• ZmKPC23 uzupełnia i doprecyzowuje przepisy rozporządzenia Rady (UE) nr 2019/1111 z 25.6.2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 178, s. 1), które z kolei zastępuje rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z 27.11.2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.Urz. UE L z 2003 r. Nr 338, s. 1);
  • Sądy od rodzinnych spraw transgranicznych mogą orzekać także w sprawach alimentów, kontaktów oraz opieki;
  • Nowelizacja KPC weszła w życie 17.3.2023 r.

Rozporządzenie 2201/2003/WE oraz późniejsze rozporządzenie 2019/1111/UE są dwoma podstawowymi instrumentami współpracy sądowej państw członkowskich Unii Europejskiej w sprawach małżeńskich i tych dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, a także w sprawach dotyczących uprowadzenia dziecka za granicę, w zakresie uzupełniającym Konwencję dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzoną w Hadze 25.10.1980 r. (Dz.U. z 1995 r. poz. 528; dalej: UprowDziecK). Rozporządzenie 2019/1111/UE jest bezpośrednio stosowane w Polsce – nie wymaga implementacji. ZmKPC23 ma na celu przede wszystkim dostosowanie przepisów rozporządzenia do zakresu właściwości polskich sądów. Przepisy rozporządzenia 2019/1111/UE dotyczą automatycznej wykonalności orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych objętych rozporządzeniem. Oznacza to, że dokumenty z innych państw członkowskich będą uznawane i wykonywane bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania, czyli bez systemu exequatur.

Szkolenia z zakresu KC i KPC – Sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Rozszerzenie kognicji sądów

Nowelizacja uwzględnia zapis przewidziany w rozporządzeniu 2019/1111/UE, a dotyczący rozszerzenia kognicji 11 sądów okręgowych i Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Rozpoznają one sprawy prowadzone na podstawie UprowDziecK o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką. Wraz z wejściem w życie ZmKPC23 sądy mogą także rozstrzygać w sprawach z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, opieki, kontaktów i alimentów, gdy uczestnicy wyrazili na to zgodę, uznali jurysdykcję sądu oraz osiągnęli porozumienie w przedmiocie powrotu dziecka.

Zgodnie z uzasadnieniem nowelizacji wprowadzone zmiany pozwolą stronom w jednym postępowaniu zakończyć sprawę z zakresu władzy rodzicielskiej oraz powrotu dziecka. Co ważne wskazane rozwiązanie znacząco przyspieszy postępowanie i wyeliminuje konieczność prowadzenia go w państwie członkowskim dotychczasowego zwykłego pobytu dziecka. Regulacja ma mieć zastosowanie jedynie w państwach członkowskich, stosujących rozporządzenie 2019/1111/UE – zgodnie z art. 16 UprowDziecK nie jest ona możliwa w stosunkach z państwami spoza UE, ponieważ wskazany przepis uniemożliwia rozpoznanie spraw z zakresu władzy rodzicielskiej w ramach postępowania o nakazie powrotu dziecka.

Wydawanie zaświadczeń

Do KPC został dodany Dział IIda. Dotyczy on wydawania w Polsce zaświadczeń do orzeczeń polskich sądów w sprawach z zakresu rozporządzenia 2019/1111/UE, w celu ich automatycznego uznania lub wykonania w innym państwie członkowskim UE. Sąd, który wydał orzeczenie, jest także właściwy do wydania zaświadczenia. W art. 79511a § 2 KPC przewidziano możliwość wniesienia zażalenia na odmowę wydania takiego zaświadczenia, które będzie rozpoznawane przez sąd wyższej instancji.

Wymiana informacji

Art. 26 ustawy z 26.1.2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 416; dalej: WykCzynnSprRodzU) stanowi, że minister właściwy do spraw zagranicznych i właściwy konsul RP wymieniają informacje, które miałyby być niezbędne do wykonywania zadań wskazanych w przepisach UprowDziecK oraz rozporządzeniu 2019/1111/UE. Dodany art. 26 ust. 2 WykCzynnSprRodzU poszerza zakres wymienianych informacji o te otrzymane z innych państw, dotyczące toczących się tam postępowań w sprawie umieszczenia w placówce opiekuńczej lub pieczy zastępczej dziecka, które ma bliskie związki z RP, a także dotyczące osób spokrewnionych z dzieckiem, które wyraziły gotowość do opieki nad nim.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →