Patent to prawo wyłączne przyznawane wynalazcy na określony czas, zwykle 20 lat, które chroni jego innowację przed nieuprawnionym korzystaniem przez innych. Dzięki temu twórca ma możliwość komercjalizacji swojego wynalazku, np. udzielając odpłatnej licencji innym podmiotom.
Jeżeli posiadasz patent, to:
- możesz samodzielnie produkować, sprzedawać i stosować swój wynalazek;
- możesz go sprzedać, ale będzie się to wiązać z przeniesieniem wszystkich praw na nabywcę;
- możesz udzielić licencji na korzystanie z wynalazku innym przedsiębiorcom, na twoich warunkach, i generować dodatkowy dochód;
- możesz najpierw samodzielnie korzystać z wynalazku, a następnie udzielić licencji na dalszą produkcję innym firmom lub osobom;
- twój patent może być zabezpieczeniem kredytu lub pożyczki dla twojej firmy (zastawem) lub wkładem niepieniężnym w zamian za udziały lub akcje (aportem).
Ochrona wynalazku jest ograniczona czasowo. Patent jest udzielany na 20 lat od daty zgłoszenia, a utrzymanie ochrony wiąże się z wnoszeniem corocznych opłat. Po 20 latach twoje rozwiązanie wejdzie do domeny publicznej i każdy będzie mógł z niego korzystać.
Jeżeli w trakcie obowiązywania patentu stwierdzisz jego naruszenie, możesz wystąpić z roszczeniem na drodze cywilnoprawnej. Naruszenie prawa ma miejsce, gdy inny przedsiębiorca lub osoba fizyczna wytwarza chroniony wynalazek, oferuje go do sprzedaży lub wytwarza produkt, który zawiera chroniony element.
Postępowania sądowe związane z naruszeniem prawa do patentu prowadzone są przez sądy cywilne.
W ramach swojej strategii biznesowej jako właściciel patentu możesz udostępnić patent innej osobie i czerpać korzyści finansowe poprzez udzielenie licencji. Umowa licencyjna, określająca zasady korzystania z wynalazku, musi być zawarta na piśmie. W zależności od tego, jak szeroko chcesz podzielić się swoim wynalazkiem, możemy udzielić kilku rodzajów licencji.
Licencja pełna – jeśli umowa licencyjna nie ogranicza zakresu korzystania z wynalazku, to licencjobiorca ma prawo do pełnego zakresu używania wynalazku, tak jakby sam był jego właścicielem, taka licencja nie nakłada na licencjobiorcę limitów terytorialnych, przedmiotowych lub czasowych dotyczących korzystania.
Licencja ograniczona – wskazuje konkretne obszary, w jakich może być używany patent, te ograniczenia mogą dotyczyć czasu, terytorium lub sposobu użycia wynalazku.
Licencja wyłączna – tylko jeden licencjobiorca ma wyłączne prawo do korzystania z wynalazku, taka licencja wyklucza możliwość udzielenia licencji innym licencjobiorcom.
Licencja niewyłączna – pozwala na korzystanie z patentu przez licencjobiorcę, ale nie wyłącza możliwości korzystania z niego przez właściciela patentu ani udzielania licencji innym podmiotom. Umowę licencyjną można zawrzeć na czas określony, co oznacza, że licencja wygaśnie po upływie ustalonego terminu.
Licencja otwarta – jeżeli właściciel patentu nie chce lub nie jest w stanie ponieść opłat związanych z ochroną patentową, może udzielić licencji otwartej, która umożliwia korzystanie z wynalazku wielu licencjobiorcom jednocześnie. W przypadku złożenia oświadczenia o gotowości udzielenia licencji otwartej, opłaty okresowe zmniejszają się o połowę.
Licencja przymusowa – w wyjątkowych sytuacjach prawo daje możliwość korzystania z wynalazku bez zgody właściciela patentu. Dotyczy to sytuacji, gdy występuje stan zagrożenia państwa (np. w dziedzinie obronności, porządku publicznego, ochrony życia lub zdrowia), nadużywanie patentu (np. przez nieprodukowanie opatentowanego produktu) lub ograniczanie dostępu do niego lub patentu zależnego.
Decydując się na zgłoszenie wynalazku, musisz wiedzieć, że:
- nie wszystko można opatentować, za wynalazki nie uważa się: odkryć, teorii naukowych, metod matematycznych, wytworów o charakterze jedynie estetycznym, schematów, zasad i metod przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej, programów komputerowych oraz przedstawienia informacji;
- patent jest prawem terytorialnym i obowiązuje na terenie danego państwa lub regionu, a nie na całym świecie;
- aby otrzymać patent, zgłoszony wynalazek musi spełniać kryterium nowości, posiadać poziom wynalazczy i nadawać się do przemysłowego stosowania;
- zgłoszenie wynalazku i utrzymanie ochrony wiąże się z kosztami, zwłaszcza jeżeli zdecydujesz się na procedurę europejską lub międzynarodową (w takim przypadku ważną rolę pełnią inwestorzy, fundusze i programy wsparcia).
Komentarz
dr hab. Ewa Skrzydło-Tefelska
prezes Urzędu Patentowego RP
Umiejętność zarządzania prawami własności intelektualnej ma istotne znaczenie w osiąganiu przewagi konkurencyjnej oraz czerpaniu wymiernych korzyści. Dzięki rejestracji przedmiotów własności przemysłowej w Urzędzie Patentowym RP zgłaszający uzyskuje prawnie usankcjonowany monopol, tj. prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium Polski. Uprawniony z patentu może skutecznie dochodzić roszczeń w przypadku naruszenia jego prawa przez konkurencję. Ochrona własności przemysłowej podnosi też prestiż i buduje renomę organizacji.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
