Dzięki temu oddaleniu pełnomocnik będzie mógł odwołać się do wyższej instancji. To sedno czwartkowej uchwały Sądu Najwyższego.
Zapadła ona na kanwie sprawy o zapłatę, w której Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie ustanowił adwokatkę K. pełnomocnikiem z urzędu dla pozwanej. Choć prawniczka wnosiła o zastosowanie przy określaniu jej wynagrodzenia stawki maksymalnej wynoszącej 150 proc. podstawy ze względu na stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy, SR przyznał jej 3690 zł według zwykłej stawki.
Niezadowolona adwokatka wystąpiła o uzasadnienie tego postanowienia. Prezes sądu poinformował ją jednak, że sporządzenie go jest niemożliwe z powodu długotrwałej nieobecności sędziego, który wydał postanowienie. Wskazał też termin na wniesienie zażalenia, co kobieta uczyniła. Nie mając wyliczenia sądu, sama tego dokonała i wyszło, że SR nie uwzględnił jej wniosku o doliczenie owego dodatku 150 proc. za skomplikowanie sprawy i nakład pracy.
Dwa stanowiska
Rozpoznając to zażalenie, inny skład SR powziął wątpliwości, czy w takiej sytuacji przysługuje pełnomocnikowi prawo do odwołania, które zawarł w pytaniu prawnym do SN: – Czy w przypadku przyznania na rzecz adwokata z urzędu od Skarbu Państwa części żądanych kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie procesu konieczne jest odrębne orzekanie o oddaleniu wniosku o przyznanie tych kosztów w pozostałym zakresie?
Sąd pytający analizował dwa przeciwne stanowiska w orzecznictwie: pierwsze, że kiedy sąd nie rozstrzygnął danej kwestii – tutaj co do tego wyższego wynagrodzenia – to nie ma wtedy tzw. substratu zaskarżenia, a jest on generalnie wymagany w postępowaniu cywilnym. Choć pojawiają się dwa wyjątki, w tym jeden w sprawach o zwrot kosztów procesu, kiedy nieuwzględnienie ich w całości rodzi domniemanie, że sąd oddalił żądanie w pozostałej części, co czyni zbędnym orzekanie o oddaleniu pozostałej części.
SN przecina wątpliwości
Odpowiedź SN ma naturalnie znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy, bowiem niedopuszczalność takiego wyjątku spowodowałaby odrzucenie zażalenia pełnomocniczki z urzędu, a przyjęcie przeciwnego stanowiska będzie wymagało jego rozpoznania.
SN w składzie: sędziowie Adam Doliwa, Ewa Stefańska i Piotr Telusiewicz, przeciął te wątpliwości, podejmując uchwałę, że w razie przyznania od Skarbu Państwa adwokatowi z urzędu na jego wniosek kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie procesu jedynie w części sąd oddala ten wniosek w pozostałym zakresie. Uzasadnienie będzie w terminie późniejszym.
Przypomnijmy, że w październiku ubiegłego roku, odpowiadając na podobne pytanie dotyczące kwestionowania częściowego zasądzenia wynagrodzenia kuratora dla spółki, która nie miała pełnego zarządu, SN podjął uchwałę (III CZP 23/24), że sąd w zakresie niezasądzonym oddala taki wniosek. Jak wyjaśnił wtedy sędzia SN Kamil Zaradkiewicz, uchwała precyzuje, że zgodnie z zasadami zaskarżania sąd powinien odnieść się do całości wniosku o wynagrodzenie kuratora, a przyznając część, winien co do pozostałej części orzec jej oddalenie. Aby kurator miał bez wątpliwości możliwość stwierdzenia, co zaskarżyć, a sąd odwoławczy – co ma rozstrzygać.
Sygnatura akt: III CZP 48/24
Jacek Siński. radca prawny, kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
To trafne rozstrzygnięcie, SN przecina wątpliwości, że w razie zasądzenia mniejszego wynagrodzenia, niż oczekiwał pełnomocnik z urzędu, będzie mógł on zaskarżyć takie postanowienie do sądu i nie trzeba będzie się domyślać, czy ma do tego prawo, czy nie. Nierzadko zdarzają się sprawy skomplikowane lub wymagające dużo pracy, a nie zawsze zasądzane wynagrodzenie jest adekwatne do jego nakładu pracy. Nie ma przecież różnicy w wykonywaniu zadania pełnomocnika, czy prawnik otrzymuje wynagrodzenie od klienta, czy płaci mu Skarb Państwa. Dlatego prawo do odwołania do drugiej instancji w kwestii tego wynagrodzenia jest wręcz naturalne. Nie można iść na skróty. To rozstrzygnięcie dotyczyć będzie także radców prawnych i może wpływać też na praktykę sądów administracyjnych, wynagrodzenia doradców podatkowych.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
