Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt. 10a ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 279; dalej: PDOPrU, zwolnione z opodatkowania są m.in. instytucje wspólnego inwestowania, posiadające siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do EOG. Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 58 PDOPrU, zwolnione z CIT są dochody (przychody) instytucji wspólnego inwestowania, posiadających siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG.
Tak zawężone kryteria zwolnień są zdaniem TSUE niezgodne z prawem UE. W wyroku z 10.4.2014 r., w sprawie C-190/12, Legalis, TSUE orzekł, iż nie jest zgodne z przepisami wspólnotowymi podejście, zgodnie z którym ze zwolnienia podatkowego nie mogą korzystać dywidendy wypłacane przez spółki mające siedzibę w tym państwie członkowskim na rzecz funduszu inwestycyjnego mającego siedzibę w państwie trzecim, w zakresie w jakim istnieje pomiędzy tym państwem członkowskim a rozpatrywanym państwem trzecim zobowiązanie umowne do wzajemnej pomocy administracyjnej. Z kolei w wyroku z 27.2.2025 r. w sprawie C-18/23, Legalis, TSUE uznał, że nie są zgodne z prawem UE przepisy, które przewidują, iż jedynie przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania zarządzane przez podmiot zewnętrzny, który prowadzi działalność na podstawie zezwolenia wydanego przez właściwe organy nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym podmiot ten ma swoją siedzibę, może korzystać ze zwolnienia z CIT w zakresie dochodów z inwestycji dokonanych przez to przedsiębiorstwo, i które w związku z tym nie przyznają takiego zwolnienia przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania, zarządzanym wewnętrznie, utworzonym zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego, w sytuacji gdy prawo pierwszego państwa członkowskiego zezwala jedynie na tworzenie przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, zarządzanych zewnętrznie. Stąd konieczność zmiany ww. przepisów.
Zwolnienie także dla funduszy spoza UE
Zgodnie ze znowelizowaną treścią art. 6 ust. 1 pkt. 10a PDOPrU, miejsce siedziby funduszu przestanie być kryterium zwolnienia z CIT. Skorzystają z niego także podmioty z siedzibą poza terytorium UE oraz EOG. Dla skorzystania ze zwolnienia, niezbędne jest spełnienie szeregu warunków. I tak, fundusze powinny podlegać w państwie, w którym mają siedzibę lub zarząd, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Dalej, wyłącznym przedmiotem ich działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa w papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego. Po trzecie, fundusze powinny prowadzić swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę. Co więcej, ich działalność podlegać ma bezpośredniemu nadzorowi właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę. Dalej, posiadają depozytariusza przechowującego aktywa tej instytucji, a wreszcie, są zarządzane przez podmioty, które prowadzą działalność na podstawie zezwolenia na zarządzanie takimi instytucjami, wydanego przez właściwe organy nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym podmioty te mają siedzibę. Jedynie w przypadku, gdy instytucje wspólnego inwestowania są wewnętrznie zarządzane – instytucje te prowadzą działalność na podstawie zezwolenia.
Zwolnienie z CIT dotyczy więc tych instytucji wspólnego inwestowania, w odniesieniu do których istnieje podstawa prawna do uzyskania przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze automatycznej wymiany, informacji dotyczących rachunków prowadzonych przez te instytucje, jeżeli zakres przekazywanych informacji obejmuje dane określone w ustawie z 9.3.2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1379). Ze zwolnienia skorzystają podatnicy posiadający siedzibę w państwie innym niż Rzeczpospolita Polska, prowadzący program emerytalny, w zakresie dochodów związanych z gromadzeniem oszczędności na cele emerytalne, którzy spełniają określone w ustawie warunki.
Zgodnie z treścią przepisu przejściowego znowelizowane przepisy będą miały zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2026 r. Podatnicy, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy, i rozpoczął się przed 1.1 2026 r., a zakończy się po 31.12.2025 r., stosują do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu dotychczasowym.
Komentarz
Omawiane przepisy doprecyzowują warunki zwolnienia dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych i służą dostosowaniu przepisów do tez wyroków TSUE w dwóch polskich sprawach, w których określone warunki zawarte w art. 6 ust. 1 pkt. 10a PDOPrU uznano za niezgodne z prawem wspólnotowym. Chodzi przede wszystkim o wyrok TSUE z 27.2.2025 r., C-18/23 Legalis, dotyczący formy zarządzania funduszem inwestycyjnym. W wyroku tym art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f PDOPrU uznano za niezgodny z prawem wspólnotowym, w zakresie w jakim warunkiem zwolnienia jest zarządzanie funduszem inwestycyjnym przez podmioty zewnętrzne. W efekcie, zagraniczne fundusze inwestycyjne, które są zarządzane wewnętrznie, powinny być zatem uprawnione do zwolnienia, podobnie jak fundusze zarządzane przez podmioty zewnętrzne.
Musimy cofnąć się także do wcześniejszego wyroku TSUE z 10.4.2014 r., C-190/12, Legalis. Tam TSUE stwierdził o niezgodności polskich przepisów, w zakresie w jakim przepisy wykluczają ze zwolnienia fundusze inwestycyjne z siedzibą w państwach trzecich. Na gruncie art. 6 ust. 1 pkt. 10a i art. 17 ust. 1 pkt. 58 PDOPrU zwolnienie przysługiwało do tej pory wyłącznie funduszom z siedzibą w państwach UE/EOG przy spełnieniu innych ustawowych warunków. Wyrok ten był podstawą licznych postępowań o stwierdzenie nadpłaty. Stąd, aby uciąć wątpliwości interpretacyjne, niezbędne były działania dostosowujące.
Warto jednak pamiętać, że nowe przepisy mogą zwiększać pole do potencjalnych nadużyć i prób korzystania ze zwolnienia przez podmioty nieuprawnione lub tworzące struktury o charakterze sztucznym. Pojawić mają się więc w nowelizacji także klauzule antyabuzywne. Zwolnienie nie będzie przysługiwało funduszom typu zamkniętego lub stosującym podobną politykę inwestycyjną, jeżeli zostanie uznane, że skorzystanie ze zwolnienia określonego w tych przepisach było sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem tych przepisów, albo też skorzystanie ze zwolnienia było głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynności albo wielu transakcji lub innych czynności, a sposób działania był sztuczny.
Tak oto na naszych oczach pojawiają się kolejne nowe rozwiązania w PDOPrU. O ile opodatkowanie instytucji finansowych podwyższonym CIT jest dość kontrowersyjne, tak opisywana w niniejszym tekście zmiana jest raczej oczekiwana.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
