Zmiany dotyczące właściwości sądu rozpoznającego zażalenie
Omawiana nowelizacja KPC obejmuje m.in. zmianę właściwości sądów rozpoznających zażalenia. Do rozpoznania zażalenia na postanowienia sądu I instancji, którego przedmiotem jest sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa właściwy, będzie sąd II instancji. Dotychczas – stosownie do treści art. 3941a § 1 pkt. 8 KPC – taki środek zaskarżenia rozpoznawał inny skład sądu I instancji, jako tzw. zażalenie poziome. W ocenie ustawodawcy instytucje sprostowania lub wykładni orzeczenia niejednokrotnie mają zasadniczy wpływ na interpretację sentencji wyroku, wobec czego celowym jest, aby zażalenia na postanowienia w tym przedmiocie rozpoznawały sądy wyższych instancji.
Kolejna zmiana dotyczy sądu właściwego do rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu I instancji w przedmiocie zabezpieczenia. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 741 § 2 KPC do jego rozpoznania właściwy był sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów. Wskutek nowelizacji kompetencje w tym zakresie uzyskał sąd II instancji. Natomiast na postanowienie sądu II instancji przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu.
W projekcie ustawy wskazano, że postanowienia o zabezpieczeniu często mają istotne znaczenie z perspektywy ochrony praw uczestników postępowania. Przykładowo brak zabezpieczenia może uczynić prowadzenie procesu całkowicie bezprzedmiotowym. Z tej przyczyny konieczne okazało się przekazanie rozpoznania zażaleń na postanowienia sądu I instancji w przedmiocie zabezpieczenia sądowi II instancji. Umożliwi to poddanie kontroli tak istotnego rozstrzygnięcia sądowi wyższego szczebla.
Przepisy przejściowe
Zasadniczo ustawodawca przyjął, że w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej zachowują moc czynności dokonane zgodnie z przepisami KPC w dotychczasowym brzmieniu, o czym stanowi art. 20 ZmKPC23(2). Jednakże przewidział specyficzne rozwiązanie dotyczące zażaleń, które zostały wniesione przed 1.7.2023 r. Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 3 ZmKPC23(2), jeżeli na skutek zmiany przepisów KPC doszło do zmiany sądu właściwego do rozpoznania zażalenia, sąd dotychczas właściwy przekaże zażalenia wniesione i nierozpoznane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej sądowi właściwemu do ich rozpoznania, zgodnie z przepisami KPC w brzmieniu nadanym ZmKPC23(2).
W konsekwencji zażalenia, które zostały wniesione przed 1.7.2023 r. do sądów właściwych do ich rozpoznania zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami KPC, jeśli nie zostały rozpoznane do 1.7.2023 r., zostaną przekazane sądom, które wskutek nowelizacji uzyskały kompetencję do ich rozpoznania.
Komentarz
Wprowadzone zmiany w zakresie przewidującym przekazanie do rozpoznania zażaleń na postanowienia w przedmiocie sprostowania lub wykładni wyroku oraz zabezpieczenia sądom wyższych instancji w miejsce zażaleń poziomych zasługują na aprobatę. W praktyce bowiem niejednokrotnie karkołomnym zadaniem jest przekonanie innych sędziów danego wydziału czy sądu do zmiany rozstrzygnięcia sądu I instancji. Natomiast krytycznie należy ocenić przepisy przejściowe przewidziane w ustawie nowelizującej KPC. Rozwiązanie przewidujące przekazanie spraw będących w toku sądom wyższych instancji może spowodować spore zamieszanie. Strony oraz ich pełnomocnicy będą musieli ustalić, do jakiego sądu trafiła sprawa, jaką nadano jej sygnaturę, a także w przypadku pełnomocników – złożyć wniosek o dostęp do sprawy w Portalu Informacyjnym. Mając na uwadze fakt, że zażalenia rozpoznawane są na posiedzeniach niejawnych, może okazać się, że nieuważna strona o zmianie sądu rozpoznającego wniesiony środek zaskarżenia dowie się dopiero po wielu miesiącach, po doręczeniu jej odpisu zapadłego rozstrzygnięcia.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
