Pierwsza emisja obligacji społecznych w ramach instrumentu SURE

Po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej Komisja europejska wyemitowała na rynku obligacje społeczne w celu pozyskania środków finansowych, które pomogą utrzymać zatrudnienie i walczyć ze skutkami bezrobocia. Działania te związane są z trudną sytuacją gospodarczą państw członkowskich Unii Europejskiej, spowodowaną pandemią COVID-19. Maksymalna pomoc dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej nie może przekroczyć 100 mld euro.

Komisja Europejska wyemitowała dwa rodzaje obligacji: o wartości 10 mld euro z terminem wykupu w październiku 2030 r. i o wartości 7 mld euro z terminem wykupu w 2040 r. Jak podaje Komisja, „inwestorzy byli bardzo zainteresowani tym posiadającym wysoki rating instrumentem, tak że oferta zakończyła się ponad 13-krotną nadsubskrypcją, co pozwoliło uzyskać korzystną wycenę obu obligacji”. Komisję Europejską wspierały przy tej transakcji trzy banki: Barclays (IRL), BNP Paribas, Deutsche Bank, Nomura i UniCredit.

Wkład każdego państwa członkowskiego w ogólną kwotę gwarancji odpowiada jego relatywnemu udziałowi w całkowitym dochodzie narodowym brutto (DNB) Unii Europejskiej w oparciu o budżet UE na 2020 r.

Warunki emisji obligacji

Obligację 10-letnią wyceniono na poziomie 3 punktów bazowych powyżej średniej stopy swapowej. Obligację 20-letnią wyceniono na poziomie 14 punktów bazowych ponad średnią stopę swapową. Ostateczne agio w ramach tej nowej emisji oszacowano na 1 p.b. i 2 p.b. odpowiednio dla transzy 10-letniej i 20-letniej, przy czym obie wartości są wyjątkowo niskie, biorąc pod uwagę wielkość emisji. Warto dodać, że te korzystne warunki, na jakich Komisja Europejska pożycza środki na rynku, są przekazywane bezpośrednio państwom członkowskim otrzymującym pożyczki, w tym Polsce.

Zgromadzone w ten sposób środki finansowe zostaną przekazane wspomnianym państwom w formie pożyczek. Środki te mają służyć pokryciu kosztów związanych z finansowaniem krajowych mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków wprowadzonych w reakcji na pandemię w tych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Warunki udzielania wsparcia i jego forma

Zgodnie z art. 3 rozporządzenia o SURE, państwo członkowskie Unii Europejskiej może zwrócić się z wnioskiem o pomoc finansową Unii w ramach instrumentu SURE w przypadku gdy jego faktyczne i ewentualnie również planowane wydatki publiczne uległy nagłemu i znacznemu wzrostowi od 1.2.2020 r. w związku ze środkami krajowymi bezpośrednio dotyczącymi mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, przyjętymi w celu sprostania skutkom społeczno-gospodarczym zdarzenia nadzwyczajnego wywołanego pandemią COVID-19.

Co ważne, państwa członkowskie UE, korzystające z pomocy finansowej mogą spożytkować ją przede wszystkim do wsparcia swoich mechanizmów krajowych na rzecz zmniejszonego wymiaru czasu pracy lub podobnych środków, a w stosownych przypadkach – do wsparcia odpowiednich środków ochrony zdrowia.

Pomoc finansowa, jak wskazuje art. 4 omawianego rozporządzenia, ma formę pożyczki udzielanej państwu członkowskiemu przez Unię Europejską. W tym celu Komisja Europejska została upoważniona do zaciągania pożyczek w imieniu Unii na rynkach kapitałowych lub od instytucji finansowych w czasie najbardziej sprzyjającym optymalizacji kosztów finansowania i zachowaniu jej reputacji jako emitenta Unii na rynkach.

Do celów zarządzania środkami otrzymanymi w ramach pomocy finansowej państwo członkowskie korzystające z pomocy, zgodnie z art. 10 rozporządzenia o SURE, otwiera specjalny rachunek prowadzony przez jego krajowy bank centralny. Przekazuje ono również kwotę główną wraz z odsetkami należnymi w ramach umowy pożyczki na rachunek prowadzony przez Europejski System Banków Centralnych na 20 dni roboczych systemu TARGET2 przed upływem odnośnego terminu wymagalności.

Warunki zaciągania pożyczek przez Unię Europejską

Jako emitentowi przypisano Unii Europejskiej wagę ryzyka 0 proc. (Bazylea III). Pożyczki zaciągane przez Unię Europejską stanowią bezpośrednie i bezwarunkowe zobowiązania Unii, gwarantowane przez jej państwa członkowskie poprzez budżet unijny. Na mocy Traktatu UE Komisja Europejska jest uprawniona do zaciągania pożyczek na międzynarodowych rynkach kapitałowych w imieniu Unii Europejskiej. Pożyczki te mogą być zaciągane wyłącznie w walucie euro i tylko w celu udzielania pożyczek w euro pożyczkobiorcom będącym państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Jednym z mechanizmów udzielania tego typu pożyczek jest omawiany instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE). Obligacje emitowane przez Unię Europejską w ramach instrumentu SURE otrzymały etykietę obligacji społecznych.

Okres udzielania wsparcia z SURE

Zgodnie z art. 12 rozporządzenia o SURE, wsparcie udostępnione zostanie dopiero po wniesieniu do instrumentu przez wszystkie państwa członkowskie wkładów (zgodnie z art. 11), w kwocie stanowiącej co najmniej 25 procent maksymalnej kwoty, o której mowa w art. 5, to jest 100 mld euro.

Państwa członkowskie mogą wnioskować do Rady Unii Europejskiej o wsparcie w ramach SURE do 31.12. 2022 r. W przypadku gdy Komisja Europejska stwierdzi jednak, że nadal istnieją poważne zakłócenia gospodarcze spowodowane przez pandemię COVID-19, Rada, Unii Europejskiej na wniosek Komisji Europejskiej, może postanowić o przedłużeniu okresu dostępności instrumentu, każdorazowo o dodatkowy okres sześciu miesięcy.