Stan faktyczny
Polski spór pomiędzy radą nadzorczą Getin Noble Bank S.A. (dalej: Bank) oraz dużą liczbą osób fizycznych i prawnych a Bankowym Funduszem Gwarancyjnym (dalej: BFG) dotyczył decyzji BFG, działającego w charakterze organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (dalej: ORUL), o wszczęciu procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wobec Banku.
Rada nadzorcza Banku wniosła skargę na sporną decyzję do WSA w Warszawie (sąd odsyłający). Inne podmioty wniosły ponad 7 tys. skarg na tę decyzję.
W ramach tego sporu WSA przedstawił we wniosku prejudycjalnym szereg wątpliwości dotyczących kwestii proceduralnych oraz materialnoprawnych. Po pierwsze, wskazał, że w związku z art. 111 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU) wydanie orzeczenia w rozsądnym terminie będzie nadmiernie utrudnione, a nawet niemożliwe. Po drugie, w odniesieniu do wydania spornej decyzji, zmierzał do ustalenia, jakie są wymogi dotyczące niezależności ORUL, jeżeli pełnił on również funkcję tymczasowego administratora Banku, a ponadto jest odpowiedzialny za gwarantowanie depozytów bankowych.
Stanowisko TS
Rozsądny termin
Trybunał przypomniał, że wymóg skutecznej ochrony sądowej należy postrzegać w szczególności w rozumieniu art. 47 KPP prawo do skutecznego środka prawnego obejmuje w szczególności prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie.
Trybunał orzekł, że art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie stosowaniu krajowego przepisu proceduralnego nakładającego na sąd właściwy do rozpoznania skarg na decyzję ORUL o przyjęciu środka w zakresie zarządzania kryzysowego obowiązek połączenia wszystkich wniesionych do niego skarg na tę decyzję, jeżeli stosowanie tego przepisu jest sprzeczne z prawem do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie.
Kontrola sądu
W art. 85 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z 15.5.2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/[UE] oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1093/2010 i (UE) Nr 648/2012 (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 173, s. 190) przewidziano, że wszystkie osoby, których dotyczy decyzja o przyjęciu środka w zakresie zarządzania kryzysowego, powinny mieć prawo zaskarżenia tej decyzji do sądu. Trybunał orzekł, że art. 85 ust. 3 dyrektywy 2014/59/UE w związku z art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, iż w sytuacji, gdy do sądu krajowego wniesiono większą liczbę skarg na decyzję ORUL o przyjęciu środka w zakresie zarządzania kryzysowego, z których jedna została wniesiona przez organ instytucji objętej procedurą restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, oddalenie tylko tej jednej skargi jako bezzasadnej nie pozwala uznać, że zapewniono przestrzeganie prawa do skutecznego środka prawnego w odniesieniu do każdej innej osoby, której ta decyzja dotyczy i która również wniosła na nią skargę, podnosząc zarzuty, które nie zostały uwzględnione w wydanym wyroku i które w każdym razie nie były przedmiotem kontradyktoryjnej debaty pozwalającej tej osobie na przedstawienie swojej sprawy.
BFG
Artykuł 3 dyrektywy 2014/59/UE ustanawia w ust. 2 zasadę, zgodnie z którą funkcje w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji powinny być wykonywane przez organy administracji publicznej lub organy, którym powierzono kompetencje w zakresie administracji publicznej. Ponadto z ust. 3 tego artykułu wynika, że te organy mogą pełnić inne funkcje, a ORUL może nawet być organem właściwym w zakresie nadzoru. Niemniej jednak w przypadku pełnienia kilku funkcji ust. 3 tego artykułu przewiduje konieczność wprowadzenia odpowiednich uzgodnień strukturalnych w celu zapewnienia niezależności operacyjnej i uniknięcia konfliktu interesów. Trybunał wyjaśnił, że z zastosowania bardzo szerokich sformułowań w ust. 3, wynika, że prawodawca Unii zamierzał ustanowić te wymogi wobec wszystkich innych funkcji wykonywanych przez ORUL, jeżeli tylko charakter tych funkcji stwarza takie obiektywne ryzyko. Jest tak z pewnością w przypadku funkcji tymczasowego administratora w rozumieniu art. 29 dyrektywy 2014/59/UE lub funkcji gwaranta depozytów w rozumieniu tej dyrektywy.
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 3 dyrektywy 2014/59/UE należy interpretować w ten sposób, że ten przepis ma zastosowanie, w sytuacji, gdy ORUL pełni również funkcje tymczasowego administratora w rozumieniu art. 29 tej dyrektywy lub funkcje gwaranta depozytów w rozumieniu dyrektywy 2014/49?UE, w związku z czym nakłada on obowiązek przyjęcia uzgodnień strukturalnych w celu zapewnienia niezależności operacyjnej tego organu i uniknięcia konfliktu interesów w odniesieniu do tych funkcji.
„Przepisy wewnętrzne”
Z treści art. 3 ust. 3 ak. 3 dyrektywy 2014/59/UE wynika, że niezbędne przepisy wewnętrzne mogą zostać ustanowione nie tylko przez państwo członkowskie, lecz również przez ORUL. Postanowienie to wymaga również, aby takie zasady były publikowane.
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 3 dyrektywy 2014/59/UE należy interpretować w ten sposób, iż w sytuacji, gdy ORUL pełni również „funkcje nadzoru” lub „inne funkcje” w rozumieniu tego postanowienia oraz w sytuacji braku wewnętrznych przepisów na piśmie mających na celu zapewnienie niezależności operacyjnej tego organu i zapobieganie konfliktom interesów między jego funkcjami w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji a innymi funkcjami, przestrzeganie tych wymogów może jednak wynikać z wprowadzenia w tym celu wystarczających środków organizacyjnych i innych środków. Przepis ten nie oznacza jednak ani tego, że decyzje dotyczące funkcji w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz te dotyczące innych funkcji owego organu muszą być podejmowane przez różne jednostki decyzyjne, ani tego, że wewnętrzne działy tego samego organu nie mogą świadczyć usług wsparcia zarówno pracownikom przydzielonym do pełnienia funkcji w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, jak i pracownikom przydzielonym do pełnienia innych funkcji, bez uszczerbku dla przepisów dotyczących tajemnicy zawodowej. Jeżeli istnieją przewidziane w tym postanowieniu przepisy wewnętrzne na piśmie, brak ich publikacji nie powoduje automatycznie nieważności decyzji podjętych przez ORUL, lecz oznacza w stosownej sytuacji w przypadku odwołania od decyzji tego organu, że do tego organu należy wykazanie, że przepisy te były przestrzegane, w związku z czym decyzja ta została podjęta wyłącznie w celu osiągnięcia jednego lub kilku celów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.
Komentarz
W obszernym uzasadnieniu do niniejszego wyroku TS odniósł się do dwóch rodzajów zagadnień prawnych przedstawionych przez WSA w Warszawie w kontekście przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A.
Po pierwsze TS zakwestionował, w przypadku znacznej liczby skarg wnoszonych na sporną decyzję BFG, stosowanie art. 111 § 1 PostAdmU, nakazując weryfikację polskiemu sądowi czy możliwe jest przeprowadzenie skutecznej kontroli sądowej w kontekście prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie (art. 47 KPP). Tym samym to polskie sądy powinny orzec, po pierwsze, czy połączenie tak dużej liczby skarg na sporną decyzję BFG oraz związane z tym zawieszenie pozostałych spraw dotyczących tej samej decyzji, jest konieczne do zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia sądowego, w przedmiocie istnienia praw dochodzonych na podstawie prawa Unii.
Po drugie, TS wyjaśnił na jakich zasadach organ, taki jak BFG może pełnić jednocześnie różne funkcje, w tym jako organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz organ nadzorczy. Przy czym Trybunał nie przesądził, czy po stronie BFG wystąpił konfliktu interesów przy wydaniu spornej decyzji o resolution.
W konsekwencji stanowisko Trybunału zawarte w niniejszym wyroku oznacza, że to polskie sądy orzekną, uwzględniając m.in. zasadę wykładni zgodnej prawa krajowego z prawem UE, o możliwości uzyskania odszkodowania przez frankowiczów, będących klientami Getin Noble Bank S.A.
Wyrok TS z 12.12.2024 r., Getin Holding i in., C-118/23, Legalis
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
