Nowy formularz VAT-R 2025

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU) zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. W związku ze zmianami w przepisach Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11. 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr) od 1.1.2025 r. kraje członkowskie mają obowiązek dostosowania zasad w ten sposób, aby i zagraniczne podmioty mogły ze zwolnienia podmiotowego korzystać. Również i nasz kraj wprowadza stosowne przepisy do VATU. Ze zwolnienia skorzysta u nas podmiot zagraniczny, którego obrót osiągnięty w UE w poprzednim i bieżącym roku nie przekroczy 100 000 EUR. Ważne również, by roczny obrót w Polsce nie przekroczył (na dziś) 200 000 PLN. Końcowo podatnik zagraniczny musi spełnić wymogi związane z rejestracją VAT.

Z uwagi na tę trzecią kategorię warunków zmianie muszą ulec także różnego rodzaju przepisy techniczne związane z nowelizacją, w tym także dotyczące zgłoszeń rejestracyjnych VAT-R. Pojawił się projekt stosownego rozporządzenia w tym zakresie, wprowadzającego zmiany w rozporządzeniu Ministra Finansów z 9.3.2020 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r. poz. 1731).

Rejestracja podmiotów zagranicznych

Przypomnijmy, że podatnik zagraniczny, który w Polsce będzie korzystał ze zwolnienia podmiotowego z art. 113a VATU, nie będzie miał co do zasady obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Będzie bowiem posługiwał się w Polsce numerem nadanym przez państwo członkowskie siedziby działalności gospodarczej („numerem identyfikacyjnym EX”) na potrzeby korzystania ze zwolnienia. Istota nowelizacji polega przecież na tym, by podmiot taki nie rejestrował się na VAT. Ale może okazać się, że rejestracja będzie konieczna. Stanie się tak, gdy podatnik zagraniczny wykonuje w Polsce inne czynności wiążące się ze złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego (np. transakcje wewnątrzwspólnotowe wymagające zarejestrowania jako podatnik VAT-UE) albo gdy utraci prawo do zwolnienia.

Jeżeli chodzi o ten pierwszy, to gdy podatnik korzystający ze zwolnienia w procedurze SME będzie zamierzał wykonywać czynności, które będą go obligować do rejestracji jako podatnika VAT-UE (np. WDT lub WNT), będzie wówczas obowiązany do złożenia zgłoszenia VAT-R wraz ze zgłoszeniem identyfikacyjnym (NIP). Numer uzyskany w związku z rejestracją jako podatnik VAT-UE będzie dodatkowym numerem (obok numeru identyfikacyjnego EX), którym ten podatnik będzie się posługiwał, ale tylko na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. W odniesieniu do takich podatników istnieje więc konieczność wprowadzenia zmian w zgłoszeniu rejestracyjnym w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R).

Podobnie jeżeli podatnik korzystający ze zwolnienia w procedurze SME na terytorium kraju utraci prawo do tego zwolnienia lub zrezygnuje z tego prawa i będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej, to będzie obowiązany do rejestracji jako podatnik VAT czynny. Skutkować to będzie koniecznością złożenia VAT-R lub aktualizacji VAT-R złożonego historycznie (jeśli podmiot SME był już kiedyś zarejestrowany w Polsce). Co ważne, aktualizacji VAT-R nie musi składać podatnik uprzednio zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT czynny, który wybierze zwolnienie SME. Wówczas właściwy naczelnik urzędu skarbowego po prostu wykreśli taki podmiot z rejestru.

Rejestracja polskich podatników

Polski podatnik także będzie mógł – po spełnieniu określonych warunków – skorzystać ze zwolnienia na terytorium państwa członkowskiego UE innym niż Polska. Oczywiście wówczas, jeżeli to państwo wprowadziło zwolnienie na zasadach odpowiadających regulacjom, o których mowa w art. 113a VATU. Jeżeli dotychczas podatnik taki nie został zarejestrowany jako podatnik VAT zwolniony, będzie obowiązany złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R przed złożeniem powiadomienia, o którym mowa w art. 113b ust. 2 VATU. W celu ubiegania się o zwolnienie w innym państwach członkowskich UE nie ma znaczenia, czy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, czy jako podatnik VAT zwolniony. Istotne jest, aby podatnik w ogóle był zarejestrowany, natomiast rejestracja na potrzeby korzystania ze zwolnienia w innym państwie członkowskim UE w ramach procedury SME jest dokonywana poprzez złożenie w Polsce uprzedniego powiadomienia.

Co się zmieni w formularzu VAT-R?

Zmiany proponowane w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R polegają w swej istocie na dodaniu w bloku C.1. Okoliczności określające obowiązek podatkowy trzech nowych pozycji wraz z odpowiadającym im tłumaczeniem w języku angielskim. Będą to odpowiednio:

1. pozycja 31 – podatnik będzie korzystał (korzysta) ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113a ust. 1 VATU;
2. pozycja 36 – podatnik rezygnuje (zrezygnował) ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113a ust. 1 VATU;
3. pozycja 38 – podatnik traci (utracił) zwolnienie, o którym mowa w art. 113a ust. 1 VATU.

Przy okazji korekcie ma ulec także pozycja 28, która w nowym brzmieniu wskazuje na pozycję dedykowaną podatnikom posiadającym siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju i nie korzystającym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113a ust. 1 VATU. Pozycja ta została dostosowana do potrzeb zagranicznych podatników rejestrujących się jako podatnik VAT czynny.

Nowe rozporządzenie w ww. zakresie ma wejść w życie 1.1.2025 r. Jednak nowy wzór, z którego korzystać będą musieli rzecz jasna wszyscy podatnicy (a nie tylko SME opisywane w niniejszym opracowaniu), stanie się obowiązkowy tak naprawdę dopiero od 1.4.2025 r. Do 31.3.2025 r. możliwe będzie bowiem stosowanie wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w obecnym brzmieniu.

Komentarz

Składka zdrowotna w 2025 r.

Sejm uchwalił przepisy nowelizujące zasady rozliczeń składki zdrowotnej w 2025 r.

Co nowego czeka przedsiębiorców w przyszłym roku? Zacznijmy od rozliczeń środków trwałych. Przypomnijmy, że wpływają one teraz na wysokość składki, inne zasady obowiązują jednak ryczałtowców, inne natomiast przedsiębiorców na skali i liniowym PIT. Ryczałtowcy podzieleni są na trzy grupy, składka zależy od wysokości przychodu. Sprzedaż środka trwałego może spowodować, że przedsiębiorca przejdzie do wyższej grupy i zapłaci więcej do ZUS. Natomiast firmy na skali i liniowym PIT liczą składkę od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty. Uwzględniają też transakcje związane ze środkami trwałymi. Wydatki na ich nabycie mogą zaliczyć do kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne. Kwotę ze sprzedaży muszą wykazać jako przychód. Natomiast kosztem z tej transakcji jest niezamortyzowana wartość środka trwałego. Z obecnych zasad rozliczenia wynika, że środki trwałe mogą zarówno zwiększyć, jak i obniżyć składkę zdrowotną.

Co się zmieni w 2025 r.?

Przychód ze sprzedaży środków trwałych nie wpłynie na wysokość składki u ryczałtowców. Część z nich na tym zyska, dla niektórych zmiana będzie neutralna. Natomiast przedsiębiorcy na skali i liniowym PIT nie będą uwzględniać przychodów ze sprzedaży środków trwałych przy obliczaniu dochodu będącego podstawą wymiaru składki. Nie rozliczą jednak też kosztów, czyli niezamortyzowanej wartości majątku. Z tego powodu zmiana nie dla wszystkich może okazać się korzystna. Pisaliśmy o tym w „Rzeczpospolitej” z 24 i 29 października. Zauważyli to też posłowie i wnieśli poprawkę, z której wynika, że przedsiębiorca sam zdecyduje, czy stosować nowe zasady. Jeśli nie będą dla niego korzystne, może w rozliczeniu składki uwzględnić przychody i koszty sprzedaży środków trwałych.

Druga zmiana dotyczy przedsiębiorców na skali i liniowym PIT, którzy płacą minimalną składkę zdrowotną. W 2025 r. nie będzie liczona od całego minimalnego wynagrodzenia, tylko od 75 proc. Wyniesie 314,96 zł miesięcznie. Firmy zaoszczędzą na tym maksymalnie niecałe 105 zł miesięcznie. Tyle zyskają też przedsiębiorcy na karcie podatkowej. Obniżka nie obejmie natomiast ryczałtowców.

Etap legislacyjny: ustawa skierowana do Senatu

Nowe Dobre Praktyki Wytwarzania produktów leczniczych

Dobra Praktyka Wytwarzania

Zgodnie z definicją legalną, wynikającą z art. 2 pkt 7 ustawy z 6.9.2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 686), Dobra Praktyka Wytwarzana to praktyka, która gwarantuje, że produkt leczniczy oraz substancja czynna są wytwarzane i kontrolowane:

oraz

Dobra Praktyka Wytwarzania ma istotne znaczenie w uzyskiwaniu zezwolenia na wytarzanie lub import produktu leczniczego – do wniosku o wydanie zezwolenia dołącza się Dokumentację Główną Miejsca Prowadzenia Działalności sporządzoną zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Wytwarzania oraz listę zawierającą nazwę, dawkę i postać farmaceutyczną wytwarzanych lub importowanych produktów leczniczych.

Wymagania Dobrej Praktyki Wytarzania określone są w formie rozporządzenia przez Ministra Zdrowia, mając na względzie rodzaj i zakres wytwarzania, a także zapewnienie odpowiedniej jakości produktu leczniczego i substancji czynnej.

Aktualnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9.11.2015 r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1273), nad którym trwają prace projektowe, zmierzające do zmiany jego brzmienia.

Przyczyny zmian

Projektodawcy twierdzą, że planowane zmiany mają charakter porządkujący, zmierzający do:

Opracowanie oddzielnego załącznika nr 1a, zawierającego ogólne wymagania Dobrej Praktyki Wytwarzania dla produktów leczniczych weterynaryjnych wynika m.in. z tego, że przepisy unijne regulują oddzielnymi aktami prawnymi zasady Dobrej Praktyki Wytwarzania dla produktów leczniczych dla ludzi i weterynaryjnych.

Nowelizacja ma uporządkować przepisy i uczynić je bardziej czytelnymi, prostszymi do stosowania.

Zakres zmian

Planowane są następujące zmiany:

w załączniku nr 1, który określa ogólne wymagania Dobrej Praktyki Wytwarzania:

w załączniku nr 5, który określa dodatkowe wymagania Dobrej Praktyki Wytwarzania:

Efekty zmian

Nowelizacja dotyczy przedsiębiorców – zarówno wytwórców, jak i importerów produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych, którzy będą kontrolowani zgodnie z przepisami określonymi w projektowanym rozporządzeniu.

Jak twierdzą projektodawcy, projekt zmian wpływa korzystnie na wytwórców produktów leczniczych, w szczególności wytwórców sterylnych produktów leczniczych, ponieważ harmonizuje wymagania na obszarze Unii Europejskiej dotyczące wytwarzania produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych.

Zgodnie z planem rozporządzenie ma wejść w życie już po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia. Krótki okres oczekiwania na wejście w życie wynika z faktu, że nowelizacja polega głównie na harmonizacji prawa krajowego z prawem unijnym, a wymagania narzucone w nowelizacji już są wytwórcom znane i przez nich stosowane.

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania jest w trakcie konsultacji społecznych. Znajduje się w wykazie prac legislacyjnych Ministra Zdrowia pod numerem: MZ 1720.

Nowe zasady podatkowe dla kredytów hipotecznych

Kontekst legislacyjny i cel zmian

Jak wynika z art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383; dalej: OrdPU), minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników, zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie.

W nowelizacji rozporządzenia Ministra Finansów z 11.3.2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 2024 r. poz. 102; dalej: ZanPodKredHipR) proponuje się przedłużenie okresu zaniechania poboru podatku dochodowego od określonych dochodów związanych z kredytami hipotecznymi na cele mieszkaniowe. Jak wynika z ZanPodKredHipR, zaniechanie dotyczyło dochodów uzyskanych do 31.12.2024 r. Projekt zmiany zakłada przedłużenie tego okresu do końca 2026 r., co ma zapewnić ciągłość ulg podatkowych dla kredytobiorców w trudnej sytuacji finansowej.

Podstawą prawną dla przedłużenia tego mechanizmu jest wskazany art. 22 § 1 pkt 1 OrdPU, umożliwiający Ministrowi Finansów odstąpienie od poboru podatków w uzasadnionych przypadkach interesu publicznego lub ważnego interesu podatników. Decyzja ta ma na celu złagodzenie skutków finansowych wynikających z wahań kursów walut oraz zastosowania ujemnych stóp procentowych przez banki.

Zakres przedłużenia zaniechania poboru podatku

Projekt nowelizacji ZanPodKredHipR zawiera propozycję kontynuowania zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) osób fizycznych z tytułu:

1. wierzytelności umorzonych osobie fizycznej z tytułu kredytu mieszkaniowego, lub
2. świadczeń otrzymanych przez osobę fizyczną z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Proponuje się również kontynuowanie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób prawnych od dochodu odpowiadającego równowartości umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych, od tej części kapitału, od której następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z projektem nowelizacji ZanPodKredHipR, przedłużenie zaniechania obejmuje dochody uzyskane od 1.1.2025 r. do 31.12.2026 r. Ma to na celu wspieranie restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych oraz zachęcanie kredytodawców i kredytobiorców do zawierania ugód.

Argumentacja uzasadniająca decyzję Ministra Finansów

Zmiany wprowadzone w projekcie nowelizacji ZanPodKredHipR opierają się na kilku kluczowych argumentach:

1. pomoc dla kredytobiorców: wielu z nich nadal zmaga się z konsekwencjami wzrostu kursu franka szwajcarskiego po decyzji Szwajcarskiego Banku Centralnego ogłoszonej 15.1.2015 r.;
2. wsparcie ugód: Związek Banków Polskich podkreśla, że ulgi podatkowe są ważnym elementem zachęcającym do polubownego rozwiązywania sporów związanych z kredytami walutowymi;
3. unikanie dodatkowego obciążenia finansowego: kredytobiorcy, którzy nie są w stanie spłacić zadłużenia, nie powinni być dodatkowo obciążani obowiązkiem podatkowym z tytułu uzyskanego przychodu.

Skutki ekonomiczne i społeczne proponowanych rozwiązań

Przedłużenie zaniechania poboru podatku przyniesie kredytobiorcom korzyść w postaci ograniczenia obciążenia podatkowego. Zwiększy to ich zdolność do spłaty zobowiązań oraz poprawi sytuację finansową i stabilność ekonomiczną. Największą zaletą zaniechania poboru podatku dla kredytodawców będzie zaś możliwość umarzania wierzytelności bez obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od osób prawnych, co zmniejszy ich ryzyko finansowe.

Porównanie z regulacjami w innych krajach UE i OECD

W krajach Europy Środkowo-Wschodniej zastosowano różne rozwiązania wspierające kredytobiorców walutowych.

Na Węgrzech interwencja państwa polegała na przewalutowaniu kredytów na forinta według sztywnego kursu z połowy listopada 2014 r. Jednocześnie banki zmniejszyły o 15–20% zadłużenie klientów, jednorazowo odpisując im od długu spread walutowy, który pobierały od dnia zaciągnięcia kredytu.

W Chorwacji umożliwiono kredytobiorcom przewalutowanie tzw. kredytów frankowych. Banki zostały obciążone kosztami przewalutowania kredytów na euro. Przewalutowania dokonano przy zastosowaniu kursów z dnia zawarcia umowy kredytowej i historycznej marży. Nadpłaty kredytobiorców zaliczono na poczet przyszłych rat.

W Serbii również umożliwiono kredytobiorcom przewalutowanie kredytów hipotecznych zaciągniętych w CHF na EUR, według kursu z dnia zawarcia umowy.

Wpływ na kredytobiorców i kredytodawców

Przewidziane zmiany mają zachęcić kredytobiorców do zawierania ugód i restrukturyzacji zobowiązań, co:

1. poprawi sytuację osób zadłużonych w walutach obcych;
2. zwiększy zainteresowanie instytucji finansowych wdrażaniem programów ugód.

Z danych Związku Banków Polskich wynika, że w Polsce około 800 000 osób zaciągnęło kredyty we frankach szwajcarskich, co stanowi istotną grupę beneficjentów proponowanego rozporządzenia.

Analiza skutków finansowych dla sektora publicznego

Według szacunków, przedłużenie zaniechania poboru podatku dochodowego spowoduje zmniejszenie dochodów budżetu państwa o 856 000 000 zł w latach 2025–2026. Związek Banków Polskich podkreśla jednak, że koszty te należy traktować jako inwestycję w stabilizację sektora finansowego i gospodarstw domowych.

Plan wdrożenia i przewidywane rezultaty

Projektowane rozporządzenie ma wejść w życie dzień po ogłoszeniu, co pozwoli na szybkie wprowadzenie ulg podatkowych.

Oczekiwane efekty to:

1. zwiększenie liczby ugód między kredytobiorcami a bankami;
2. ograniczenie liczby sporów sądowych dotyczących kredytów walutowych;
3. stabilizacja sytuacji na rynku kredytów hipotecznych.

Etap legislacyjny

Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe opublikowano 31.10.2024 r. w Rządowym Centrum Legislacji. Od 15.11.2024 r. projekt nowelizacji ZanPodKredHipR jest na etapie opiniowania.

Uruchomienie systemu kaucyjnego dopiero w 2025 r.

Zmiany w ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi

Nowelizacja ustawy z 13.6.2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 927; dalej: GospOpakowaniaU) zakłada zmiany w przepisach dotyczących systemu kaucyjnego dla opakowań. Celem nowych regulacji jest doprecyzowanie procedur związanych z wydawaniem, cofnięciem oraz modyfikacją zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego, które wydaje minister właściwy do spraw klimatu. Zaproponowane zmiany wynikają z potrzeby zwiększenia przejrzystości, rzetelności oraz sprawności działania systemu.

Znaczenie systemu kaucyjnego dla środowiska

System kaucyjny jest powszechnie stosowanym rozwiązaniem w wielu krajach Europy, przyczyniając się do zmniejszenia ilości odpadów w przestrzeni publicznej oraz promowania recyklingu. Konsumenci, oddając opakowania do wyznaczonych punktów, otrzymują zwrot kaucji, co stanowi istotną zachętę do segregacji odpadów.

Jak wynika z art. 40g ust. 1 pkt 1 GospOpakowaniaU, system kaucyjny obejmuje terytorium kraju.

Projekt uszczegóławia zasadę powszechności systemu kaucyjnego poprzez wprowadzenie wymogu zapewnienia przez podmiot reprezentujący co najmniej jednego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym od użytkowników końcowych w każdej gminie.

Rozwiązanie to ma zapewnić równy dostęp do systemu dla wszystkich obywateli, co wpłynie na zwiększenie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów i poprawę poziomu recyklingu.

Wzrost roli ministra właściwego ds. klimatu

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji GospOpakowaniaU jest zwiększenie roli ministra właściwego do spraw klimatu w procesie nadzorowania i monitorowania funkcjonowania systemu kaucyjnego. Minister będzie odpowiedzialny nie tylko za wydawanie zezwoleń, ale również za nadzorowanie realizacji harmonogramów działań przez podmioty reprezentujące. Dzięki temu możliwe będzie monitorowanie postępów prac nad wdrożeniem systemu i podejmowanie działań naprawczych w przypadku wystąpienia opóźnień lub nieprawidłowości. Przepisy przewidują obowiązek składania szczegółowych harmonogramów działań przez podmioty reprezentujące, co pozwoli na zapewnienie pełnej przejrzystości działań.

Pobieranie kaucji

Projekt nowelizacji GospOpakowaniaU przewiduje także wprowadzenie zamkniętego systemu obiegu kaucji, który ma na celu zwiększenie kontroli nad przepływem środków finansowych związanych z kaucjami.

Jak zakłada projekt, kaucję pobiera się:

Wprowadzenie zamkniętego systemu obiegu kaucji umożliwi uniknięcie defraudacji i nieprawidłowości w rozliczeniach kaucji między podmiotami reprezentującymi oraz ścisłą kontrolę nad każdym etapem obrotu, co przyczyni się do zapewnienia przejrzystości i efektywności działania systemu.

Oddanie opakowania i odzyskanie kaucji niedaleko miejsca zamieszkania

Jak wynika z uzasadnienia nowelizacji GospOpakowaniaU, rozwiązaniem wygodnym dla klientów będzie możliwość oddania opakowania szklanego wielokrotnego użytku na napoje i odzyskania kaucji niedaleko miejsca zamieszkania, stąd w projekcie ustawy zawarto obowiązek przyjmowania takich opakowań przez jednostki handlu detalicznego o powierzchni poniżej 200 m², jeżeli jednostka sprzedaje napoje w takich butelkach.

Zwolnienie z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów

Nowelizacja GospOpakowaniaU wprowadza również zmiany w zakresie logistyki zwrotnej i zbierania odpadów opakowaniowych. Podmioty prowadzące działalność inną niż gospodarowanie odpadami, które będą zbierać opakowania objęte systemem kaucyjnym, nie będą zobowiązane do uzyskiwania odpowiednich zezwoleń. Takie rozwiązanie ma na celu uproszczenie procesów logistycznych oraz zwiększenie dostępności systemu kaucyjnego dla konsumentów. Dodatkowo możliwe będzie zawieranie umów między jednostkami handlowymi a podmiotami profesjonalnie zajmującymi się zbieraniem odpadów.

Wyłączenia i szczególne regulacje

Projektowane przepisy przewidują również wyłączenie obowiązku zbierania opakowań po mleku i innych produktach mlecznych w ramach systemu kaucyjnego. Decyzja ta została podjęta z uwagi na konieczność zachowania reżimu sanitarnego w punktach handlowych.

Projekt uwzględnia także zmiany dotyczące dokumentacji i oznakowania opakowań objętych systemem kaucyjnym. Wprowadzono nowe wzory oznaczeń, które będą bardziej czytelne i atrakcyjne dla konsumentów. W pierwszym roku funkcjonowania systemu dopuszcza się stosowanie dotychczasowych oznaczeń w ramach okresu przejściowego.

Uruchomienie systemu kaucyjnego

Projekt definiuje „uruchomienie systemu kaucyjnego”, jako dzień od którego system kaucyjny prowadzony przez konkretny podmiot reprezentujący zapewnia w każdej gminie co najmniej jeden stacjonarny punkt odbierania od użytkowników końcowych opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym, jednak nie wcześniejszy niż 1.10.2025 r. Wskazany termin odnosi się każdorazowo do konkretnego systemu tworzonego przez indywidualnego operatora oraz wskazywany jest w zezwoleniu i nie może być on dłuższy niż 24 miesiące od dnia wydania zezwolenia. Opisane regulacje wpłyną na zaprojektowanie prac przez podmiot reprezentujący tak, aby planowane działania realizowane były w określonym tempie, a postęp prac był możliwy do weryfikacji.

Jednocześnie 2025 r. będzie okresem rozruchowym dla systemu kaucyjnego. Ustawowe obowiązki w zakresie osiągnięcia poziomów selektywnego zbierania będą liczone od 1.10.2025 r. Zmiana terminu uruchomienia systemu kaucyjnego stanowi odpowiedź na postulaty jednostek handlowych związane z potrzebą dostosowania pomieszczeń i zmiany procedur w zakresie zbierania opakowań w sklepach. Jak wynika z uzasadnienia nowelizacji GospOpakowaniaU, ma ona spowodować, że branża zyska dodatkowy czas na dokończenie działań związanych z wypracowaniem sposobu współpracy pomiędzy operatorami i zapewnieniem kompatybilności systemów.

Etap legislacyjny

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, został skierowany 7.11.2024 r. do I czytania w Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Składka zdrowotna 2025/2026

Inicjatywa zmian

Obowiązujące przepisy ustawy z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 146; dalej: ŚOZŚrPubU), regulujące instytucję składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, z perspektywy tej grupy ubezpieczonych tworzą nieefektywny i zwiększający koszty prowadzenia działalności gospodarczej mechanizm, w którym przedsiębiorca, opodatkowujący dochody z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych − tj. w oparciu o skalę podatkową (ok. 50% podatników rozliczających dochody z działalności gospodarczej) lub w formie podatku liniowego − zmuszony jest do prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej dla celów prawidłowego ustalenia podstawy składki zdrowotnej.

Wyrażony w obowiązującym brzmieniu ŚOZŚrPubU mechanizm normatywny ustalania podstawy wymiaru składki miesięcznej oraz dokonywania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należnej od przedsiębiorców tworzy dodatkowo wiele problemów.

Zmniejszenie składki zdrowotnej

Od 2025 r. minimalna podstawa składki zostanie zmniejszona do poziomu 75% minimalnego wynagrodzenia. Do przepisów, które przewidują, że przychody ze sprzedaży środków trwałych (np. nieruchomości) nie będą wchodziły do podstawy naliczania składki zdrowotnej, dodana zostanie rządowa autopoprawka. Zakłada ona zmniejszenie minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców.

Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne

Dopiero w autopoprawce zaproponowano obniżenie w 2025 r. minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych według skali podatkowej, według 19% stawki podatku, i opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będzie mogła być niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i 75% minimalnego wynagrodzenia.

Natomiast podstawa wymiaru składki za dany miesiąc nie będzie mogła być niższa od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. Natomiast dla osób stosujących opodatkowanie w formie karty podatkowej podstawę wymiaru miesięcznej składki zdrowotnej będzie stanowić kwota 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku.

Sposób rozliczenia

Dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 226; dalej: PDOFizU), w formie podatku liniowego, o którym mowa w art. 30c PDOFizU, oraz osób, które opłacają w tym samym roku kalendarzowym podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30ca PDOFizU, projekt ustawy przewiduje stałą, niską składkę, która będzie wynosić od 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku przedsiębiorców osiągających w danym miesiącu dochód do wysokości progu ustalanego jako iloczyn liczby miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym oraz półtorakrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Po przekroczeniu tak ustalanego progu składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie dodatkowo 4,9% od dochodu stanowiącego nadwyżkę ponad proponowany próg. Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców opłacających podatek we wskazanych formach, którzy osiągają przeciętnie wysokie dochody, będzie więc składała się z dwóch elementów:

1. części zryczałtowanej, obliczanej od postawy wymiaru odpowiadającej kwocie 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę, oraz
2. części urealnionej, która będzie obliczana od dochodu stanowiącego nadwyżkę ponad proponowany próg.

Ryczałt

Dla osób rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych projekt przewiduje stałą, niską składkę wynoszącą od 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia w przypadku przedsiębiorców osiągających w danym miesiącu przychód do wysokości progu ustalanego jako iloczyn liczby miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym oraz trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Karta podatkowa

Dla osób stosujących opodatkowanie w formie karty podatkowej proponowana jest niższa zryczałtowana składka zdrowotna wynosząca od 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Taka zmiana jest podyktowana względami sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP) – nie ma bowiem powodów, dla których składka na ubezpieczenie zdrowotne tej grupy przedsiębiorców miałaby być wyższa niż przedsiębiorców stosujących skalę podatkową w PIT.

ZUS

Ustawa stanowi, że w przypadku braku wywiązywania się przez przedsiębiorcę z obowiązku rozliczania składki zdrowotnej Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) będzie korzystał z kompetencji do ustalenia miesięcznej składki na ubezpieczenie społecznej od podstawy wymiaru wynoszącej 150% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego pierwszego dnia roku kalendarzowego.

Powyższa wysokość podstawy wymiaru składki zdrowotnej odpowiada należnej w każdym przypadku części zryczałtowanej składki na ubezpieczenie społeczne (obliczanej od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę) oraz ewentualnej części urealnionej składki na ubezpieczenie zdrowotne, dla której ZUS będzie przyjmował kolejne 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tak ustalana podstawa wymiaru dla przypadków nieprzekazywania informacji o miesięcznym dochodzie lub przychodzie z działalności gospodarczej do ZUS powinna skłonić przedsiębiorców o niskich i średnich dochodach do starannego wywiązywania się z obowiązku rozliczeniowego.

Optymistyczne statystyki

Ministerstwo prognozuje, że na zmianie skorzysta około 934 tys. przedsiębiorców, między innymi osoby o najniższych dochodach lub stracie zaoszczędzą dzięki temu do około 105 zł miesięcznie. Koszt nowego rozwiązania dla budżetu państwa wyniesie około 945 mln zł. W budżecie na 2025 r. zarezerwowane zostały środki, które mają wyrównać wpływy do NFZ, zmniejszone po obniżeniu składki zdrowotnej.

Podstawa prawna

Ustawa z 27.9.2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1593).

Ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 146).

Praca z aplikacją ma oznaczać zatrudnienie na etacie

Dyrektywa UE w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform w zamierzeniu ma uregulować status osób, które zarobkują za pośrednictwem takich podmiotów, jak np. Uber, Glovo czy Pyszne.pl. Unijne przepisy przewidują bowiem domniemanie etatu dla osób, które zarabiają poprzez aplikacje internetowe. Dyrektywa, o której mowa, została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę UE i opublikowana 11 listopada w Dzienniku Urzędowym UE i w konsekwencji wejdzie w życie 1 grudnia. Państwa członkowskie będą miały dwa lata na wdrożenie przepisów wynikających z dyrektywy, czyli do 2 grudnia 2026 r.Jak wynika z ostatnich informacji Ministerstwa Pracy, zamierza ono poczekać na wyniki dialogu z partnerami społecznymi, zanim ruszy z pracami nad wdrożeniem omawianej dyrektywy.

Pół na pół

O ocenę unijnych przepisów poprosiliśmy uczestników panelu „Rzeczpospolitej”. 50 proc. prawników uznało, że to dobrze, że dyrektywa UE przewiduje domniemanie etatu dla osób, które zarobkują za pośrednictwem aplikacji. Również 50 proc. ekspertów była przeciwnego zdania.

– Jak wynika z badań, osoby zarobkujące za pośrednictwem platform cenią sobie przede wszystkim elastyczność i swobodę związaną z taką, a nie inną formułą współpracy. Z ich punktu widzenia istotniejsza niż kodeksowe gwarancje jest możliwość samodzielnego decydowania o swoim czasie pracy i możliwość korzystania z różnych platform jednocześnie – stwierdził Jakub Bińkowski członek zarządu Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

– Po raz kolejny wprowadzane są na szczeblu unijnym przepisy ograniczające wolność gospodarczą i stanowiące daleko idącą ingerencję w zasadę swobody umów – uważa z kolei adwokat Maciej Zaborowski.

Zdaniem adwokata Huberta Hajduczenia dyrektywa będzie miała praktyczne znaczenie i zastosowanie. Brak domniemania skutkowałby tym, że dyrektywa w polskich realiach pozostałaby wyłącznie „na papierze”.

Swoboda umów

Identycznie wypadła ocena prawników w przypadku zagadnienia dotyczącego tego, że dyrektywa europejska stanowi daleko idącą ingerencję w zasadę swobody umów oraz równości wobec prawa. Połowa prawników zgodziła się z tą tezą, a druga połowa była przeciwnego zdania.

– Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform nie powinna ingerować w sferę stosunków cywilnoprawnych, które opierają się na zasadzie swobody umów. Negatywnie oceniam wszelkie próby ograniczające podejmowanie działalności zarobkowej na podstawie umów cywilnoprawnych – uważa radca prawny Piotr Podgórski.

– Analogiczną ingerencję w zasadę swobody umów zawiera kodeks pracy, który wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 KP (cechy stosunku pracy) jest zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy – stwierdził adwokat Hubert Hajduczenia.

– Nie jestem przekonany, by była konieczna – w interesie świadczeniodawców – aż tak daleko idąca regulacja, skutkująca ingerencją w uzgodnienia między strony, a tym samym zasadę swobody umów. Szereg negatywnych zjawisk dałoby się eliminować w ramach dotychczasowego reżimu prawnego – uważa profesor Ireneusz Cezary Kamiński.

Jakie będą polskie przepisy?

Z kolei zdaniem 55 proc. prawników nie można wykluczyć, że ostatecznie domniemanie etatu w Polsce będzie musiało objąć nie tylko zarobkujących poprzez aplikację. 35 proc. ekspertów nie zgodziło się z tą tezą, a 10 proc. z nich nie miało zdania w tej sprawie.

– Jeśli takie regulacje miałyby wejść w odniesieniu do zarabiających przez aplikacje, nie widzę podstaw, dla których nie miałyby znaleźć zastosowania w innych przypadkach, gdzie etat jest nawet „bardziej” widoczny niż w przypadku osób pracujących poprzez aplikacje – uważa doradca podatkowy Grzegorz Gębka.

– Trudno powiedzieć, czy z uwagi na konstytucyjną zasadę równego traktowania domniemanie etatu obejmie wszystkich zleceniobiorców lub samozatrudnionych. Istotne z tego punktu widzenia będzie to, czy polski ustawodawca zaproponuje odrębny akt prawny regulujący przedmiotową materię, czy też zaproponuje zmiany na poziomie kodeksu pracy – stwierdził radca prawny Piotr Podgórski.

Zwrot opłat dla kredytobiorcy

Stan faktyczny

QI zawarła z Bankiem umowę kredytu na zakup nieruchomości. Kredyt ten został udzielony na okres 360 miesięcy. Umowa przewidywała prowizję z tytułu udzielenia tego kredytu, płatną w chwili zawarcia umowy i odpowiadającą 2,50 % kwoty kredytu, czyli 2600 zł, która była wskazana jako element całkowitego kosztu kredytu. Po upływie 19 miesięcy QI spłaciła cały kredytu i uznała, że Bank powinien zwrócić jej prowizję w części odpowiadającej pozostałemu czasowi trwania tego kredytu. Bank odmówił dokonania zwrotu tej prowizji. QI wniosła skargę do Sądu Rejonowego dla Warszawy‑Woli w Warszawie (sąd odsyłający). Powstała kwestia wykładni art. 25 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z 4.2.2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniającej dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) Nr 1093/2010 (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 60, s. 34).

Stanowisko TS

Opłaty

Trybunał orzekł już, że art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48/WE należy interpretować w ten sposób, iż prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego objętego tą dyrektywą obejmuje wszystkie koszty nałożone na konsumenta (wyrok TS z 11.9.2019 r., Lexitor, C-383/18, Legalis, pkt 36).

Zgodnie z wyrokiem z 9.2.2023 r., UniCredit Bank Austria, C-555/21, Legalis, pkt 34, 35 kredytodawca jest zobowiązany wykazać, czy dane koszty mają charakter powtarzalny, czy też nie. W niniejszej sprawie Bank nie przedstawił jednak podziału kosztów kredytu wskazującego, czy rozpatrywane opłaty są obiektywnie związane z okresem obowiązywania tej umowy.

Prawodawca Unii przyjął szeroką definicję pojęcia „całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta”. Z art. 4 pkt 13 dyrektywy 2014/17/UE w zw. z art. 3 lit. g) dyrektywy 2008/48/WE wynika bowiem, że to pojęcie obejmuje wszystkie koszty, które konsument musi ponieść z tytułu umowy o kredyt i które są znane kredytodawcy, w tym prowizje. Wyłączone z zakresu tego pojęcia są wyraźnie jedynie – jak potwierdza motyw 50 dyrektywy 2014/17/UE – opłaty notarialne, opłaty rejestracyjne związane z przeniesieniem własności nieruchomości, takie jak koszty wpisu do księgi wieczystej i związane z tym opłaty, jak również koszty ponoszone przez konsumenta w przypadku niewypełnienia zobowiązań przewidzianych w umowie o kredyt (wyrok C-555/21, pkt 24). Trybunał wyjaśnił jednak, opierając się w szczególności na szczególnych cechach umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi, że prawo do obniżenia całkowitego kosztu kredytu, o którym mowa w art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE, nie obejmuje kosztów, które niezależnie od okresu obowiązywania umowy obciążają konsumenta bądź to na rzecz kredytodawcy, bądź to na rzecz osoby trzeciej z tytułu świadczeń, które zostały już wykonane w całości w chwili przedterminowej spłaty.

Trybunał wskazał, że kredytodawca lub, w stosownych przypadkach, pośrednik kredytowy lub wyznaczony przedstawiciel jest zobowiązany, zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 dyrektywy 2014/17/UE, do udzielenia konsumentowi przed zawarciem umowy informacji dotyczących podziału kosztów obciążających konsumenta w zależności od ich powtarzalności lub braku powtarzalności przy użyciu ESIS. Do kredytodawcy należy wykazanie powtarzalnego charakteru danych kosztów. Trybunał wskazał, że w niniejszej sprawie Bank nie przedstawił podziału kosztów kredytu hipotecznego, umożliwiających sądowi ustalenie, czy rozpatrywane opłaty są obiektywnie związane z okresem obowiązywania umowy, czy też te opłaty są niezależne od tego okresu. Aby zagwarantować, że konsument nie będzie karany za ten brak informacji, TS stwierdził, że w takiej sytuacji sąd krajowy jest zobowiązany stwierdzić, iż odnośne koszty nie są niezależne od okresu obowiązywania umowy i w konsekwencji są objęte prawem do obniżenia całkowitego kosztu kredytu, o którym mowa w art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE.

Trybunał orzekł, że art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE należy interpretować w ten sposób, że w przypadku braku dostarczenia przez kredytodawcę informacji pozwalających sądowi krajowemu na zbadanie, czy prowizja pobierana przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego należy do kategorii kosztów, które są niezależne od okresu obowiązywania tej umowy, ten sąd powinien stwierdzić, że taka prowizja jest objęta prawem do obniżki całkowitego kosztu kredytu, o której mowa w tym przepisie.

Metoda obliczania

Trybunał podkreślił, że na podstawie treści art. 25 dyrektywy 2014/17/UE nie można stwierdzić, iż prawodawca Unii zamierzał ustanowić szczególną metodę obliczania w celu określenia kwoty obniżki całkowitego kosztu kredytu hipotecznego, o której mowa w art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE. W niniejszej sprawie polskie ustawodawstwo nie zawiera żadnego przepisu dotyczącego tego obliczenia, a umowa kredytu hipotecznego będąca przedmiotem postępowania głównego również nie wskazuje sposobu obliczania kwoty obniżki całkowitego kosztu kredytu. Trybunał uznał, że w takiej sytuacji do sądu krajowego należy wypowiedzenie się w przedmiocie metody właściwej do określenia kwoty obniżki całkowitego kosztu kredytu hipotecznego, o której mowa w art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE, i zapewnienie, aby ta metoda była odpowiednia do zapewnienia realizacji celu tej dyrektywy polegającego na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów.

Trybunał orzekł, że art. art. 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17/UE należy interpretować w ten sposób, iż z tego przepisu nie wynika żadna szczególna metoda obliczania pozwalająca na określenie kwoty obniżki całkowitego kosztu kredytu, o której mowa w tym przepisie.

Komentarz

Likwidacja obowiązku płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od tzw. środków trwałych

Obecny stan prawny

Aktualny stan prawny ukształtowany został przez przepisy ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105, dalej: ZmPDOFizPrU21), zwaną w przestrzeni publicznej „Polskim Ładem”. Ustawa ta obowiązuje od 1.1.2022 r.

Obecnie obowiązują następujące zasady:

1. w przypadku przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej lub podatkiem liniowym podstawą wyliczenia składki zdrowotnej jest dochód, tj. przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów; dochód dla celów obliczenia składki zdrowotnej jest obliczany więc, co do zasady, tak jak dochód podatkowy,
2. do przychodów przedsiębiorcy zalicza się nie tylko przychody z bieżącej działalności, np. ze sprzedaży towarów handlowych, ale również inne przychody z tej działalności, do których można zaliczyć m.in. przychody ze sprzedaży środków trwałych,
3. środki trwałe w firmie generują przede wszystkim koszty uzyskania przychodów (czyli odpisy amortyzacyjne, koszty remontów tych środków, składki ubezpieczeniowe), które obniżają dochód zarówno podatkowy, jak i składkowy; okoliczność ta była przesłanką uwzględnienia w dochodzie na potrzeby wyliczenia składki zdrowotnej również przychodów ze sprzedaży środków trwałych.

Powyższe zasady sprowadzają się do tego, że składka na ubezpieczenie zdrowotne wynika także z dochodu wynikającego ze sprzedaży środka trwałego. Tak naprawdę od momentu wejścia w życie tych przepisów, a nawet jeszcze na etapie prac legislacyjnych nad tą ustawą podnoszone było, że jest to rozwiązanie niesprawiedliwie, nadmiernie obciążające przedsiębiorcę, który musiałby zapłacić składkę zdrowotną rzędu nawet kilkuset tysięcy złotych, jeśli osiągnąłby jednorazowo wysoki dochód np. w wyniku sprzedaży nieruchomości czy pojazdu.

Założenia projektu

Obecnie proponowane jest wyłączenie z podstawy oskładkowania (czyli podstawy obliczania składki zdrowotnej) przychodów ze sprzedaży środków trwałych. To w efekcie powinno spowodować obniżenie należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców. Sposób ten zakłada niewykazywanie zarówno przychodu, jak i kosztu przy zbyciu środka trwałego.

Omawiany projekt stanowi realizację jednej z obietnic wyborczych aktualnego rządu i jest szeroko komentowana w przestrzeni publicznej.

Powyższe zmiany wymagają także zmiany w formularzach PIT.

Projektodawca twierdzi, że wprowadzenie dla celów statystycznych w stosownych zeznaniach podatkowych pól dotyczących przychodów ze zbycia środków trwałych, pozwoli na pozyskiwanie tych danych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach wymiany informacji z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej.

Wyjaśniono, że dokonując weryfikacji prawidłowości obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorcę, ZUS będzie mógł uwzględnić (wyłączyć) przychody ze sprzedaży środków trwałych, bowiem będą one nie tylko deklarowane przez zainteresowanego w comiesięcznym dokumencie rozliczeniowym składanym na potrzeby ustalenia wysokości miesięcznej składki zdrowotnej, ale będą możliwe do sprawdzenia w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej przez sięgnięcie po dane wykazywane w zeznaniu PIT, a przekazane przez Krajową Administrację Skarbową do ZUS.

W konsekwencji ewentualne rozbieżności między dochodem wykazywanym na potrzeby PIT a dochodem wykazywanym dla celów składki na ubezpieczenie zdrowotne, wynikające ze sprzedaży środków trwałych, nie będą powodowały w każdym przypadku konieczności prowadzenia przez ZUS postępowania wyjaśniającego.

W ustawie nowelizującej wprowadzono także przepisy służące systematyce i uporządkowaniu przepisów ŚOZŚrPubU.

Finansowe skutki regulacji dla budżetu

W uzasadnieniu projektu wskazuje się, że na skutek wyłączenia z podstawy obliczenia składki zdrowotnej przychodu lub dochodu z tytułu odpłatnego zbycia środków trwałych do budżetu państwa, będącego w dyspozycji NFZ może wpłynąć o ponad pół miliarda złotych mniej, niż w trakcie obowiązywania aktualnych zasad.

Zastrzeżono, że nie jest możliwe pełne oszacowanie skutków wprowadzenia takiego rozwiązania, a powyższe wyliczenie jest jedynie szacunkowe i obarczone ryzykiem błędu.

Etap legislacyjny

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi druk sejmowy nr 764. Projekt ustawy skierowano do pierwszego czytania. Planowane jest jego przyjęcie do końca roku kalendarzowego i rozpoczęcie obowiązywania z dniem 1.1.2025 r.

Projektowane zmiany w ustawie o VAT oraz Krajowym Systemie e-Faktur

Geneza projektu nowelizacji

Na gruncie przepisów ustawy z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598) wprowadzono obowiązek wystawiania faktur (e-fakturowania) w Krajowym Systemie e-Faktur (dalej: KSeF) od 1.7.2024 r.

Ze względu na zdiagnozowane problemy w zakresie wydajności systemu, uniemożliwiające wprowadzenie obowiązku KSeF w zakładanym terminie, koniecznym było przesunięcie terminu jego wdrożenia. W związku z powyższym ustawą z 9.5.2024 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 852) odroczono termin wdrożenia obowiązkowego KSeF do dnia 1.2.2026 r.

Ministerstwo Finansów przeprowadziło szerokie konsultacje z przedsiębiorcami, podczas których zebrano szereg informacji i opinii o planowanym systemie. W szczególności zebrano szereg postulatów przedsiębiorców dotyczących potrzeby uproszczenia otoczenia prawnego wdrożenia i funkcjonowania obowiązkowego KSeF.

W lipcu 2024 r. odbyło się spotkanie z przedsiębiorcami, podczas którego przedstawiciele Ministerstwa Finansów podsumowali wyniki spotkań konsultacyjnych z przedsiębiorcami zorganizowanych od lutego tego roku. Rozmawiano o dalszych kierunkach działań prawnych i biznesowych mających na celu uproszczenie systemu, takich jak odraczanie likwidacji wystawiania faktur w kasach rejestrujących, faktur konsumenckich oraz uwzględnianie dodatkowych danych na fakturze.

Projekt nowelizacji jest więc efektem przeprowadzonych przez Ministerstwo Finansów spotkań konsultacyjnych KSeF, a także konsultacji podatkowych projektu rozwiązań prawnych dotyczących zmian w zakresie obowiązkowego e-fakturowania w KSeF. Uwzględnia zgłaszane podczas spotkań propozycje oraz liczne uwagi, które wpłynęły w wyniku przeprowadzonych konsultacji podatkowych, w tym potrzebę uproszczenia otoczenia prawnego w zakresie wdrożenia KSeF.

Główne założenia projektu nowelizacji

Jak wynika z opublikowanych założeń projektu nowelizacji, podstawowym celem proponowanych zmian jest wprowadzenie rozwiązań, które uproszczą wdrożenie KSeF i jego stosowanie przez podatników zwłaszcza w pierwszym okresie funkcjonowania systemu.

W ramach projektu nowelizacji zaplanowano wprowadzenie obowiązkowego KSeF dla wszystkich podatników (dla podatników czynnych i podatników zwolnionych z VAT), z uwzględnieniem etapowania:

Kolejnym planowanym rozwiązaniem jest odroczenie na dodatkowe pół roku, tj. do 31.7.2026 r., wprowadzenia niektórych innych rozwiązań, takich jak:

Projekt nowelizacji przewiduje również umożliwienie stosowania tzw. trybu offline do końca 2026 r. przez wszystkich podatników.

W projekcie proponuje się także uregulowanie zagadnienia dotyczącego faktur konsumenckich przez dopuszczenie możliwości ich wystawiania w KSeF.

Nowelizacja zakłada również zapewnienie w okresie przejściowym (do 30.9.2026 r.) podatnikom „wykluczonym cyfrowo”, gdzie skala i wartość wystawianych faktur jest niewielka, możliwości wystawiania faktur w dotychczasowej formie.

Zapewnienie rozwiązań prawnych odpowiadających celowi tzw. wyrównania środowisk KSeF to kolejne zaproponowane rozwiązanie. Jak wynika z założeń projektu nowelizacji, chodzi o wprowadzenie pełnych funkcjonalności technicznych systemu obowiązkowego przed datą wejścia w życie rozwiązań nakładających na podatników obowiązek wystawiania faktur w KSeF.

W projekcie proponuje się również zmiany doprecyzowujące w zakresie możliwości korzystania przez organy Krajowej Administracji Skarbowej z danych w KSeF w toku prowadzonych przez nie spraw.

Co istotne, nowelizacja przepisów jest elementem realizacji celów reformy zapisanej w KPO.

Konsekwencje projektowanych zmian dla przedsiębiorców

Proponowane zmiany mają szerokie implikacje dla działalności gospodarczej. Pozytywny wpływ na przedsiębiorców widoczny będzie przede wszystkim w zmniejszeniu biurokratycznych obciążeń oraz ułatwieniu rozliczeń. Z kolei nowe obowiązki związane z raportowaniem mogą wymagać dostosowania systemów informatycznych oraz przeszkolenia pracowników. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do korzystania z nowoczesnych narzędzi raportowych, co w dłuższej perspektywie przyniesie korzyści, ale może wiązać się z krótkoterminowymi kosztami dostosowawczymi.

Etap legislacyjny

Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2024 r.