Funkcja kompensacyjna sumy pieniężnej zasądzonej od organu

Stan okoliczności faktycznych

Pismem z 24.8.2021 r. Skarżący X.X. wystąpił do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych ze skargą na niezgodne z prawem przetwarzanie jego danych osobowych przez P. S.A. z siedzibą w Warszawie dla celów marketingu własnego, pomimo złożonego przez skarżącego sprzeciwu. Powyższa skarga wpłynęła do Organu 27.8.2021 r. Prezes UODO wystąpił do Spółki o ustosunkowanie się do treści skargi oraz złożenie wyjaśnień w sprawie. W dniu 24.9.2021 r. do Organu wpłynęły wyjaśnienia spółki zawarte w piśmie z tej samej daty. W dalszej kolejności 18.2.2022 r. Skarżący zwrócił się do Prezes UODO o udzielenie informacji, na jakim etapie znajduje się sprawa zainicjowana jego skargą. Organ wezwał spółkę 16.3.2022 r. do uzupełnienia braków formalnych pisma z 24.9.2021 r. Spółka wykonała wezwanie, nadsyłając 25.3.2022 r. stosowne pełnomocnictwo, oraz podtrzymując dotychczas złożone wyjaśnienia. Prezes UODO pismem z 5.1.2023 r. wystąpił do Spółki o złożenie dalszych wyjaśnień. Ponowne wyjaśnienia spółki wpłynęły do Organu 27.1.2023 r.

Pismem z 15.7.2023 r. Skarżący wniósł o przyspieszenie rozpatrzenia jego sprawy i wydanie decyzji. Pismami z 3.8.2023 r. Prezes UODO poinformował skarżącego oraz Spółkę o zebraniu materiału wystarczającego do wydania decyzji w sprawie. Skarżący wniósł skargę na bezczynność Organu do WSA.

Stanowisko WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że Organ dopuścił się bezczynności, która miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; przyznał na rzecz X.X. sumę pieniężną w wysokości (…) zł, a także zasądził zwrot kosztów postępowania. Zdaniem WSA analiza akt prowadzi do wniosku, iż Organ ewidentnie dopuścił się rażąco niewłaściwego działania, które nosi wszelkie znamiona bezczynności. Wprawdzie pierwsze działania Prezes UODO podjął w ciągu tygodnia od wpływu skargi, jednak już po wpłynięciu wyjaśnień Spółki pozostawał bezczynny przez ponad pięć miesięcy. Wtedy to Organ podjął kolejne czynności, a następne działanie miało miejsce po upływie jedenastu miesięcy od uprzedniej czynności. Kolejna przerwa była sześciomiesięczna. Tak prowadzone postępowanie Organ zakończył wydaniem decyzji 2.10.2023 r.

W świetle przedstawionej sekwencji czynności podejmowanych przez Prezesa UODO na przestrzeni ponad dwóch lat, należy uznać, iż bezczynność ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. O takiej ocenie stanu bezczynności zadecydowały wielomiesięczne (od ponad pięciu-sześciu sięgające aż do jedenastu miesięcy) odstępy czasu pomiędzy poszczególnymi czynnościami podejmowanymi przez Organ oraz fakt, że postępowanie administracyjne zostało zakończone po upływie ponad dwudziestu pięciu miesięcy od wniesienia przez skarżącego do Prezesa UODO skargi wszczynającej to postępowanie. Taki sposób procedowania wskazuje na oczywiste i ciężkie naruszenie zasady szybkości i efektywności postępowania administracyjnego. Stan, w którym organ, podejmując określone czynności procesowe w dużych odstępach czasowych, nie załatwia przez wiele miesięcy skargi, nie licuje też z wyrażoną w art. 8 § 1 KPA zasadą pogłębiania zaufania uczestników postępowania do organów władzy publicznej i jest szczególnie niepożądany w sprawach z zakresu ochrony danych osobowych.

Stanowisko NSA

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, że skarga nie jest zasadna. Sąd odwoławczy podzielił stanowisko WSA.

Po pierwsze, Skarżący wyczerpał środek zaskarżenia, jakim w niniejszej sprawie było ponaglenie, a w związku z tym brak było podstaw do odrzucenia skargi w oparciu o art. 58 § 1 pkt. 6 PostAdmU. Nie można również się zgodzić w ocenie NSA ze Skarżącym kasacyjnie, że Sąd I instancji wadliwie przyjął, że bezczynność Organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Ustawodawca nie definiuje pojęcia „rażącego naruszenia prawa” przyjętego w art. 149 § 1a PostAdmU, pozostawiając w tym zakresie swobodę interpretacyjną sądom administracyjnym. Rażącym naruszeniem prawa jest stan, w którym bez żadnych wątpliwości w okolicznościach danej sprawy można stwierdzić, że w sposób oczywisty naruszono prawo. Uznać należy, że bezczynność o charakterze rażącego naruszenia prawa ma miejsce szczególnie w sytuacji, gdy w sposób znaczący i jednoznaczny doszło do przekroczenia terminów określonych przepisami prawa na dokonanie danej czynności, a jednocześnie nie zachodzą okoliczności wyłączające winę organu za tę bezczynność. O rażącym naruszeniu prawa można mówić, gdy zwłoka w załatwieniu sprawy jest znaczna i jest efektem działań (zaniechań) organów, które można zinterpretować jako unikanie podejmowania rozstrzygnięcia, bądź lekceważenie praw stron domagających się czynności organu, które to czynności organ prowadzi w sposób nieefektywny, przez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywanie czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny. W niniejszej sprawie od wpływu skargi do dnia wydania decyzji upłynęły ponad dwa lata. Odstępy czasowe pomiędzy podejmowanymi w sprawie czynnościami wynosiły od ponad pięciu do jedenastu miesięcy. Taki sposób procedowania organu wskazuje na oczywiste i rażące naruszenie zasady szybkości postępowania, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd I instancji.

Także zarzut naruszenia art. 149 § 2 PostAdmU nie jest zasadny. Nie budzi wątpliwości NSA w niniejszej sprawie, że art. 149 § 2 w zw. z art. 154 § 6 PostAdmU zostały prawidłowo zastosowane, a przyznana suma pieniężna nie jest nadmiernie represyjna lub nieadekwatna do okoliczności sprawy, a w konsekwencji zbyt wysoka. Kwestia przyznania od organu sumy pieniężnej bądź wymierzenia organowi grzywny w razie stwierdzenia, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłości (albo zastosowania obu tych środków) pozostawiona została uznaniu sądu administracyjnego, a ewentualna ingerencja sądu II instancji w sferę dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej powinna być ograniczona do przypadków oczywistego, niebudzącego wątpliwości, przekroczenia granic uznania sędziowskiego. Z użytej w art. 149 § 2 PostAdmU formuły „może orzec” wynika, że sąd administracyjny jest uprawniony, a nie zobowiązany do przyznania stronie skarżącej sumy pieniężnej bądź wymierzenia organowi grzywny. Rozważając zastosowanie tych środków represyjnych w konkretnej sprawie, sąd administracyjny powinien uwzględnić funkcje, jakie one pełnią. Grzywnie przypisuje się funkcję represyjną i prewencyjną – ma ona na celu zdyscyplinowanie organu. Natomiast suma pieniężna stanowi środek o charakterze kompensacyjnym w tym sensie, że ma zrekompensować stronie dolegliwości, niedogodności, negatywne przeżycia, na jakie została ona narażona wskutek bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania. Wysokość sumy pieniężnej została określona w dolnych granicach wynikających z art. 154 § 6 PostAdmU, mimo szczególnie drastycznego przypadku zwłoki Organu w załatwieniu sprawy, potwierdzonego bardzo długimi okresami niepodejmowania żadnych czynności zmierzających do jej załatwienia. W toku postępowania Organ nie przedstawił okoliczności, które stan taki mogłyby usprawiedliwiać.

Trudno więc mówić o skrajnym rygoryzmie Sądu, który określa środek kompensacyjny w dolnych dopuszczalnych granicach. Zdaniem NSA Sąd I instancji prawidłowo miarkował wysokość zastosowanego środka. Przede wszystkim należy mieć na uwadze to, że wysokość sumy pieniężnej ustawodawca pozostawił do uznania sądu.

Komentarz

­Procedowane zmiany w nieodpłatnej pomocy prawnej

Koniec z oświadczeniami o niemożności ponoszenia kosztów

Projekt nowelizacji przewiduje uchylenie art. 4 ust. 2-6 NieodpłPomPrU, zgodnie z którym osoby ubiegające się o pomoc mają obowiązek złożenia oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej porady. Także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą nie będą musiały składać oświadczeń o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, taka zmiana jest podyktowana tym, że obowiązujące rozwiązanie nie stanowi skutecznego narzędzia do weryfikacji. Co więcej, złożenie takiego oświadczenia wiąże się z dyskomfortem, który ostatecznie zniechęca osoby będące w potrzebie do uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej.

Możliwość udzielenia porady prawnej także na odległość

Zmiana art. 8 ust. 3 NieodpłPomPrU doprecyzowuje, że „udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się podczas dyżuru”. Ma on się odbywać w punkcie, w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu i trwać co najmniej 4 godziny dziennie, poza dniami, o których mowa w art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 2025 r. poz. 296).

Powyższa modyfikacja jest związana z wprowadzeniem możliwości świadczenia pomocy prawnej na odległość, zaś wybór takiego rozwiązania należałby do adresata tej pomocy. Mowa tu o powszechnym dostępie do takiej formy, gdyż obecnie jest ona zarezerwowana dla zamkniętego kręgu osób, dotkniętych niepełnosprawnością ruchową lub trudnościami w komunikacji (art. 8 ust. 8 NieodpłPomPrU). Ponadto miałoby ono zostać rozszerzone także na czas poza epidemią, stanem zagrożenia epidemicznego oraz stanem nadzwyczajnym.

Oświadczenie beneficjenta

Ważnym elementem skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej jest oświadczenie złożone przez beneficjenta, że jest on świadomy uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem, radcą prawnym albo doradcą podatkowym, w formie dokumentowej. Mowa tu zatem o jakiejkolwiek formie – papierze, pliku pdf, krótkiej wiadomości tekstowej (SMS), e-mailu, faksie. Taki dokument nie musi być podpisany, ważne jest natomiast to, by było jasne, od kogo pochodzi.

Osoba ubiegająca się o nieodpłatną pomoc prawną lub poradnictwo prawne miałaby już w momencie zapisu dokonywać wyboru formy ich uzyskania – osobistej lub zdalnej. Takie rozwiązanie ma na celu skrócenie czasu oczekiwania na poradę, dostosowanie systemu do potrzeb beneficjentów czy skorzystanie z niej przez osoby znajdujące się poza granicami Polski.

Wydatki z budżetu państwa na pomoc prawną

Na trzy lata przed upływem 10 lat budżetowych wykonywania danej ustawy, Rada Ministrów ma obowiązek przedstawić Sejmowi projekt zmiany ustawy określającej wyrażone kwotowo maksymalne limity wydatków jednostek sektora finansów publicznych, na kolejnych 10 lat budżetowych wykonywania ustawy. Minister Finansów publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej wytyczne, które zapewnią stosowanie jednolitych wskaźników makroekonomicznych stanowiących podstawę oszacowywania skutków finansowych projektowanej ustawy. Chodzi tu w szczególności o jednolite określanie maksymalnego limitu wydatków jednostek sektora finansów publicznych na dane zadanie, wyrażonego kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania ustawy.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy został skierowany do I-go czytania w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Zmiany co do zasady powinny wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, oprócz przepisów o wprowadzeniu porad zdalnych (art. 1 pkt 3, 4 i 7 projektu ustawy). Wejdą one w życie 1.7.2025 roku, co pozwoli na należyte przygotowanie powiatów do realizacji tego zadania zleconego.

Ochrona danych osobowych a wdrażanie modeli sztucznej inteligencji

Ryzyko ujawnienia danych a obowiązki administratora

Orzeczenie to należy postrzegać jako jednoznaczny sygnał dla administratorów danych, że bierność, opieranie się na przypuszczeniach o niskim ryzyku lub niedostateczne zabezpieczenia techniczne i organizacyjne mogą skutkować nie tylko naruszeniem obowiązków z RODO, ale także sankcjami finansowymi.

Stan faktyczny i przedmiot naruszenia

W toku postępowania ustalono, że Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach udostępnił na platformie edukacyjnej nagrania z przebiegu egzaminów praktycznych z pediatrii. Nagrania zawierały dane osobowe studentów, w tym wizerunek, głos, dane z dokumentów tożsamości oraz informacje o przedmiocie, toku studiów i udzielonych odpowiedziach. Co istotne, dostęp do materiałów był możliwy bez logowania – wystarczyło posiadanie linku.

Studenci nie byli informowani przed egzaminem o tym, że nagrania zostaną udostępnione w tej formie. Część z nich zaczęła samodzielnie analizować udostępnione pliki, obawiając się ujawnienia danych z dowodów osobistych lub legitymacji. Obawy te zostały uznane przez Prezesa UODO za uzasadnione, a administrator nie podjął wymaganych działań sygnalizacyjnych – ani nie zgłosił incydentu do organu nadzorczego, ani nie zawiadomił osób, których dane dotyczą.

Stanowisko Prezesa UODO

W decyzji z 5.1.2021 r., DKN.5131.6.2020, Legalis, Prezes UODO jednoznacznie stwierdził, że uniwersytet naruszył obowiązki wynikające z art. 33 ust. 1 i art. 34 ust. 1 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L z 2016 r. Nr 119, s. 1; dalej: RODO). Wbrew twierdzeniom administratora, organ nadzorczy uznał, że fakt braku dowodów na nieuprawnione wykorzystanie danych nie zwalnia z obowiązku zgłoszenia naruszenia, jeśli występuje wysokie ryzyko dla osób fizycznych.

Prezes UODO odrzucił argumenty dotyczące nieczytelności materiałów filmowych, wskazując, że przy współczesnych możliwościach technologicznych (m.in. narzędziach do poprawy jakości obrazu) nie można wykluczyć skutecznego odczytania danych osobowych. Organ podkreślił również, że sam fakt istnienia nieograniczonego dostępu do nagrań z egzaminów – poprzez linki możliwe do udostępnienia – już stanowi zagrożenie dla poufności i integralności danych.

Szczególną uwagę zwrócono na szeroki zakres danych objętych incydentem, który wykraczał poza dane identyfikacyjne. Utrwalone zostały bowiem również dane o postępach w nauce, aktywności studentów i ich odpowiedziach egzaminacyjnych – co może mieć istotne znaczenie dla ich prywatności i godności osobistej.

Ocena sądów administracyjnych: WSA i NSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, rozpoznając skargę ŚUM, potwierdził, że obowiązek zgłoszenia naruszenia i zawiadomienia osób, których dane dotyczą, nie zależy od potwierdzenia rzeczywistego wycieku danych. Wystarczające jest istnienie potencjalnego ryzyka ich nieuprawnionego ujawnienia. Sąd odrzucił zarzuty braku „realnego zagrożenia” oraz „technicznej możliwości” odczytania danych jako niemające znaczenia dla oceny istnienia obowiązków z art. 33 i 34 RODO.

W dalszej kolejności Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną ŚUM, uznając, że organ nadzorczy miał prawo oprzeć się na własnej wiedzy eksperckiej i nie był zobowiązany do powoływania biegłego. NSA podkreślił również, że administrator nie może opierać się wyłącznie na wewnętrznych przekonaniach o braku zagrożenia, jeśli nie przeprowadził kompletnej i udokumentowanej analizy ryzyka. Ocena ryzyka musi być przejrzysta, rzeczowa i zgodna z celem regulacji, czyli zapewnieniem wysokiego poziomu ochrony danych.

Znaczenie dla praktyki ochrony danych osobowych

Wyrok NSA ma dalekosiężne skutki interpretacyjne:

1. Obowiązek zgłoszenia naruszenia ma charakter prewencyjny – administratorzy muszą działać nie dopiero w reakcji na incydent, lecz w momencie wystąpienia ryzyka.
2. Nie można zasłaniać się brakiem skargi – brak informacji o negatywnych skutkach po stronie osób, których dane dotyczą, nie zwalnia z obowiązku działania.
3. Rzetelna analiza ryzyka to fundament rozliczalności – subiektywne przeświadczenie administratora nie może zastąpić obiektywnej oceny, popartej dokumentacją.
4. Rozszerzona ochrona danych wizualnych i dźwiękowych – dane biometryczne i behawioralne (wizerunek, głos, zachowanie) wymagają równie wysokiej ochrony jak dane identyfikacyjne.
5. Obowiązki techniczno-organizacyjne nie kończą się na szyfrowaniu – brak zabezpieczenia dostępu do nagrań wskazuje na naruszenie zasady integralności i poufności (art. 5 ust. 1 lit. f RODO).

Wnioski praktyczne dla administratorów danych

Sprawa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego przypomina, że niedostateczna analiza ryzyka i bierność w przypadku incydentów mogą skutkować dotkliwymi konsekwencjami. Administratorzy danych, w szczególności w sektorze edukacyjnym i publicznym, powinni:

Podsumowanie

Wyrok NSA w sprawie ŚUM, poparty decyzją Prezesa UODO oraz orzeczeniem WSA, potwierdza jedno z kluczowych założeń RODO: ochrona danych osobowych nie może być bierna ani reaktywna. Obowiązki administratora aktywują się już na etapie ryzyka naruszenia, a ich niedopełnienie może prowadzić do sankcji – także w sytuacji braku „realnego wycieku”.

Orzeczenie to stanowi przestrogę dla administratorów, by nie minimalizowali znaczenia incydentów oraz przykład rzetelnej analizy obowiązków wynikających z RODO. W dobie zdalnej edukacji, nagrań egzaminów i cyfrowego zarządzania procesami kadrowymi, każdy incydent musi być traktowany z najwyższą starannością – nie tylko techniczną, ale przede wszystkim prawną.

Wydatki na środki trwałe zmniejszają składkę zdrowotną

Od 1 stycznia 2025 r. nie trzeba już płacić składki zdrowotnej od sprzedaży środków trwałych. Czy wydatki na nich nabycie mogą jednak składkę pomniejszyć? – pytają czytelnicy. Byłoby to bardzo korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorców.

– Po zmianach wprowadzonych 1 stycznia 2025 r. wiele osób uważa, że środki trwałe nie mają już w ogóle wpływu na składkę zdrowotną. To błąd, nadal jest bowiem możliwość rozliczania wydatków na ich nabycie poprzez odpisy amortyzacyjne, dzięki czemu można składkę znacznie zmniejszyć – mówi Wojciech Jasiński, doradca podatkowy w ATA Finance.

Potwierdza to ZUS. – Przedsiębiorcy na skali i liniowym PIT mogą zaliczać odpisy amortyzacyjne od środków trwałych do kosztów uzyskania przychodów. Te koszty odliczają od przychodów, dzięki czemu zmniejsza się dochód, który jest podstawą wymiaru składki zdrowotnej. Mimo zmian w przepisach dotyczących środków trwałych, ta zasada nadal obowiązuje – przyznają konsultanci ZUS.

Zasady w 2024 r. i 2025 r.

Przypomnijmy, że przedsiębiorcy na skali oraz liniowym PIT liczą składkę zdrowotną od dochodu z działalności (u pierwszych jest to 9 proc., u drugich 4,9 proc.), czyli przychodu pomniejszonego o koszty. W 2024 r. uwzględniali przy jej obliczaniu transakcje związane ze środkami trwałymi (są to np. nieruchomości, samochody, maszyny). Wydatki na ich nabycie zaliczali do kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne. Kwotę ze sprzedaży wykazywali jako przychód. Natomiast kosztem z transakcji była niezamortyzowana wartość środka trwałego.

W 2025 r. przy obliczaniu dochodu będącego podstawą wymiaru składki zdrowotnej nie uwzględniamy przychodów ze sprzedaży środków trwałych. Nie rozliczamy też kosztów, czyli niezamortyzowanej wartości majątku. Jeśli jednak ta zasada okaże się dla przedsiębiorców niekorzystna, będą mogli uwzględnić przychody i koszty sprzedaży środków trwałych przy obliczaniu rocznej składki.

A co z wydatkami na nabycie środków trwałych zaliczanymi do kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne? – One nadal mają wpływ na składkę zdrowotną, niezależnie od tego, jaki wariant jej rozliczenia przyjmiemy po zakończeniu roku – mówi Wojciech Jasiński.

Wydatki na środki trwałe

Jakie są z tego korzyści? Rozpatrzmy to na przykładach.

Załóżmy, że właściciel firmy transportowej opodatkowany według skali kupił w 2022 r. samochód ciężarowy za 200 tys. zł. Przez pięć lat rozliczył go w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne. Dzięki temu zmniejszył składkę zdrowotną o 18 tys. zł. Potem sprzedał samochód za 100 tys. zł. Przychodu nie musi uwzględniać w podstawie wymiaru składki. – Zaoszczędził więc 18 tys. zł – podkreśla Wojciech Jasiński.

Podobnie może być przy amortyzacji jednorazowej, do której prawo mają mali podatnicy oraz rozpoczynający działalność. Przyjmijmy, że dentysta rozliczający się liniowym PIT kupił w 2025 r. tomograf za 150 tys. zł. Skorzystał z jednorazowej amortyzacji i zaliczył całą kwotę do kosztów. Dzięki temu zmniejszył składkę zdrowotną o 7350 zł. Po półtora roku go sprzedał, ale nie musi uwzględniać przychodu z transakcji przy obliczaniu składki. – Dzięki temu, że rozliczył tomograf w firmie, zapłacił do ZUS o 7350 zł mniej – mówi Wojciech Jasiński.

Wydatki na nabycie środka trwałego zmniejszają składkę zdrowotną także wtedy, gdy zostanie on później przekazany w darowiźnie. Załóżmy, że przedsiębiorca na skali kupił samochód osobowy za 100 tys. zł. Przez pięć lat go zamortyzował, a potem dał synowi. – Składkę zdrowotną zmniejszył w sumie o 9 tys. zł, a darowizna samochodu nie ma na nią wpływu – wskazuje Wojciech Jasiński.

Wybór rozliczenia

Jak już wspomnieliśmy, przedsiębiorcy na skali i liniowym PIT mogą wybrać w rozliczeniu rocznym, czy oskładkować sprzedaż środków trwałych. Decyzja zależy od tego, za ile je kupiliśmy i za ile sprzedaliśmy, a także w jakiej części zostały już zamortyzowane (opisywaliśmy to na przykładach w „Rzeczpospolitej” z 29 listopada 2024 r.). Pamiętajmy jednak, że wybór sposobu rozliczenia dotyczy wszystkich transakcji z całego roku.

Niebieska Karta UE – zmiany od 1.6.2025 r.

Niebieska Karta UE

Zmiany wprowadzone ZmCudzU25, czyli implementacja dyrektywy 2021/1883 do polskiego porządku prawnego, polegają na przyjęciu takich rozwiązań prawnych, które będą regulowały kwestie: wjazdu, praw oraz udzielania zezwoleń pobytowych obywatelom państw trzecich do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – Niebieskiej Karty UE, a także określeniu warunków wjazdu i pobytu oraz prawa członków ich rodzin.

Ponadto implementacja ww. dyrektywy ma na celu uregulowanie kwestii związanych z możliwością skorzystania przez posiadacza Niebieskiej Karty UE z mobilności krótkoterminowej oraz mobilności długoterminowej w innym państwie członkowskim UE niż państwo, które jako pierwsze przyznało Niebieską Kartę UE, oraz kwestii pobytu w innym państwie członkowskim członków rodziny posiadaczy Niebieskiej Karty UE korzystających z mobilności.

Wyższe kwalifikacje zawodowe

Na skutek dodania art. 3 pkt 25 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 769; dalej: CudzU) zostanie rozszerzona definicja „wyższych kwalifikacji zawodowych”. Po wejściu w życie ww. zmian będzie ona obejmowała zarówno kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych (dotychczasowe rozumienie przedmiotowego pojęcia), jak również kwalifikacje uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego. Wobec tego w art. 3 pkt 6 CudzU zdefiniowano także pojęcie „kwalifikacji uzyskanych w wyniku doświadczenia zawodowego”, odnosząc je do doświadczenia zawodowego na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych po ukończeniu studiów wyższych, niezbędnego do wykonywania pracy określonej w umowie, odpowiednio przez okres 3 lat – gdy cudzoziemiec wykonuje zawód określony w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 138a CudzU albo 5 lat – gdy cudzoziemiec wykonuje inny zawód niż określony we wskazanym rozporządzeniu.

Mobilność długo- i krótkoterminowa

Kolejnymi nowo wprowadzonymi definicjami ustawowymi są definicje mobilności długo- i krótkoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE. Zgodnie z art. 3 pkt 7ea CudzU przez „mobilność długoterminową” należy rozumieć mobilność posiadacza dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1030/2002, z adnotacją „Niebieska Karta UE”, przez okres przekraczający 90 dni w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Stosownie zaś do art. 3 pkt 7ha CudzU pod pojęciem „mobilności krótkoterminowej” należy rozumieć mobilność posiadacza ww. dokumentu z adnotacją „Niebieska Karta UE” lub „Były posiadacz Niebieskiej Karty UE”, przez okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w celu wykonywania działalności zawodowej.

Wobec tego, wprowadzono również definicję pojęcia „działalność zawodowa” (art. 3 pkt 4a CudzU). Przez działalność zawodową należy bowiem rozumieć krótkoterminową działalność cudzoziemca, związaną bezpośrednio z interesami gospodarczymi podmiotu powierzającego mu pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji i obowiązkami zawodowymi tego cudzoziemca, będącego posiadaczem ważnego dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia 1030/2002 z adnotacją „Niebieska Karta UE” lub z adnotacją „Były posiadacz Niebieskiej Karty UE”, wydanego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, wykonywaną na podstawie umowy zawartej z tym podmiotem w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, obejmującą udział w wewnętrznych lub zewnętrznych spotkaniach służbowych, udział w konferencjach lub seminariach, negocjowanie umów handlowych, podejmowanie działalności związanej ze sprzedażą lub marketingiem, rozeznawanie możliwości biznesowych lub udział w szkoleniach i korzystanie z nich.

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej

Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zupełnie nowego rodzaju dokumentu – zezwolenia, tj. zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE (art. 137a CudzU). Przedmiotowe zezwolenie będzie udzielane, gdy: (i) celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz (ii) są spełnione łącznie następujące warunki:

1. cudzoziemiec: a) zawarł na okres przynajmniej 6 miesięcy umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą lub umowę cywilnoprawną, na podstawie której wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym, b) posiada formalne kwalifikacje i spełnia inne warunki, które są wymagane, w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym w rozumieniu art. 5 pkt 4 ustawy z 22.12.2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 334), c) posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1030/2002, z adnotacją „Niebieska Karta UE”, wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, i bezpośrednio przed wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przebywał w tym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie tego dokumentu przez okres co najmniej 12 miesięcy lub w przypadku korzystania w tym państwie z mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE – przez okres co najmniej 6 miesięcy, d) posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 146) lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. roczne wynagrodzenie brutto wynikające z miesięcznego lub rocznego wynagrodzenia wskazane w umowie nie jest niższe niż równowartość 150 % kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE.

Z większą ochroną będzie problem

Chodzi o projekt nowelizacji kodeksu karnego, przewidujący zaostrzenie odpowiedzialności za naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego lub osoby, która udziela mu pomocy. Zgodnie z projektowanymi zmianami, jeżeli czyn naraża pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sprawca podlegać będzie karze pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat (nowe typy kwalifikowane przestępstw z art. 217a KK, naruszenie nietykalności w związku interwencją, oraz 222 KK, naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego).

Sędziowie krytycznie o zmianach

Pomysły negatywnie ocenia Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia, które zwraca uwagę, że przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej ze swojej istoty nie pozostawia śladów i nie powoduje obrażeń u pokrzywdzonego.

– Naruszenia nietykalności cielesnej to zasadniczo działania, które nie pozostawiają śladów, nie powodują obrażeń, jak np. popchnięcie, oplucie, spoliczkowanie. Zgodnie z zasadami opiniowania sądowo-medycznego przyjmuje się, że już zasinienie winno być kwalifikowane jako lekki uszczerbek na zdrowiu, czyli czyn z art. 157 § 2 KK, a zatem coś więcej niż naruszenie nietykalności cielesnej. Wykazanie, że czyn, który nie powoduje obrażeń ciała, jednocześnie naraził pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przy prawidłowym procedowaniu i ocenie, będzie niemożliwe lub co najmniej mocno utrudnione – czytamy w opinii do projektu.

Wątpliwości prokuratury

To niejedyne krytyczne uwagi, które zgłoszono w ramach konsultacji społecznych. Przykładowo Prokuratura Krajowa zwraca uwagę, że znamiona typów kwalifikowanych obydwu przestępstw w postaci narażenia pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu odpowiada znamionom z art. 160 KK. Dlatego też aktualnie obowiązujące przepisy pozwalają na zastosowanie odpowiedniej kwalifikacji prawnej, która w pełni opisuje czyn sprawcy poprzez kumulatywne zastosowanie art. 222 § 1 (lub 217a KK) w związku z art. 160 § 1 w zw. z art. 11§ 2 KK (zbieg przepisów).

Różnica polega na tym, że art. 160 § 1 KK przewiduje karę do trzech lat pozbawienia wolności, a projektowane typy kwalifikowane do pięciu lat. Jak wynika z uzasadnienia, projektowane przepisy art. 217a § 2 KK i art. 222 § 1a KK mają stanowić lex specialis w stosunku do art. 160 § 1 KK.

Jednak wątpliwości prokuratury budzi też fakt, że taka redakcja przepisów powoduje, że narażenie życia funkcjonariusza publicznego (w tym lekarza czy ratownika medycznego) byłoby zagrożone surowszą karą tylko w przypadku, gdy zostanie poprzedzone naruszeniem nietykalności cielesnej. W doktrynie przyjmuje się, że naruszenie nietykalności oznacza „bezprawnej dotknięcie innej osoby czy inny krzywdzący kontakt”, ale naruszenie to musi być fizyczne (tj. atak musi napotkać ciało pokrzywdzonego).

Etap legislacyjny: konsultacje

Nowe uprawnienia pielęgniarek i położnych

Podstawa prawna nowelizacji

Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18.1.2018 r. w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne (Dz.U. z 2024 r. poz. 876; dalej: SubstCzynR) został przygotowany na podstawie art. 15a ust. 8 pkt. 1 i 2 ustawy z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2024 r. poz. 814). Przepis ten upoważnia ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia:
– wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobach medycznych, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położne;
– wykazu badań diagnostycznych, na które pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać skierowania.

Ustawodawca przyznał pielęgniarkom i położnym stopniowo poszerzane kompetencje w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w corocznych aktualizacjach omawianego rozporządzenia. Najnowszy projekt z 2025 r. ma charakter wykonawczy, a jego celem jest dostosowanie obowiązujących przepisów do obecnych potrzeb systemu ochrony zdrowia.

Cel i istota projektowanych zmian

Projektowane rozporządzenie ma na celu zwiększenie zakresu uprawnień zawodowych pielęgniarek i położnych w obszarze diagnostyki laboratoryjnej. Istotą zmiany jest dopisanie nowych badań biochemicznych i immunochemicznych do katalogu świadczeń, na które personel ten będzie mógł wystawiać skierowania. Dotychczasowa praktyka wykazała, że poszerzenie kompetencji diagnostycznych przekłada się bezpośrednio na odciążenie lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, skrócenie czasu oczekiwania na wizyty oraz przyspieszenie procesu diagnostycznego.

Projekt rozporządzenia jest też elementem szerszego programu poprawy dostępności do podstawowych świadczeń zdrowotnych, w tym realizacji nowych usług, takich jak świadczenie gwarantowane pod nazwą „Moje Zdrowie – Bilans Zdrowia Osoby Dorosłej”, które wymaga przeprowadzania konkretnych badań biochemicznych. Aktualizacja wykazu badań umożliwia pielęgniarkom i położnym samodzielne kierowanie pacjentów na te badania, bez konieczności każdorazowego angażowania lekarza.

Zmiany w załączniku nr 4 – szczegółowy zakres modyfikacji

Projekt nowelizuje załącznik nr 4 do SubstCzynR, dotyczący badań biochemicznych i immunochemicznych.

Do istniejącej pozycji 2 załącznika (tj. „Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi”) dodaje się sześć nowych parametrów:

1. hormon tyreotropowy (TSH);
2. aminotransferaza alaninowa (ALAT);
3. aminotransferaza asparaginianowa (ASPAT);
4. gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP);
5. PSA całkowite (dla mężczyzn);
6. Lipoproteina A.

Co istotne, zmiana obejmuje również usunięcie ograniczenia, że badania te mają być wykonywane wyłącznie „w surowicy krwi”. Umożliwia to stosowanie alternatywnych materiałów biologicznych, takich jak osocze lub pełna krew, jeżeli będzie to zgodne z procedurami laboratoryjnymi.

Uzasadnienie legislacyjne i medyczne dla rozszerzenia wykazu badań

Rozszerzenie katalogu badań ma uzasadnienie zarówno praktyczne, jak i systemowe. Pielęgniarki i położne, szczególnie te posiadające odpowiednie uprawnienia (po ukończeniu kursów specjalistycznych lub studiów magisterskich), odgrywają coraz większą rolę w świadczeniu samodzielnych usług zdrowotnych.

Wprowadzenie nowych badań odpowiada na potrzeby diagnostyczne, które do tej pory mogły być realizowane wyłącznie za pośrednictwem lekarza. Zwiększenie dostępności do badań takich jak TSH czy PSA pozwala na wczesne wykrycie i monitorowanie przewlekłych chorób, a tym samym sprzyja prewencji i racjonalizacji kosztów leczenia.

Planowane wejście w życie i skutki dla systemu ochrony zdrowia

Zgodnie z § 2 projektu rozporządzenia, nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Termin ten uznano za wystarczający na dostosowanie się podmiotów wykonujących działalność leczniczą, laboratoriów diagnostycznych oraz pielęgniarek i położnych do nowych obowiązków i możliwości.

Wejście w życie przepisów skutkować będzie:

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne został opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji 17.4.2025 r. Obecnie projekt podlega konsultacjom publicznym. Zgodnie z projektem rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jego ogłoszenia.

Bank Gospodarstwa Krajowego a współpraca rozwojowa

Bank Gospodarstwa Krajowego

Zgodnie ze stanowiskiem projektodawcy, zaprezentowanym w uzasadnieniu do ZmWspółprRozwU25, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 1034), wprowadzone zmiany mają na celu rozszerzenie roli Banku Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK). Osiągnięcie przedmiotowego celu ma nastąpić, w szczególności poprzez:

1. trwałe wpisanie BGK w system instytucji wspierających współpracę rozwojową,
2. powołanie w ramach BGK nowego mechanizmu – Finansowego Instrumentu Współpracy Rozwojowej (dalej: Instrument),

tworząc tym samym systemowe rozwiązanie umożliwiające BGK funkcjonowanie jako bank rozwojowy na arenie międzynarodowej. Wpisanie BGK do grona podmiotów mogących realizować współpracę rozwojową poza terytorium UE umożliwi ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, działającemu w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych, skoordynowanie działań podejmowanych przez BGK z zadaniami określonymi w wieloletnim planie współpracy rozwojowej przyjmowanym przez Radę Ministrów.

Współpraca rozwojowa – nowa definicja

Pojęcie współpracy rozwojowej uregulowane jest w art. 2 ust. 3 ustawy z 16.9.2011 r. o współpracy rozwojowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1384; dalej: WspółprRozwU). Zgodnie z dotychczas obowiązującym stanem prawnym, przez współpracę rozwojową rozumie się ogół działań podejmowanych przez organy administracji rządowej w celu udzielania państwom rozwijającym się lub ich społeczeństwom, zgodnie z zasadą solidarności międzynarodowej:

ZmWspółprRozwU25 zmienia ww. definicję, rozszerza ją, poprzez dookreślenie, że przez współpracę rozwojową będzie rozumieć się także działania podejmowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego w celu udzielania pomocy państwom rozwijającym się lub ich społeczeństwom, zgodnie z zasadą solidarności międzynarodowej, polegające w szczególności na promowaniu i wspieraniu rozwoju demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, w tym rozwoju parlamentaryzmu, zasad dobrego rządzenia i przestrzegania praw człowieka, jak również polegające na wspieraniu ich trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego, podejmowaniu działań zmierzających do redukcji ubóstwa i poprawy stanu zdrowia ludności oraz podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych ludności (art. 2 ust. 3 WspółprRozwU).

Finansowy Instrument Współpracy Rozwojowej

Instrument ten będzie – zgodnie z założeniami ustawodawcy – instrumentem zbliżonym do konstrukcji instrumentów finansowych w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu UE. Będzie miał charakter oddzielnego rachunku w BGK, na którym mogą być gromadzone środki krajowe (głównie z budżetu państwa) lub dedykowane środki od innych donorów (np. z Komisji Europejskiej i zagranicznych instytucji finansowych). Środki z Instrumentu będą przede wszystkim wykorzystywane do wsparcia finansowego uzgadnianych z rządem zadań w ramach współpracy rozwojowej. Dotyczy to w szczególności: (i) zabezpieczania części ryzyka generowanego przez instrumenty finansowe, (ii) finansowania instrumentów, (iii) dopłat do oprocentowania i umorzenia kredytów, (iv) grantów oraz (v) pomocy technicznej. Dzięki możliwości łączenia środków krajowych przeznaczonych na współpracę rozwojową ze środkami UE na ten cel osiągnie się istotny efekt mnożnikowy dla zaangażowanych środków krajowych (rozdział 5a WspółprRozwU).

Wprowadzone zmiany – zestawienie

ZmWspółprRozwU25 wprowadza zmiany, które mają na celu:

Skutek wprowadzonych zmian

Zmiany, które weszły w życie 7.5.2025 r., umożliwią dostęp do środków unijnych w ramach II filaru Ukraine Facility i w następstwie implementację programów rozwojowych w Ukrainie w 2025 r. i latach kolejnych. Wedle wyliczeń BGK, pozwoli to na partycypację w środkach Ukraine Facility w kwocie do ok. 856 mln euro.

Etap legislacyjny

Ustawa z 20.3.2025 r. o zmianie ustawy o współpracy rozwojowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r. poz. 525; dalej: ZmWspółprRozwU25) została podpisana przez Prezydenta RP 16.4.2025 r. Zgodnie z art. 6 ZmWspółprRozwU25 weszła w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia, które nastąpiło 22.4.2025 r., zatem obowiązuje od 7.5.2025 r.

Spółki jawne bez obowiązku corocznego informowania o swoich wspólnikach

Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1a ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 278; dalej: PDOPrU), spółki jawne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne mogą być traktowane jako podatnicy CIT. Celem zachowania „statusu podmiotu transparentnego podatkowo” (czyli nazywając rzec po imieniu, celem nie bycia podatnikiem CIT), podmioty takie zobowiązane są do złożenia corocznie – przed rozpoczęciem roku obrotowego informację, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku CIT oraz o podatnikach podatku PIT, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki. Jest to tzw. formularz CIT–15J. Z kolei w przypadku nowoutworzonej spółki jawnej oraz spółki jawnej powstałej z przekształcenia innej spółki, informację taką składa się w ciągu 14 dni od dnia zarejestrowania spółki jawnej. Gdy w trakcie funkcjonowania spółki jawnej nastąpi zmiana w składzie jej wspólników, spółka ta jest obowiązana poinformować o tym fakcie w drodze aktualizacji informacji o podmiotach posiadających prawo do udziału w osiągniętych przez spółkę zyskach.

Konsekwencją ewentualnego niezłożenia wymaganej informacji we wskazanych powyżej sytuacjach i terminach jest to, że spółka jawna traktowana jest jako podatnik CIT. I to ze wszystkimi skutkami podatkowymi z tego wynikającymi, na czele z efektywnie podwójnym opodatkowaniem dochodu wypracowanego przez taką spółkę. Ale też z innymi konsekwencjami. Jeśli więc przykładowo spółka z o.o. przystąpi do spółki jawnej a jej wspólnicy podjęliby decyzję o nieskładaniu przez spółkę jawną zawiadomienia CIT-15J, spółka jawna stałaby się pełnoprawnym podatnikiem podatku CIT. W efekcie, możliwe byłoby opodatkowanie dochodu takiej spółki według stawki 9% dla podatników, których przychody w poprzednim roku i w bieżącym roku nie przekroczyły 2 mln euro. Z kolei po stronie spółki jawnej powstanie wówczas przychód w związku z wniesieniem wkładu niepieniężnego przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 16.1.2025 r., 0111-KDIB1-1.4010.672.2024.2.AW, Legalis). Zgodnie z art. 1 ust. 5 PDOPrU, Spółka jawna posiada status podatnika odpowiednio od pierwszego dnia roku obrotowego albo od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników, do dnia likwidacji spółki lub wykreślenia z właściwego rejestru.

Niezłożenie CIT-15J w ww. okolicznościach sprawia, że stan opodatkowania CIT spółki jawnej trwa w praktyce aż do dnia likwidacji spółki jawnej lub jej wykreślenia z rejestru. Względnie – do momentu, w którym wspólnikami takiej spółki będą ponownie wyłącznie osoby fizyczne (wyrok WSA w Gdańsku z 16.10.2024 r., I SA/Gd 532/24, Legalis). Praktyka stosowania ww. regulacji wskazuje, iż w przypadku gdy spółka jawna przed rozpoczęciem działalności dochowa terminu na złożenie formularza CIT–15J i w trakcie jej funkcjonowania nie zachodzą zmiany w umowie spółki skutkujące zmianą składu wspólników, to coroczne składanie takiej informacji jest nadmiarowe, a skutek pominięcia tego obowiązku zdecydowanie nazbyt surowy. Brak złożenia deklaracji, wynikający w praktyce czasem pewnie ze zwykłego niedopatrzenia, może bowiem wywołać daleko idące konsekwencje. Nie można też wykluczyć celowego nieskładania informacji – ale jednak takie sytuacje wydają się incydentalne.

Spółka jawna nie musi składać corocznie CIT-15J

Ustawodawca uznał więc (jeśli nie sam to pod wpływem deregulacyjnej „mody”), że zasadne będzie złagodzenie obowiązków w tym zakresie. Stąd propozycja zmiany, która zakłada ograniczenie obowiązków administracyjnych obciążających spółki jawne oraz ich wspólników poprzez zniesienie wymogu corocznego informowania o składzie wspólników spółki jawnej będącej własnością innych podmiotów niż osoby fizyczne. Powinność poinformowania o podmiotach posiadających prawo do zysku takiej spółki jawnej zostanie ograniczona jedynie do sytuacji zawiązania takiej spółki (od podstaw lub na skutek przekształcenia) oraz zmiany w składzie wspólników, na skutek której prawa do takiej spółki obejmie określona jednostka organizacyjna.

Komentarz