14.5.2024 r. minister sprawiedliwości Adam Bodnar wydał rozporządzenie zmieniające przepisy w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Jak się jednak okazało, w tym akcie wykonawczym jest luka. Otóż § 16 ust. 1 rozporządzenia przewiduje, że opłaty za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym wynoszą 50 proc. opłaty, a jeżeli w pierwszej instancji sprawy nie prowadził ten sam radca prawny – 75 proc. opłaty, nie mniej niż 120 zł.
Rozporządzenie reguluje więc kwestie opłat za postępowanie apelacyjne prowadzone przez sąd okręgowy (od orzeczeń sądu rejonowego). Jednak w sytuacji, gdy sądem pierwszej instancji jest sąd okręgowy, postępowanie odwoławcze toczy się przed sądem apelacyjnym, a tego już w rozporządzeniu nie ujęto.
Co ciekawe, jeśli chodzi o postępowania zażaleniowe, a więc w którym skarżone są postanowienia wpadkowe, już tego błędu nie popełniono i rozporządzenie reguluje wynagrodzenie za urzędówki zarówno w przypadku, gdy zażalenie rozpoznaje sąd okręgowy, jak i apelacyjny.
Teraz Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza usunąć ten oczywisty „brak legislacyjny” w ten sposób, że opłaty za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed SO pozostaną na tym samym poziomie, ale w postępowaniu przed sądem apelacyjnym wyniosą 75 proc. opłaty, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny – 100 proc. opłaty, nie mniej niż 240 zł.
Przykładowo zatem w postępowaniu cywilnym o wartości przedmiotu sporu od 5 do 10 tys. zł. opłata dla radcy prawnego w postępowaniu odwoławczym przed sądem apelacyjnym wyniesie 1350 zł lub 1800 zł, jeśli w pierwszej instancji pełnomocnikiem był inny radca prawny. W tożsamy sposób było to uregulowane w starym rozporządzeniu z października 2015 roku.
Co ciekawe, MS zapewnia, że luka nie powoduje, że radcy nie dostają wynagrodzenia za urzędówki w postępowaniach apelacyjnych przez sądami apelacyjnymi, ponieważ w praktyce sądy określają wysokość tych kosztów na podstawie § 5 rozporządzenia. Przepis ten stanowi, że wysokość opłat w spawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę opłatę w sprawach najbardziej zbliżonego rodzaju.
Tym niemniej, jak przyznaje MS, zachodzi pilna potrzeba uregulowania tej kategorii kosztów, „mając na uwadze w szczególności spójność sytemu prawa w zakresie ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego, zarówno z wyboru jak i urzędu”.
MS zapewnia, że zmiana nie wywoła dla budżetu istotnych skutków finansowych, a mając na względzie pilność zmian, rozporządzenie powinno wejść w życie niezwłocznie po ogłoszeniu. Projektowane rozwiązania mają być zastosowane także do spraw będących w toku.
Etap legislacyjny: projekt przekazany do opiniowania
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
