Sejm kontynuuje prace nad ustawą o likwidacji CBA

Najważniejsze założenia zmian:

Uzasadnienie projektu

Projekt ustawy o likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego uzasadnia konieczność reformy wieloletnimi i poważnymi zastrzeżeniami wobec funkcjonowania Biura. Wskazuje się na naruszenia praworządności, swobód obywatelskich oraz zasad neutralności politycznej, a także na stosowanie przez CBA kontrowersyjnych metod operacyjnych, w tym prowokacji i masowej inwigilacji, co było przedmiotem publicznej krytyki oraz prac sejmowej komisji śledczej.

Jako dodatkowy argument za reformą wskazano na systematyczne pogarszanie się pozycji Polski w Indeksie Percepcji Korupcji Transparency International, które ma świadczyć o nieskuteczności dotychczasowej polityki antykorupcyjnej państwa.

Rząd wskazuje także na potrzebę konsolidacji służb specjalnych i zmniejszenia liczby organów wyposażonych w narzędzia ingerencji w prawa obywatelskie.

Istota zmian

Głównym założeniem projektu jest całkowita likwidacja CBA i przekazanie jego kompetencji trzem instytucjom: Policji, Krajowej Administracji Skarbowej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Kluczowym elementem reformy jest utworzenie w strukturze Policji Centralnego Biura Zwalczania Korupcji – wyspecjalizowanej służby odpowiedzialnej za zwalczanie korupcji w administracji publicznej, gospodarce, sektorze zdrowia, sporcie oraz w obszarze przestępstw gospodarczych i finansowych. CBZK otrzyma szerokie uprawnienia operacyjno-rozpoznawcze, analogiczne do kompetencji Centralnego Biura Śledczego Policji, w tym prawo stosowania kontroli operacyjnej, zakupu kontrolowanego czy dostępu do danych telekomunikacyjnych. Komendanta CBZK powoływać będzie minister spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji, a Biuro będzie stanowić nowy rodzaj służby policyjnej.

Część zadań CBA zostaje przekazana Krajowej Administracji Skarbowej, która przejmie kompetencje w zakresie analizy i kontroli oświadczeń majątkowych, weryfikacji konfliktu interesów, audytu zamówień publicznych oraz zadań podatkowych, dotychczas wykonywanych przez Szefa CBA. Z kolei ABW ma zajmować się korupcją zagrażającą bezpieczeństwu państwa, zwłaszcza wśród osób pełniących funkcje publiczne.

Koordynacja działań antykorupcyjnych – zgodnie z projektem ustawy – będzie należeć do ministra koordynatora służb specjalnych lub Prezesa Rady Ministrów. Ma to zagwarantować utrzymanie priorytetowego charakteru walki z korupcją w strukturach państwa.

Osłona antykorupcyjna

Istotnym elementem reformy jest ustawowe uregulowanie tzw. osłony antykorupcyjnej – do tej pory działającej na podstawie wytycznych premiera. Nowa regulacja podnosi jej rangę i przypisuje prowadzenie osłony Policji, ABW i Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, co ma zwiększyć efektywność zabezpieczania dużych przedsięwzięć rządowych przed ryzykiem korupcji.

Projekt szczegółowo opisuje zasady przenoszenia funkcjonariuszy i pracowników CBA do nowych instytucji. Funkcjonariusze nie będą podlegać ponownej weryfikacji przydatności do służby, zachowują ciągłość zatrudnienia i mogą wybrać dalszą służbę w Policji lub – jeżeli pełnili zadania finansowe – w Krajowej Administracji Skarbowej. Stopnie służbowe w nowych formacjach mają być ustalane na podstawie stażu i wykształcenia. Funkcjonariusze zachowują prawo do odejścia ze służby do 30.4.2026 r.

Równolegle ustawa reguluje proces przenoszenia pracowników cywilnych, którzy mogą złożyć wniosek o zatrudnienie w Policji lub CBZK. Pracownikom, którzy przyjmą propozycję zatrudnienia, stosunek pracy ulegnie automatycznemu przekształceniu 1.5.2026 r., natomiast w przypadku odmowy stosunek pracy wygaśnie wraz z odprawą.

Przewidziano również kompleksowe rozwiązania dotyczące mienia i zobowiązań likwidowanego Biura. Likwidator, działający pod nadzorem ministra spraw wewnętrznych i obsługiwany przez CBZK, będzie odpowiedzialny za przekazanie całego majątku CBA jednostkom przejmującym oraz za rozwiązywanie ewentualnych sporów, które w ostateczności rozstrzygać będzie Prezes Rady Ministrów. Nieruchomości w trwałym zarządzie CBA przejmie Policja, a wszystkie umowy cywilnoprawne będą musiały zostać aneksowane w ciągu sześciu miesięcy.

Projekt przewiduje także szczegółowe zasady kontynuowania spraw wszczętych przed likwidacją Biura – skargi, wnioski i petycje trafią do premiera, a postępowania służbowe i operacyjne przejmą odpowiednio Policja, CBZK lub KAS.

Projekt został skierowany do prac w komisjach sejmowych.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →