tzw. znikającego podatnika. Dość często „znikali” bowiem mali podatnicy. Pamiętajmy jednak, że zgodnie z art. 99 ust. 3a VATU mali podatnicy nie skorzystają z kwartalnego rozliczenia przez okres 12 miesięcy, począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja.
Limit małego podatnika nie jest jedynym limitem kwotowym określonym w przepisach VATU. Znacznie powszechniejszy w praktyce jest limit zwolnienia podmiotowego. Zgodnie z art. 113 VATU od podatku zwalnia się sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Przepis ten pozwala na uniknięcie konieczności rozliczania VAT przedsiębiorcom osiągającym stosunkowo niewielki obrót. W tym zakresie ustawodawca akurat nie zdecydował się na podwyższenie kwoty progowej, a teoretycznie mógłby. Zgodnie bowiem z art. 284 ust. 1 VATDyr państwa członkowskie mogą zwolnić dostawy towarów i świadczenie usług dokonane na ich terytorium przez podatników, których roczny obrót nie przekracza kwoty 85 tys. euro lub jej równowartości w walucie krajowej. Problem w tym, że nowy próg możliwy będzie do zastosowania dopiero od 1.1.2025 r. Wcześniej wymagałby uzyskania stosownej decyzji derogacyjnej. Gdyby tak się stało, to przy obecnym kursie krajowej waluty limit mógłby zostać podwojony. W obliczu szalejącej inflacji znalazłyby się ku temu ekonomiczne przesłanki. Przepisy unijne stoją jednak temu na przeszkodzie. To dobrze, że sprowokowane w procesie konsultacji projektu SLIM VAT 3 Ministerstwo Finansów zobowiązało się do „analizowania sytuacji” przed upływem 31.12.2024 r. Być może po tym terminie temat nie zniknie całkowicie z radarów.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
