Zgodnie z art. 78 ust. 1 pkt. 2 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 143; dalej: AkcyzU), w przypadku gdy podatnik nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do AkcyzU na potrzeby wykonywanej na terytorium kraju działalności gospodarczej, znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jest obowiązany potwierdzić odbiór wyrobów akcyzowych na uproszczonym dokumencie towarzyszącym. UDT to dokument, na podstawie którego przemieszcza się wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy (oraz alkohol etylowy całkowicie skażony środkami dopuszczonymi do skażania alkoholu etylowego). Posługiwanie się tym dokumentem stanowi jeden z warunków nabywania wyrobów standardowo objętych tą procedurą poza procedurą zawieszonego poboru akcyzy (wskazanych w załączniku 2 do AkcyzU). UDT może być zastąpiony przez dokument handlowy wówczas, gdy dokument ten zawiera takie same dane, jakie są wymagane dla uproszczonego dokumentu towarzyszącego (art. 77 ust. 2 AkcyzU).
Nabycie wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy to tak naprawdę jedna ze szczególnych procedur przewidzianych w AkcyzU, umożliwiających obrót wyrobami akcyzowymi we względnie odformalizowany sposób. Choć dotyczy wyrobów zasadniczo objętych procedurą zawieszonego poboru, jej stosowanie nie wymaga wypełniania właściwych dla niej obowiązków. Mogą z niej korzystać podmioty nieprowadzące składu podatkowego albo nieposiadające statusu zarejestrowanego odbiorcy.
Omawiana procedura, jako jedna z ostatnich, nie podlega wciąż postępującej elektronizacji i obsłudze przez system EMCS2 (tak jak procedura zawieszonego poboru akcyzy, transakcje dotyczące wyrobów zwolnionych z akcyzy lub opodatkowanych stawką 0 zł). Nadchodzi jednak kres papierowych dokumentów UDT. Przepisami ustawy z 9.12.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2427) zostaną wprowadzone istotne zmiany.
Nowe definicje uczestników obrotu
Korzystanie z omawianej procedury będzie równoznaczne z koniecznością posiadania odpowiedniego statusu. Uprawniony wysyłający to podmiot posiadający numer akcyzowy, który wysyła w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowanego wysyłającego). Lustrzanym odbiciem uprawnionego wysyłającego jest uprawniony odbiorca, a więc podmiot posiadający numer akcyzowy, który odbiera w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowanego odbiorcę).
Nowy dokument e-SAD
Centralnym punktem nowelizacji jest elektroniczny dokument e-SAD, w praktyce zastępujący papierowy dokument UDT. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 16a AkcyzU e-SAD to elektroniczny uproszczony dokument administracyjny, na podstawie którego w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub dostawy wewnątrzwspólnotowej, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy przemieszcza się wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do AkcyzU, względnie alkohol etylowy całkowicie skażony środkami dopuszczonymi do skażania alkoholu etylowego. W przypadku niedostępności systemu EMCS2, e-SAD będzie zastępowany dokumentem zastępującym – o ile będzie on zawierał wszelkie wymagane dane.
Inne zmiany dostosowawcze
Skoro WNT poza procedurą zawieszonego poboru akcyzy trafia do EMCS2, to niezbędne jest dostosowanie definicji właściwych dla systemu (np. raport odbioru) oraz jego użytkowników (np. podmiot wysyłający lub podmiot odbierający). Pojawią się także nowe zasady dotyczące podstawowych rozliczeń akcyzy. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych rozpoczynać się będzie z chwilą wyprowadzenia wyrobów akcyzowych z miejsca wysyłki określonego w e-SAD, a kończyć się będzie z chwilą odbioru wyrobów akcyzowych przez uprawnionego odbiorcę w miejscu odbioru określonym w e-SAD. Obowiązek podatkowy powstanie z dniem, w którym wyroby akcyzowe zostały wprowadzone do miejsca odbioru wskazanego w e-SAD. Podmiot dokonujący WNT będzie miał nadal pewne obowiązki sprawozdawcze (m.in. złożenie w ciągu 10 dni deklaracji uproszczonej, złożenie deklaracji kwartalnej) oraz powinien złożyć zabezpieczenie, co jest w pełni zrozumiałe, uwzględniając elektronizację. Odpadnie zaś obowiązek dokonywania zgłoszenia o planowanym nabyciu (art. 78 ust. 1 pkt 1 AkcyzU zostanie uchylony).
Omawiane zmiany wynikają z przepisów unijnych, które Polska niniejszym implementuje do krajowego porządku. Głównym celem jest skomputeryzowanie procedur stosowanych do wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji. Osiągnięcie tego celu jest związane z rozbudową istniejącego systemu komputerowego EMCS, a także z dwóch nowych funkcji podmiotów gospodarczych, tj. uprawnionego wysyłającego i uprawnionego odbiorcy, aby umożliwić im identyfikację w systemie komputerowym. Na poziomie regulacji wspólnotowych zastąpiono także odniesienia do dokumentu papierowego (dołączanego dotychczas do wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji w jednym państwie członkowskim i przemieszczanych do innego państwa członkowskiego) odniesieniem do nowego elektronicznego uproszczonego administracyjnego dokumentu towarzyszącego – e-SAD. Dlatego właśnie niezbędnym stało się wprowadzenie nowych definicji w AkcyzU, a także modyfikacja niektórych aktualnie istniejących.
Omawiana procedura nazywana bywa też WNT wyrobów z zapłaconą akcyzą. W praktyce wymaga bowiem od sprzedawcy w pierwszej kolejności zapłaty akcyzy w kraju wysyłki po to, by odzyskać ją po dostarczeniu do kraju konsumpcji (gdy akcyzę płaci nabywca). To czasem zniechęca podatników do stosowania tego rozwiązania (nawet w przypadku wyrobów objętych stawką akcyzy 0 zł) na rzecz wysyłki w procedurze zawieszonego poboru (tam obowiązek zapłaty akcyzy w związku z wysyłką nie występuje). Inną ciekawostką jest to, że nowe przepisy o e-SAD są już interpretowane przez Dyrektora KIS w wydawanych interpretacjach indywidualnych (przykładowo z 8.9.2022 r., 0111-KDIB3-3.4013.164.2022.2.JS, Legalis).
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
