Zgodnie z art. 75 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111; dalej: OrdPU), jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Z kolei zgodnie z art. 75 § 3 OrdPU, jeżeli z przepisów prawa podatkowego wynika obowiązek złożenia zeznania (deklaracji), to podatnik, płatnik lub inkasent równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć skorygowane zeznanie (deklarację).
Wniosek z tego taki, że obecnie przepisy OrdPU wymagają, aby wraz z korektą deklaracji, z której wynika nadpłata, podatnik złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Jeżeli prawidłowość skorygowanego zeznania nie budzi wątpliwości, organ podatkowy zwraca nadpłatę bez wydawania decyzji stwierdzającej nadpłatę. W takim przypadku korekta wywołuje skutki prawne (art. 75 § 4 OrdPU). Problem w tym, że taki wymóg to faktycznie dość daleko idący formalizm. A dodatkowo, nie nadążają za tą procedurą rozwiązania technologiczne. Oto bowiem w momencie składania korekty deklaracji w postaci elektronicznej, podatnik nie ma możliwości złożenia jednocześnie wniosku o stwierdzenie nadpłaty. W praktyce wniosek taki składany jest często w postaci papierowej. Wzywanie podatnika do złożenia wniosku jest problematyczne zarówno dla organu podatkowego, jak i dla podatnika. To szczególnie uciążliwe zwłaszcza, jeśli korekta nie budzi wątpliwości albo jej złożenie wynika z niebudzących wątpliwości instytucji prawa podatkowego (np. korzystanie z ulgi na złe długi). Wszystkie te czynności nadmiernie wydłużają czas postępowania oraz generują dodatkowe koszty.
Wniosek o stwierdzenie nadpłaty zbędny
W celu rozwiązania istniejących problemów, legislator proponuje zniesienie wymogu składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty w przypadku, gdy nadpłata wynika ze skorygowanej deklaracji składanej po upływie ustawowego terminu jej złożenia. Środek legislacyjny do uzyskania tego efektu jest dość radykalny – proponuje się po prostu uchylenie art. 75 § 3 OrdPU. W takim przypadku, za datę wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty będzie przyjmowana data złożenia samej korekty, a nie wniosku.
Bez zmian pozostanie zaś zasada, zgodnie z którą w przypadku wątpliwości co do wysokości nadpłaty organ podatkowy będzie uprawniony do wezwania podatnika i dokonania jej weryfikacji oraz wydania decyzji w sprawie stwierdzenia nadpłaty.
Nadpłata – inne zmiany
Zgodnie z art. 77 § 1 pkt 3 OrdPU, nadpłata podlega zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji o zmianie, uchyleniu albo stwierdzeniu nieważności decyzji. Jeżeli w związku z uchyleniem albo stwierdzeniem nieważności decyzji nie wystąpi obowiązek wydania nowej decyzji. Przepis ten nie przewiduje sytuacji, gdy sąd administracyjny wyda wyrok uchylający zarówno decyzję organu drugiej, jak i pierwszej instancji (a nie ma wtedy konieczności wydawania kolejnej decyzji organu drugiej instancji o uchyleniu decyzji organu pierwszej instancji). Proponuje się uwzględnić tę sytuację w treści ww. przepisu. Będzie on referował także do dnia doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego ze stwierdzeniem jego prawomocności, uchylającego decyzję albo stwierdzającego jej nieważność – jeżeli w związku z uchyleniem albo stwierdzeniem nieważności decyzji nie wystąpi obowiązek wydania nowej decyzji.
Z kolei art. 78 OrdPU określa kwestię oprocentowania nadpłat. Propozycja zmian dotyczy sposobu naliczania oprocentowania nadpłaty powstałej w wyniku zastosowania się do interpretacji indywidualnej, która następnie została zmieniona lub której wygaśnięcie stwierdzono albo która została uchylona prawomocnym orzeczeniem sądu administracyjnego. W takim przypadku oprocentowanie nadpłaty ma być naliczane od dnia jej powstania. Zmiana ta ma na celu rozwiązanie problemu luki prawnej, zidentyfikowanej w ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych.
Komentarz
Rezygnacja ze składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz z korektą deklaracji brzmi jak uproszczenie życia podatnika. Ale czy jest tak istotnie? Wnioski takie są bowiem składane często także po to, aby przedstawić organowi podatkowemu swoje racje oraz szeroką argumentację. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku sytuacji, w których istnieją pewne rozbieżności interpretacyjne. Brak składania wniosku to więc uproszczenie – być może przede wszystkim – dla organu podatkowego. Organ będzie mógł często odmówić stwierdzenia nadpłaty bez przekopywania się przez argumentację. Jeszcze inna sprawa, na ile taka argumentacja odgrywa przy składaniu wniosku swoją rolę. Z tego względu, wzrośnie znaczenie odwołania od decyzji odmownej w zakresie stwierdzenia nadpłaty – tam już pojawi się przestrzeń na polemikę z podejściem fiskusa.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
