Fiskus już wie, kto sprzedaje w internecie

Skarbówka sprawdzi, skąd biorą się rozbieżności między danymi z raportów a składanymi przez podatników deklaracjami – zapowiedziało Ministerstwo Finansów w komunikacie dotyczącym sprawozdań o internetowych transakcjach. I podkreśliło, że handel w sieci „wymaga uwagi podatkowej”.

Przypomnijmy, że do końca stycznia platformy internetowe, takie jak Allegro, OLX czy Vinted, musiały przesłać fiskusowi informacje o sprzedawcach, którzy przeprowadzili rocznie (chodzi o dane za 2023 i 2024 r.) przynajmniej 30 transakcji. A także o tych, którzy sprzedawali rzadziej, ale w sumie za więcej niż 2 tys. euro. Do raportów powinni trafić też ci, którzy za pośrednictwem platform internetowych wynajmowali nieruchomości, środki transportu czy świadczyli różne usługi. Taki obowiązek wynika z unijnej dyrektywy DAC7.

Jakie są efekty? Krajowa Administracja Skarbowa dostała raporty za 2023 i 2024 r. od 82 operatorów platform. Trafiło do nich ponad 177 tys. osób fizycznych oraz ponad 115 tys. innych podmiotów. Ministerstwo Finansów pochwaliło się też, że do końca lutego administracje podatkowe państw UE oraz państw trzecich dokonały automatycznej wymiany informacji o sprzedawcach.

Co będzie dalej? „Raportowane przez operatorów platform dane poddawane będą analizom, mającym na celu m.in. identyfikowanie podmiotów, które nie dopełniają obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego” – informuje Ministerstwo Finansów. Dodaje, że KAS będzie prowadzić czynności związane ze zidentyfikowanymi rozbieżnościami pomiędzy danymi wynikającymi z raportowanych danych a deklaracjami składanymi przez podatników. Mówiąc prościej, ci, którzy zarabiają w sieci i nie rozliczają się z fiskusem, mogą spodziewać się, że skarbówka się nimi zainteresuje.

O tym, że taki może być efekt wdrożenia dyrektywy DAC7, pisaliśmy na łamach „Rzeczpospolitej” wielokrotnie (np. 29 stycznia). Przypominaliśmy, że urzędnicy od wielu lat szukają w sieci ukrytych dochodów, przeczesują portale sprzedażowe, sprawdzają, co się dzieje w mediach społecznościowych. Teraz będzie im łatwiej, bo dostali wszystko na talerzu.

Trafienie do raportu to jednak jeszcze nie wyrok. Skarbówce zależy przede wszystkim na wyłapaniu tych, którzy prowadzą działalność na czarno. Dużo zależy od skali oraz okoliczności transakcji. Za przedsiębiorcę może być uznany ten, kto sprzedaje takie same rzeczy, współpracuje ze stałymi dostawcami, mocno się reklamuje. Fiskus może mu naliczyć zaległość w PIT (i uznać, że powinien płacić VAT), a także nałożyć karę z kodeksu karnego skarbowego. Jeśli ktoś jednak pozbywa się tylko starych, prywatnych rzeczy, np. przeczytanych książek, używanego sprzętu sportowego czy ubrań po dzieciach, powinien spać spokojnie. Nawet jak skarbówka postanowi go sprawdzić, łatwo się wytłumaczy, że to sprzedaż prywatna, a nie działalność gospodarcza.

Czy taką prywatną sprzedaż trzeba obciążyć PIT? Z reguły nie. Wystarczy, że minie pół roku od zakupu (termin ten liczy się od końca miesiąca, w którym nabyliśmy daną rzecz). A gdy sprzedamy szybciej? PIT nie będzie, jeśli nic nie zarobiliśmy, czyli przychód jest mniejszy niż koszt (albo są równe). Jeśli zarobimy na transakcji, pozostaje nam kwota wolna od podatku, która wynosi 30 tys. zł dochodu rocznie (pamiętajmy jednak, że sumujemy dochody z różnych źródeł rozliczanych według skali).

Zmiany w wynagradzaniu i strukturze stanowisk w urzędach administracji rządowej

Podstawa opracowania projektu

Projektowane rozporządzenie zostało przygotowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w związku z potrzebą uwzględnienia nowych uwarunkowań finansowych określonych w BudżetU25 oraz dostosowania przepisów wykonawczych do zmienionych regulacji w zakresie minimalnego wynagrodzenia i klasyfikacji wykształcenia.

Cel i uzasadnienie wprowadzenia zmian

Podstawowym celem projektowanego rozporządzenia jest umożliwienie realizacji zapowiedzianych podwyżek wynagrodzeń dla pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek. Został on opracowany w związku z ujęciem w BudżetU25 dodatkowych środków finansowych na wynagrodzenia, które umożliwiają dokonanie od 1.1.2025 r. podwyższenia wynagrodzeń o 5% pracownikom niebędącym członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionym w urzędach administracji rządowej i pracownikom innych jednostek.

Jak wskazują autorzy projektu, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 12.9.2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1362), minimalne wynagrodzenie za pracę od 1.1.2025 r. wzrosło do 4666 zł. Konieczność dostosowania wynagrodzeń dla pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek do tej kwoty wynika z przepisów ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1773).

Zakres projektowanych zmian

1. Modyfikacja Tabeli D – „Tabela miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla pozostałych pracowników urzędów i jednostek”.

Zmiana obejmuje nowelizację załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z 2.2.2010 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 467; dalej: WynAdmRządR) – „Tabele miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego”, poprzez aktualizację Tabeli D.

W każdej kategorii zaszeregowania:

2. Aktualizacja wymagań w zakresie wykształcenia.

W celu dostosowania przepisów wykonawczych do uregulowań ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737; dalej: PrOśw), w załączniku nr 3 do WynAdmRządR wprowadza się zmiany w zakresie poziomu wykształcenia niezbędnego do zajmowania określonych stanowisk.

Projektowane modyfikacje w tabeli XII. „Pracowników zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych” dotyczą w szczególności:

Z kolei w tabeli XIII. „Pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i obsługi” proponuje się zmiany w:

W tabeli XV. „Pracowników zatrudnionych w Zakładzie Emerytalno-Rentowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji” w kolumnie nr 5 pn. „Wykształcenie” w szczególności uzupełniono kategorie wykształcenia o:

zgodnie z art. 20 ust. 2, 3 i 6 PrOśw.

3. Dostosowanie nazewnictwa jednostki organizacyjnej i stanowisk.

Projekt przewiduje także zmiany w § 1 ust. 1 pkt 2 lit. g WynAdmRządR oraz w załączniku nr 3 do WynAdmRządR w tytule tabeli XV w zakresie nazwy jednostki organizacyjnej – z „Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych” na „Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji”, zgodnie z aktualnym brzmieniem nazwy resortu.

Ponadto, w części I tabeli XV (stanowiska kierownicze) usunięto z nazw stanowisk określenie „ds. orzecznictwa lekarskiego”, tj.:

Zgodnie z tabelą XV Naczelnik/Zastępca Wydziału, a także Kierownik Zespołu może kierować osobami zatrudnionymi na stanowiskach ds. orzecznictwa lekarskiego oraz ds. medycznych, co oznacza, że ich rola obejmuje nadzór nad tymi dwoma obszarami działalności, a nie tylko nad obszarem orzecznictwa lekarskiego. Jak wskazują autorzy projektu, wprowadzenie zmiany pozwoli na ujednolicenie nazewnictwa i wyeliminuje ewentualne wątpliwości interpretacyjne.

4. Rozbudowa struktury stanowisk specjalistycznych.

W części II tabeli XV (stanowiska samodzielne) w lp. 4 dodano stanowiska:

Rozszerzenie to umożliwia wprowadzenie klarownej ścieżki awansu zawodowego i zwiększa przejrzystość struktury organizacyjnej w Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSWiA.

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.

mObywatel ze sztuczną inteligencją

Do najważniejszych zmian przewidzianych w przepisach dotyczących aplikacji mObywatel należą: wprowadzenie wirtualnego asystenta, rozszerzenie katalogu usług oraz uprawnień ministra ds. cyfryzacji, usprawnienie elektronicznego podpisywania dokumentów, nowe regulacje dotyczące mLegitymacji dla nauczycieli i uczniów oraz systemu zarządzania danymi w Systemie Informacji Oświatowej (SIO).

Wirtualny asystent i nowe usługi cyfrowe

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest wprowadzenie do aplikacji mObywatel wirtualnego asystenta opartego na modelach sztucznej inteligencji. Do ustawy MObywatelApU ma być dodany art. 3c. w brzmieniu: „W aplikacji mObywatel udostępnia się funkcjonalność wirtualnego asystenta opartą o model sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 z 13.6.2024 r. w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828 (akt w sprawie sztucznej inteligencji) (Dz.Urz. UE L z 2024 r. s. 1689), niewykorzystujący danych osobowych użytkownika aplikacji mObywatel.” Zgodnie z założeniami Ministerstwa Cyfryzacji, asystent ma wspierać użytkownika przy korzystaniu z usług publicznych i nie będzie wykorzystywał danych osobowych do celów komercyjnych czy analitycznych.

Równocześnie projekt rozszerza katalog usług świadczonych przez aplikację. Nowelizowany art. 3 ust. 1 MObywatelApU w dodanych pkt 9 i 10 wprowadza możliwość otrzymywania komunikatów o usługach kierowanych do użytkownika oraz możliwość opatrywania dokumentów elektronicznych podpisem zaufanym, osobistym lub kwalifikowanym i weryfikację tych podpisów. Zgodnie z nowym art. 3b MObywatelApU, w aplikacji możliwe będzie udostępnianie usług świadczonych nie tylko przez organy administracji publicznej, lecz także przez podmioty publiczne lub podmioty niepubliczne, prowadzące rejestry publiczne, rejestry niepubliczne lub systemy teleinformatyczne.

Podpisów elektronicznych dotyczy także art. 20aa InformPodPublU, w którym zaproponowano dodanie ust. 2-4 w brzmieniu:

„2. Minister właściwy do spraw informatyzacji udostępnia usługę online umożliwiającą osobom fizycznym opatrzenie dokumentu elektronicznego podpisem zaufanym oraz weryfikację tego podpisu.

3. W ramach usługi, o której mowa w ust. 2, minister właściwy do spraw informatyzacji może zapewnić również funkcjonalności umożliwiające:

1) weryfikację podpisu osobistego oraz kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub

2) opatrzenie dokumentu elektronicznego podpisem osobistym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym

– w formatach danych wskazanych przez ministra właściwego do spraw informatyzacji spośród formatów danych do elektronicznego podpisywania, weryfikacji podpisu, opatrywania pieczęcią elektroniczną i szyfrowania dokumentów elektronicznych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18.

4. Minister właściwy do spraw informatyzacji wskaże w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej formaty podpisów elektronicznych obsługiwanych w ramach usług, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b oraz ust. 2 i 3 (przepisy dodane do InformPodPublU w projekcie ustawy zmieniającej)”.

Projekt przewiduje również nowe instrumenty nadzoru nad realizacją usług elektronicznych. W sytuacji, gdy usługa świadczona przez podmiot publiczny lub niepubliczny narusza warunki świadczenia usług lub przepisy o ochronie danych osobowych, minister ds. cyfryzacji będzie mógł wydać decyzję o wstrzymaniu jej realizacji.

mLegitymacje dla nauczycieli i uczniów

Projekt ustawy zmieniającej porządkuje również przepisy dotyczące cyfryzacji w oświacie. Zaproponowane w art. 24 i art. 25 MObywatelApU zmiany skutkują nowelizacją ustawy z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 986; dalej: KartaNauczU) oraz ustawy z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 750), w prowadzającą nowe przepisy dotyczące mLegitymacji dla nauczycieli oraz „mLegitymacji szkolnej” dla uczniów. W nowelizacji zrezygnowano ze stosowania mLegitymacji dla nauczycieli w szkołach za granicą oraz w szkołach polskich, o których mowa w art. 4 pkt 29d ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737), tj. szkołach działających poza granicami RP w systemie edukacji polskiej oraz w szkołach i zespołach szkół funkcjonujących przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych oraz przy przedstawicielstwach wojskowych RP. Nauczycielom uczącym w tych szkołach będzie przysługiwała wyłącznie tradycyjna legitymacja w formie karty formatu ID-1.

Projektowane przepisy przewidują także rozszerzony obowiązek przekazywania danych o legitymacjach do SIO. W związku z tym, że wzrośnie ilość zadań związanych z obsługą organizacyjno-techniczną funkcjonowania SIO, przewiduje się możliwość powołania wielu jednostek do prowadzenia obsługi organizacyjno-technicznej funkcjonowania systemu informacji oświatowej, stąd nowe brzmienie art. 96 ustawy z 15.4.2011 r. o systemie informacji oświatowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 152):

,,Art. 96. 1. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może wyznaczyć co najmniej jedną jednostkę organizacyjną podległą temu ministrowi lub przez niego nadzorowaną do prowadzenia obsługi organizacyjno-technicznej funkcjonowania systemu informacji oświatowej. W przypadku wyznaczenia więcej niż jednej jednostki do prowadzenia obsługi organizacyjno-technicznej funkcjonowania systemu informacji oświatowej minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa podział zadań między tymi jednostkami w zakresie obsługi oraz warunki współpracy przy wykonywaniu zadań.

2. Jednostki, o których mowa w ust. 1, mogą wykorzystywać bazę danych SIO oraz system teleinformatyczny w szczególności do prowadzenia prac diagnostycznych i analiz związanych z funkcjonowaniem systemu informacji oświatowej, świadczenia usług wsparcia użytkownikom tego systemu i podmiotom, których dane są zgromadzone w bazie danych SIO, oraz do tworzenia i rozwijania oprogramowania interfejsowego, o którym mowa w art. 3 pkt 11 InformPodPublU, i narzędzi cyfrowych z obszaru oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego i nauki”.

Warto wspomnieć, że z określonymi w prawie wyjątkami dane zgromadzone w zbiorze danych ucznia w bazie SIO zostaną zanonimizowane po upływie 6 lat od dnia wprowadzenia do tego zbioru ostatniej informacji.

Projekt nowelizacji ustawy o aplikacji mObywatel to kolejny etap rozwoju cyfrowych usług publicznych w Polsce. Aplikacja staje się nie tylko narzędziem do przechowywania dokumentów, ale kompleksową platformą komunikacyjną – umożliwiającą składanie podpisów, korzystanie z wirtualnego wsparcia oraz zarządzanie dokumentacją edukacyjną.

Etap legislacyjny

Czas na zgłaszanie uwag do projektu nr UDER1 upływa 28.4.2025 r.

Telefon do adwokata bez zbędnej papierologii

Sejm wkrótce rozpocznie pracę nad nowelizacją kodeksu karnego wykonawczego, która ma złagodzić procedury w zakresie wydawania zgód na telefoniczny kontakt z obrońcą dla osób tymczasowo aresztowanych. Zgodnie z art. 217c KKW osoba tymczasowo aresztowana, co do zasady może korzystać z automatu telefonicznego do kontaktu na zasadach określonych w porządku wewnętrznym danej jednostki penitencjarnej, lecz wymaga to uprzedniej zgody – w zależności od etapu postępowania – prokuratury lub sądu.

W praktyce odbywa się to w ten sposób, że obrońca występuje do prokuratury (w postępowaniu przygotowawczym) lub sądu (jeśli tymczasowe aresztowanie stosowane jest na etapie postępowania sądowego) z wnioskiem o wydanie zarządzenia o wyrażeniu zgody na korzystanie z aparatu telefonicznego w celu umożliwienia aresztowanemu utrzymywania kontaktu telefonicznego z obrońcą.

Wniosek ten podlega rozpoznaniu, przy czym brzmienie art. 217 § 2 KKW przesądza o obowiązku wydania przedmiotowej zgody, chyba że zachodzą okoliczności wprost wskazane w tym przepisie, które to wykluczają. Chodzi o sytuacje, w których zachodzi uzasadniona obawa, że kontakt telefoniczny zostanie wykorzystany w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego lub np. do podżegania do przestępstwa.

– W konsekwencji z powyższego wynika, że organ nie może nie uwzględnić wniosku, jednakże czas konieczny na podjęcie czynności techniczno-organizacyjnych związanych ze złożeniem, rejestracją, rozpoznaniem wniosku, a także fizycznym wydaniem zarządzenia i zgłoszeniem się z tym zarządzeniem do aresztu śledczego, ogranicza konstytucyjno-konwencyjne prawo tymczasowo aresztowanego do kontaktu telefonicznego z obrońcą – argumentują wnioskodawcy.

Podkreślają, że dodatkowym problemem są sytuacje, w których dochodzi np. do zmian sygnatury akt sprawy, jednostki organizacyjnej prokuratury prowadzącej postępowanie lub sądu rozpoznającego sprawę, względnie zmiany jednostki penitencjarnej, w której wykonywane jest tymczasowe aresztowanie.

W takich przypadkach administracja aresztów śledczych wymaga każdorazowo nowego zarządzenia o zgodzie na kontakt telefoniczny z obrońcą. Mało tego, zarządzenie to może być też ograniczone czasowo.

– Obecnie obowiązująca regulacja, po pierwsze, ogranicza realizację konstytucyjnego prawa do obrony. Wymaga dodatkowych czynności techniczno-organizacyjnych po stronie obrońcy lub osoby tymczasowo aresztowanej, ale przede wszystkim po stronie organu procesowego, które łączą się z koniecznością każdorazowego rejestrowania i rozpoznania wniosku oraz fizycznego wydania stosownego zarządzenia, w tym jego doręczenia. Utrzymywanie dotychczasowego stanu prawnego w tym zakresie jest całkowicie bezcelowe i nieuzasadnione – argumentują autorzy projektu z sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

Dlatego w projekcie, który trafił właśnie do pierwszego czytania, proponują dodanie do art. 217c kodeksu karnego wykonawczego nowego § 2a.

Zgodnie z projektowanym przepisem, jeżeli tymczasowo aresztowany ma ustanowionego obrońcę, prokuratura lub sąd (w zależności od etapu postępowania) ma przesyłać niezwłocznie do dyrektora aresztu śledczego, w którym przebywa tymczasowo aresztowany, zarządzenie o bezterminowej zgodzie na korzystanie przez tego aresztowanego z aparatu telefonicznego w celu utrzymywania kontaktu z ustanowionym w sprawie obrońcą.

Zgoda ta ma być skuteczna do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, także w przypadku zmiany jednostki penitencjarnej lub organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.

Etap legislacyjny: projekt przed I czytaniem w Sejmie

Przywrócenie terminu z uwagi na chorobę wnioskodawcy

Stanowisko Sądu I instancji

WSA w Lublinie postanowieniem z 9.4.2025 r., II SA/Lu 910/24, Legalis odmówił A.M. (dalej: Skarżąca) przywrócenia terminu do wniesienia skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białej Podlaskiej (dalej: SKO) z 4.10.2024 r. w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu stwierdzono, że Skarżąca nie uprawdopodobniła braku własnej winy w uchybieniu ww. terminu. W ocenie WSA w Lublinie okoliczność choroby w ostatnich dniach upływu terminu do złożenia skargi nie zasługiwała na uwzględnienie – Skarżąca nie wyjaśniła, o jakiego rodzaju chorobę chodzi i jaki był jej przebieg. Tym samym, twierdzenia Skarżącej były zbyt ogólnikowe i niewystarczające. Ponadto o braku winy Skarżącej w niedochowaniu terminu nie może świadczyć oczekiwanie na konsultację z Rzecznikiem Praw Osób Niepełnosprawnych, gdyż uzyskanie tej konsultacji nie było niezbędne do wniesienia skargi.

Stanowisko Skarżącej

Na ww. postanowienie zażalenie złożyła Skarżąca, wnosząc o jego uchylenie i zarzucając naruszenie art. 87 § 1 w zw. z art. 86 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU) przez uznanie, że wniosek o przywrócenie terminu został złożony z uchybieniem terminu, a w konsekwencji poprzez wadliwe przyjęcie, że zasadnym było odmówienie przywrócenia terminu do wniesienia skargi, podczas gdy istnieją okoliczności do uwzględniania wniosku.

Stan prawny

NSA rozpoczął od analizy stanu prawnego, znajdującego zastosowanie w sprawie i wskazał, że zgodnie z zgodnie z art. 86 § 1 PostAdmU, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. We wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (art. 87 § 2 PostAdmU). Ponadto w myśl art. 87 § 1 PostAdmU, pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.

Mając na uwadze powyższe NSA przypomniał, że co do zasady przywrócenie terminu jest możliwe. Niemniej jednak instytucja ta ma charakter wyjątkowy, a skorzystanie z niej nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa.

W tym kontekście NSA wyjaśnił, że przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod uwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu.

Wobec tego, przy uwzględnieniu ustawowych wymogów przewidzianych w art. 87 § 1 PostAdmU, przywrócenie terminu może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku.

Zauważyć – zdaniem NSA – należy, że instytucja przywrócenia terminu ma zastosowanie wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, nagłych, a więc w takich, których nie można było przezwyciężyć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Do niezawinionych przyczyn uchybienia terminu natomiast zalicza się m.in.: stany nadzwyczajne, takie jak:

NSA wyjaśnił więc, że powyższe oznacza, iż za przesłankę braku winy nie można uznać nieuwagi lub zaniedbań.

Stanowisko NSA

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, NSA wskazał, że przyczyną uchybienia terminu do wniesienia skargi było oczekiwanie przez Skarżącą na konsultację z Rzecznikiem Praw Osób Niepełnosprawnych oraz choroba Skarżącej. Jednocześnie NSA zauważył, że Skarżąca nie wyjaśniła, jaka to była choroba i jaki miała ewentualnie wpływ na winę Skarżącej w uchybieniu terminu do wniesienia skargi.

Wobec tego, w ocenie NSA, WSA w Lublinie prawidłowo uznał, że Skarżąca nie wykazała przesłanek do przywrócenia uchybionego terminu. Za takową przyczynę (tj. uzasadniającą zastosowanie ustawowej instytucji przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej) z całą pewnością nie można – zdaniem NSA – uznać oczekiwania przez Skarżącą na konsultację z Rzecznikiem Praw Osób Niepełnosprawnych, gdyż nie jest to (tj. ww. konsultacja) warunkiem koniecznym do złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. NSA wyjaśnił więc, że skarga jest kwalifikowanym pismem procesowym, obarczonym wymogami formalnymi, ale jej złożenie nie wymaga dużej wiedzy prawniczej, a także konsultacji z innymi podmiotami, gdyż w myśl art. 134 § 1 PostAdmU, sąd administracyjny zasadniczo rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Zdaniem NSA należy zatem podzielić stanowisko WSA w Lublinie, że nie była to okoliczność uniemożliwiająca Skarżącej wniesienie skargi.

Choroba wnioskodawcy przesłanką przywrócenia terminu

NSA podzielił również stanowisko WSA w Lublinie w zakresie oceny choroby Skarżącej w kontekście przesłanki do przywrócenia terminu. NSA podkreślił, że powołując się na tę przesłankę wnioskodawca powinien wskazać m.in.:

NSA podkreślił, że w niniejszej sprawie Skarżąca powołała się na chorobę, która wystąpiła w ostatnich dniach biegu terminu do wniesienia skargi, nie wyjaśniając jednak na co chorowała i jak przebiegała ta choroba. Brak takich informacji nie pozwolił WSA w Lublinie na dokonanie obiektywnej oceny, czy przywoływana choroba miała rzeczywisty wpływ na uchybienie terminu.

W tych okolicznościach zasadnym zatem było – w ocenie NSA – wydanie przez WSA w Lublinie postanowienia o odmowie przywrócenia Skarżącej terminu do wniesienia skargi, gdyż nie przedstawiła ona żadnych okoliczności, pozwalających przyjąć, że uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn: (i) nadzwyczajnych, (ii) niezależnych od niej, (iii) takich, których nie dało się przezwyciężyć. Skarżąca nie wykazała więc braku winy w niedochowaniu terminu do wniesienia skargi. Z ww. względów, NSA – na podstawie art. 184 i art. 197 § 1 i 2 PostAdmU – oddalił zażalenie Skarżącej.

Komentarz

Lider Rozwoju Regionalnego – odznaka za szczególne osiągnięcia w rozwoju lokalnym i regionalnym

Cel i uzasadnienie projektu

Przedmiotem projektowanego rozporządzenia jest ustanowienie Odznaki Honorowej Lider Rozwoju Regionalnego, aby wyróżnić osoby oraz organizacje i instytucje za szczególne zasługi w zakresie spraw objętych działem administracji rządowej – rozwój regionalny.

Jak wskazują autorzy projektu, odznaka będzie wyróżnieniem przyznawanym osobom oraz instytucjom, które w sposób szczególny przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego w regionach, wykazując inicjatywę, zaangażowanie oraz skuteczność w realizacji projektów mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców oraz rozwój lokalnych gospodarek.

Podkreśla się, że brak takiego wyróżnienia w obecnym systemie honorowania osiągnięć prowadzi do niewystarczającego podkreślenia roli liderów i instytucji aktywnie wspierających rozwój regionalny. Odznaka przyczyni się więc do budowania kapitału społecznego oraz wzmacniania współpracy na poziomie lokalnym i regionalnym.

Zakres projektowanych regulacji

1. Ustanowienie odznaki

Projekt przewiduje ustanowienie Odznaki Honorowej Lider Rozwoju Regionalnego jako wyróżnienia przyznawanego jednorazowo:

które odznaczyły się szczególnym wkładem w rozwój regionalny.

2. Tryb nadawania odznaki

Odznaka Honorowa Lider Rozwoju Regionalnego będzie nadawana przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego z własnej inicjatywy lub na wniosek:

1. ministra lub kierownika urzędu centralnego;
2. kierownika jednostki organizacyjnej podległej lub nadzorowanej przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego;
3. terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego.

3. Wniosek o nadanie odznaki

Zgodnie z brzmieniem projektu, wniosek o nadanie odznaki zawiera:

Wzór wniosku został określony w załączniku nr 1 do projektowanego rozporządzenia.

4. Wzór odznaki

Jak wynika z projektu rozporządzenia, odznakę stanowi medal okrągły, srebrzony, oksydowany o średnicy 36 mm, z wrzecionowatym uszkiem i kółkiem do zawieszenia, o powierzchni złożonej z płaszczyzn o kwadratowym kształcie, zróżnicowanej wielkości zachodzących na siebie od najmniejszych na spodzie ku największemu kwadratowi położonemu centralnie, który stanowi wzniesione tło dla wizerunku orła według wzoru określonego w ustawie z 31.1.1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 299). Równolegle do prawego boku największej z płaszczyzn położony jest majuskułowy wypukły napis LIDER/ROZWOJU/REGIONALNEGO. Na rewersie o zwielokrotnionych płaszczyznach, jak na awersie, na górnej, położonej centralnie, widnieją wypukłe, majuskułowe inicjały z liter „RP”.

Medal jest zawieszony na wstążce rypsowej w kolorze lazurowym o szerokości 36 mm, z dwoma połączonymi paskami po środku – białym i czerwonym, o szerokości 4 mm każdy, oraz umieszczonymi po brzegach prążkami srebrnymi szerokości 2 mm.

Wzór odznaki został określony w załączniku nr 2 do projektowanego rozporządzenia.

5. Koszty nadania odznaki

Koszty związane z nadaniem odznaki będą pokrywane z budżetu państwa w części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego.

6. Wręczenie odznaki

Odznakę wraz z dyplomem stwierdzającym nadanie odznaki będzie wręczał uroczyście minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego lub osoba przez niego upoważniona.

W imieniu wyróżnionej osoby fizycznej, która nie może odebrać odznaki, odznakę wraz z dyplomem, odbierać będzie członek najbliższej rodziny osoby wyróżnionej albo inna osoba przez nią upoważniona.

Zgodnie z projektem, odznakę nosi się na lewej stronie piersi, po orderach i odznaczeniach.

Potencjalne skutki prawne

Wprowadzenie Odznaki Honorowej Lider Rozwoju Regionalnego może wpłynąć na:

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Odznaki Honorowej Lider Rozwoju Regionalnego, ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz noszenia podlega obecnie opiniowaniu. Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Nowelizacja zasad wynagradzania kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich

Cel projektowanego rozporządzenia

Celem projektowanego rozporządzenia jest podwyższenie wysokości wynagrodzenia kuratorów zawodowych i przyznawanego im dodatku patronackiego oraz stawek dodatku służbowego, a także zwiększenie wysokości wynagrodzenia aplikantów kuratorskich.

Jak wskazano w założeniach projektu, zaproponowane zmiany realizują porozumienie zawarte przez Ministra Sprawiedliwości 17.2.2025 r. z przedstawicielami związków zawodowych pracowników wymiaru sprawiedliwości.

Zmiany w dodatku patronackim

W projekcie przewidziano dostosowanie wysokości dodatku patronackiego, który przysługuje kuratorowi sprawującemu patronat nad aplikantem albo aplikantami kuratorskimi do zakresu jego obowiązków służbowych, który został zwiększony w wyniku wejścia w życie 5.4.2023 r. ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy o kuratorach sądowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 27), oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 7.3.2023 r. w sprawie organizacji i sposobu odbywania aplikacji kuratorskiej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 546).

Projektowane rozporządzenie zakłada zwiększenie wysokości dodatku patronackiego z:

1. 0,10 do 0,20 kwoty bazowej za każdy miesiąc sprawowania patronatu nad jednym aplikantem przez okres nie krótszy niż miesiąc;
2. 0,20 do 0,30 kwoty bazowej w przypadku sprawowania patronatu nad więcej niż dwoma aplikantami.

Nowe zasady obliczania dodatku patronackiego w razie nieobecności

Dotychczasową regulację przewidującą utratę prawa do dodatku patronackiego w danym miesiącu w przypadku nieobecności patrona lub aplikanta trwającej dłużej niż 10 dni roboczych proponuje się zastąpić proporcjonalnym obniżeniem dodatku patronackiego za tego aplikanta oraz wskazaniem, że podstawę wymiaru dodatku patronackiego za jeden dzień sprawowania patronatu nad tym aplikantem stanowi 1/30 część dodatku patronackiego.

Podwyższenie mnożników kwoty bazowej

Projektowana regulacja zakłada również podwyższenie mnożników kwoty bazowej dla tytułu honorowego dyplomowanego kuratora specjalisty i poszczególnych stopni służbowych kuratorów zawodowych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z 28.2.2023 r. w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich (Dz.U. z 2023 r. poz. 562; dalej: WynagrKurAplikR) – o wartość 0,11, natomiast w odniesieniu do mnożnika kwoty bazowej dla aplikantów kuratorskich o wartość 0,17.

Mnożniki kwoty bazowej wzrosną więc w następujący sposób:

1. dla dyplomowanego kuratora specjalisty – z 3,26 do 3,37;
2. dla kuratora specjalisty – z 2,96 do 3,07;
3. dla starszego kuratora zawodowego – z 2,66 do 2,77;
4. dla kuratora zawodowego – z 2,36 do 2,47;
5. dla aplikanta kuratorskiego – z 1,65 do 1,82.

Wzrost wynagrodzenia aplikantów kuratorskich

W przypadku aplikantów kuratorskich proponowana zmiana ma na celu ustalenie wysokości wynagrodzenia zasadniczego powyżej minimalnego wynagrodzenia w 2025 r. określonego w § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 12.9.2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1362).

Zmiany w stawkach dodatku funkcyjnego

Przewiduje się także podwyższenie stawek dodatku funkcyjnego określonych w załączniku nr 2 do WynagrKurAplikR. Dotychczasowe górne stawki dodatku funkcyjnego staną się dolnymi stawkami, natomiast projektowane górne stawki w przypadku kuratora okręgowego i kuratora, o którym mowa w art. 37b ust. 1 ustawy z 27.7.2001 r. o kuratorach sądowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1095; dalej: KurSądU), zostaną określone w wysokości 160 % kwoty bazowej, zastępcy kuratora okręgowego i kuratora, o którym mowa w art. 38 ust. 2 KurSądU – 100 % kwoty bazowej, a kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej – 70 % kwoty bazowej.

Doprecyzowanie zasad przyznawania dodatku specjalnego

Projektowane rozporządzenie dostosowuje również brzmienie § 5 WynagrKurAplikR do art. 14 ust. KurSądU w celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych w zakresie przyznawania kuratorowi zawodowemu dodatku specjalnego.

Zgodnie z obowiązującym brzmieniem powołanego przepisu, kuratorowi zawodowemu, w tym rzecznikowi dyscyplinarnemu, może być przyznany przez prezesa właściwego sądu, na czas określony, dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia zakresu obowiązków służbowych, w tym za zastępowanie osoby długotrwale nieobecnej w pracy, lub wykonywanie innych czynności poza zwykłym zakresem obowiązków do wysokości 40% wynagrodzenia zasadniczego, w ramach posiadanych środków określonych na wynagrodzenia osobowe kuratorów zawodowych.

Nowelizacja zakłada, że powinno to wynikać z wydanego kuratorowi zawodowemu przez przełożonego polecenia służbowego lub wyraźnie określonego w przepisach prawa obowiązku podjęcia konkretnych działań przez kuratora. Celem tej zmiany jest wyeliminowanie pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych wynikających z obecnego brzmienia § 5 oraz doprecyzowanie warunków przyznawania dodatku specjalnego.

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.

Ochrona pasażerów ma być lepsza

Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net) to organizacja zrzeszająca biura doradzające konsumentom we wszystkich krajach UE, która pomaga w polubownym rozstrzyganiu sporów transgranicznych w ramach Unii. W 2024 r. obsłużyła ponad 130 tys. osób, a 59 proc. spraw zakończyło się pozytywnie dla konsumentów. Na podstawie swoich doświadczeń przedstawiła ona Komisji Europejskiej propozycje koniecznych zmian w prawie, które miałyby wzmocnić ochronę konsumencką w UE.

Prawa podróżnych

Najwięcej propozycji zmian dotyczy praw pasażerów lotniczych – przede wszystkim poprzez wprowadzenie kompleksowych środków ochrony w przypadkach niewypłacalności linii lotniczych, ale także podróży multimodalnych (przy użyciu kilku rodzajów transportu). W razie problemów miałyby one zabezpieczać prawo do zmiany trasy, pomocy w razie opóźnień lub odszkodowania. ECC-Net proponuje też, aby ochrona, jaka przysługuje pasażerom lotniczym, obejmowała także podróżujących drogą morską lub autobusami.

Postulaty dotyczą też kwestii transportu bagażu – zdaniem ECC-Net należy w tej kwestii zarówno ustalić standardy dotyczące wielkości i wagi przewożonych bagaży, jak i doprecyzować procedury odszkodowawcze w razie zniszczenia, zagubienia lub opóźnienia w jego dostarczeniu. Konieczne jest także jasne zdefiniowanie pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności” przez wskazanie konkretnych zdarzeń, które kwalifikują się jako takie – aby ograniczyć możliwość powoływania się na taki argument przez linie lotnicze w celu zwolnienia się z odpowiedzialności odszkodowawczej.

– W mojej ocenie wzmacnianie ochrony konsumentów, które obserwujemy od dłuższego czasu, to kierunek, w którym warto podążać. Mimo wszystko są oni stroną słabszą, od której należy wymagać mniej niż od przedsiębiorcy zawodowo zajmującego się jakąś działalnością. Stąd pewne ciężary są przerzucone na przedsiębiorcę. Jest to moim zdaniem uzasadnione – do momentu, w którym ta ochrona nie utrudnia życia samemu konsumentowi – mówi Julian Tateno, radca prawny z kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski.

Zakup aut za granicą

ECC-Net zwróciła też uwagę na powszechny problem oszustw na rynku samochodów używanych. Sprzedawcy często manipulują danymi o przebiegu, by zawyżyć ceny. Nie tylko wprowadza to konsumentów w błąd, ale stwarza też zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu. Mimo że w 26 krajach UE jest to nielegalne, egzekwowanie przepisów pozostawia wiele do życzenia.

Dlatego wspomniana organizacja proponuje wprowadzenie zharmonizowanego systemu Car-Pass w UE. Jest to rozwiązanie sprawdzone w Belgii i Holandii – certyfikowany dokument wyszczególniający historię przebiegu pojazdu. Car-Pass kompiluje dane z różnych wiarygodnych źródeł, w tym warsztatów samochodowych i stacji kontroli technicznej.

Kolejny ważny problem poruszony przez Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich to tzw. dropshipping.

Udawane sklepy internetowe

– To bardzo duży kłopot. Wiele podmiotów, które są realnie usługodawcami, podszywa się pod sklepy – mówi Michał Herde, prezes warszawskiego oddziału Federacji Konsumentów. – Nie jest to jasno komunikowane, przez co konsumenci mają wrażenie, że kupują w sklepie i to on będzie odpowiadał za te towary. Nawet w regulaminie informacja ta nie jest wyeksponowana, a okazuje się, że „sklep” realnie sprowadza towary, najczęściej z krajów wschodnioazjatyckich – dodaje.

A w razie reklamacji lub zwrotu konsument musi sobie radzić sam, bo podmioty te nie przedstawiają się jako platformy sprzedażowe, choć de facto nimi są. Ich model opiera się na tym, że są tylko usługodawcami/pośrednikami i w taki sposób chcą uniknąć odpowiedzialności za wprowadzanie towaru na polski rynek.

– Poszkodowanych w ten sposób konsumentów jest bardzo dużo, ale sądy nie wykazują się tu wrażliwością i orzekają, że jeśli konsument nie przeczytał dokładnie regulaminu, to sam jest sobie winien – tłumaczy Michał Herde.

Dlatego ECC-Net postuluje przede wszystkim nakazanie sprzedawcom, aby wyraźnie ujawniali swój model biznesowy, w tym pochodzenie produktów i szacowane czasy dostawy, co umożliwi konsumentom podejmowanie świadomych decyzji zakupowych. Ci pierwsi będą też zobowiązani do zapewnienia odpowiedniej jakości produktów – aby były zgodne z unijnymi normami.

Julian Tateno zwraca w tym kontekście uwagę na niedawne badania wskazujące na wysokie stężenie chemikaliów w produktach z Azji (np. metale ciężkie w biżuterii).

– Dlatego zwłaszcza w tym aspekcie wzmacnianie ochrony konsumenta jest słuszne. Być może pomocne w tym zakresie byłyby wytyczne UOKiK, które mogłyby określać pewne standardy, tak jak w przypadku reklam u influencerów – podsumowuje mec. Tateno.

Modernizacja zarządzania w Służbie Więziennej

Cel projektowanego rozporządzenia

Celem projektu rozporządzenia jest dostosowanie rozporządzenia Rady Ministrów z 22.7.2010 r. w sprawie rodzajów i wykazu stanowisk, na których pracownicy jednostek organizacyjnych Służby Więziennej są zatrudniani na zasadach określonych w przepisach o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1459) do zmian wynikających z ustawy z 24.1.2025 r. o zmianie ustawy o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2025 r. poz. 240; dalej: ZmSłużbaWięzienU) umożliwiających zatrudnianie na stanowiskach kierowniczych w Służbie Więziennej pracowników cywilnych.

Kontekst legislacyjny i potrzeba zmian

Wspomniana nowelizacja ustawy z 9.4.2010 r. o Służbie Więziennej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1869) wprowadziła istotne zmiany systemowe, których nadrzędnym celem było zwiększenie elastyczności i efektywności zarządzania jednostkami organizacyjnymi Służby Więziennej. Jednym z najważniejszych elementów tej reformy było umożliwienie zatrudniania na niektórych stanowiskach kierowniczych nie funkcjonariuszy, lecz osób zatrudnianych na podstawie przepisów dotyczących pracowników urzędów państwowych. W związku z tym konieczne stało się dokonanie odpowiednich zmian w przepisach wykonawczych, w szczególności w zakresie określenia rodzaju i wykazu stanowisk, na których możliwe jest takie zatrudnienie.

Zakres planowanych zmian

W związku z powyższym dostrzeżono konieczność zmiany załącznika do ww. rozporządzenia polegającej na uwzględnieniu nowych stanowisk w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej, na których zatrudnia się pracowników na zasadach określonych w ustawie z 16.9.1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1917), tj.:

1. w strukturze Centralnego Zarządu Służby Więziennej: zastępcy Dyrektora Generalnego Służby Więziennej;
2. w strukturze okręgowego inspektoratu Służby Więziennej: zastępcy dyrektora okręgowego Służby Więziennej;
3. w strukturze Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej, ośrodka szkolenia Służby Więziennej i ośrodka doskonalenia kadr Służby Więziennej: komendanta, zastępcy komendanta;
4. w strukturze aresztu śledczego lub zakładu karnego: zastępcy dyrektora.

Uzasadnienie merytoryczne

Wprowadzenie możliwości obsadzania tych stanowisk przez pracowników cywilnych służy nie tylko zwiększeniu konkurencyjności procesu rekrutacyjnego i pozyskaniu specjalistów spoza formacji mundurowej, ale także budowaniu nowoczesnego modelu zarządzania zasobami ludzkimi w strukturach Służby Więziennej. Jest to działanie spójne z obowiązującymi trendami zarządzania w sektorze publicznym, w którym coraz większy nacisk kładzie się na efektywność, profesjonalizację kadr i optymalne wykorzystanie kompetencji dostępnych na rynku pracy.

Dotychczasowe brzmienie załącznika do rozporządzenia nie uwzględniało wskazanych wyżej stanowisk kierowniczych, co oznaczało, że mogły one być obsadzane wyłącznie przez funkcjonariuszy. Taki stan rzeczy przestał być zgodny z aktualnym stanem prawnym po wejściu w życie ZmSłużbaWięzienU, dlatego aktualizacja załącznika jest nie tylko celowa, ale i konieczna z punktu widzenia zapewnienia zgodności przepisów wykonawczych z ustawą.

Skutki regulacji

Proponowana zmiana nie wpływa na budżet państwa, gdyż nie pociąga za sobą konieczności tworzenia nowych etatów ani zmiany zasad wynagradzania pracowników. Stanowi natomiast krok w stronę modernizacji służby i dostosowania jej struktur do zmieniających się uwarunkowań organizacyjnych i społecznych.

Należy również zaznaczyć, że wprowadzenie zmian w zakresie możliwości zatrudniania cywilnych zastępców dyrektorów i komendantów w jednostkach szkoleniowych Służby Więziennej otwiera drogę do szerszego wykorzystania wiedzy i doświadczenia ekspertów zewnętrznych, co może pozytywnie wpłynąć na jakość kształcenia i doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy oraz pracowników cywilnych.

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów i wykazu stanowisk, na których pracownicy jednostek organizacyjnych Służby Więziennej są zatrudniani na zasadach określonych w przepisach o pracownikach urzędów państwowych został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r. Projekt podlega obecnie konsultacjom publicznym.

Cyfryzacja transportu drogowego i wdrożenie usług ITS

Podstawa prawna i cel projektowanych zmian

Projektowana ustawa ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2661 z 22.11.2023 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2010/40/UE w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (Dz.Urz. UE L z 2023 r. Nr 284, s. 2661).

Dyrektywa 2023/2661/UE jest uzupełniona przez szereg aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń delegowanych Komisji Europejskiej, w tym:

Uzasadnienie potrzeby legislacyjnej

Projektowane zmiany wynikają z potrzeby przyspieszenia wdrażania nowoczesnych rozwiązań w zakresie zarządzania mobilnością i cyfryzacji transportu drogowego. Pomimo obowiązywania przepisów ustawy z 11.8.2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1524), proces cyfryzacji informacji transportowych w Polsce postępuje wolno. Przyczyną tego stanu rzeczy jest m.in. brak spójnego systemu zapewniającego dostępność danych oraz rozproszenie inicjatyw wdrożeniowych dotyczących usług ITS. Projektowana ustawa ma na celu eliminację tych barier poprzez implementację kompleksowych rozwiązań prawnych zgodnych z rewizją dyrektywy 2023/2661/UE.

Zakres merytoryczny projektowanych rozwiązań

Projektowane przepisy zakładają szereg rozwiązań, dążących do zapewnienia:

W szczególności ustandaryzowanej publikacji mają podlegać dane dotyczące przestrzennej lokalizacji węzłów dostępu dla pasażerskich przewozów regularnych, w tym informacje o dostępności architektonicznej i infrastrukturze pomocniczej (np. windy, schody ruchome).

Zakres zmian legislacyjnych

Projekt przewiduje nowelizację następujących aktów prawnych:

1. Ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 320) – w zakresie uregulowania obowiązków zarządców dróg w odniesieniu do wdrażania usług ITS oraz cyfryzacji informacji i udostępniania danych oraz ich publikacji poprzez KPD.
2. Ustawa z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 285) – w zakresie:
   • nałożenia na organizatorów publicznego transportu zbiorowego obowiązku udostępniania danych dotyczących organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej w zakresie informacji o podróży, takich jak rozkłady jazdy i cenniki;
   • obowiązku właścicieli lub zarządzających przystankami komunikacyjnymi i dworcami autobusowymi udostępniania do właściwego KPD danych umożliwiających ich lokalizację przestrzenną oraz informacji o dostępności tych obiektów.

Obowiązki i kompetencje organów administracji

W projekcie przewiduje się ustanowienie szczegółowych obowiązków dla wybranych organów i podmiotów publicznych, w tym:

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.