Stan faktyczny
Z.W. występował do organów Gminy N. z licznymi wnioskami o zasiłki i inne świadczenia, które były rozpatrywane odrębnymi decyzjami. Jeden z wniosków dotyczył przyznania świadczenia na opłacenie opieki i pomocy. Wójt Gminy N. podejmował próby ustalenia aktualnej sytuacji rodzinnej, materialnej, zdrowotnej i mieszkaniowej Z.W., jednak wnioskodawca nie odpowiadał na pisma wzywające go do dostarczenia informacji na ten temat. Pracownicy socjalni, którzy usiłowali przeprowadzić wywiad środowiskowy, nie zostali wpuszczeni przez Z.W. do domu. Co więcej Z.W. wcześnie nie chciał korzystać z przyznanych mu usług opiekuńczych, a następnie domagał się dofinansowania kosztów prywatnej opieki i pielęgnacji. Z.W. nie wskazywał jednak, kto świadczy te usługi, nie potrafił też w żadne sposób udokumentować poniesienia ich kosztów.
Wójt Gminy N. odmówił przyznania Z.W. zasiłku celowego, a SKO w L. oddaliło odwołanie wnioskodawcy podzielając ustalenia i stanowisko organu I instancji. Z dostępnych organom danych wnikało, że wnioskodawca przekroczył kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej. Zdaniem organów, jego sytuacja nie stanowi też „szczególnie uzasadnionego przypadku” w rozumieniu art. 41 pkt 2 ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1283; dalej: PomSpołU), który pozwala na przyznanie zasiłku okresowego niezależnie od warunku kryterium dochodowego. Z.W. zaskarżył decyzję SKO w L. zarzucając organowi m.in. zaniechanie aktualizacji wywiadu środowiskowego po zmianie stanu zdrowia wnioskodawcy. Jednocześnie twierdził, że organ bezpodstawnie wzywał go do przedstawienia sytuacji życiowej, gdyż powinien ją ustalić z urzędu. Skarżący zarzucał organom i pracownikom socjalnym brak profesjonalizmu, stronniczość, nierzetelność. Dodatkowo znaczna część argumentacji zawartej w skardze odnosiła się do innych decyzji dotyczących wniosków Z.W. o różne świadczenia.
Orzeczenie WSA
WSA w Lublinie oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że z akt sprawy wynika, iż skarżący znacząco przekroczył kryterium dochodowe warunkujące przyznanie zasiłku okresowego, a jednocześnie nie było podstaw do przyznania zasiłku na podstawie art. 41 pkt 2 PomSpołU. Organ prawidłowo przyjął, że pod pojęciem „szczególnie uzasadniony przypadek” należy rozumieć sytuację zupełnie wyjątkową, bowiem o możliwości przyznania tego świadczenia nie decyduje dochód strony, lecz sytuacja życiowa, w której się ona znalazła. Chodzi o sytuację na tyle dotkliwą w skutkach, że dana osoba sobie sama w niej nie poradzi, nawet przy uwzględnieniu zwykłej ludzkiej zapobiegliwości (zob. wyrok NSA z 23.3.2021 r., I OSK 269/20). Są to więc sytuacje wyraźnie odbiegające od typowych sytuacji osób kwalifikujących się do otrzymania pomocy społecznej przy spełnieniu kryterium dochodowego: drastyczne, dotkliwe w skutkach i głęboko ingerujące w plany życiowe osoby, wynikające ze zdarzeń nienależących do zdarzeń codziennych. Sąd podkreślił, że rozważając przyznanie zasiłku na podstawie art. 41 pkt 2 PomSpołU organ musi uwzględnić nie tylko potrzeby wnioskodawcy, ale także ograniczone środki, jakimi dysponuje i konieczność zaspokojenia potrzeb innych podmiotów ubiegających się o wsparcie z pomocy społecznej. W rozpatrywanej sprawie sytuacja bytowa i zdrowotna skarżącego nie zmienia się od pewnego czasu. Sąd zaznaczył, że nie kwestionuje trudnej sytuacji życiowej, w tym zdrowotnej skarżącego, jednak okoliczności, na które się powołuje i które wynikają z ustaleń organów obu instancji, nie noszą znamion nagłości, jednorazowości, czy nadzwyczajności.
Zarzuty skargi kasacyjnej
Wnoszący skargę kasacyjną w imieniu Z.W. pełnomocnik z urzędu wszystkie zarzuty oparł na fakcie wskazania w komparycji zaskarżonego wyroku, że rozpoznawana sprawa dotyczy decyzji SKO w L. o numerze „X”, a nie jak wskazano to w treści uzasadnienia „Y”. Zdaniem pełnomocnika skutkiem takiej rozbieżności jest brak możliwości ustalenia, czy WSA w Lublinie rzeczywiście rozpoznał sprawę będąca przedmiotem skargi. W skardze kasacyjnej podniesiono zarzut naruszenia art. 138 PostAdmU, przez wydanie wyroku, którego sentencja nie koresponduje z uzasadnieniem tego wyroku, a tym samym nie pozwala na precyzyjne ustalenie treści rozstrzygnięcia i nie stanowi prawidłowego rozstrzygnięcia, w rozumieniu art. 138 PostAdmU. Kolejne zarzuty dotyczyły naruszenia art. 133 § 1 PostAdmU przez wydanie wyroku nieznajdującego oparcia w aktach sprawy oraz art. 141 § 1 PostAdmU przez sporządzenie uzasadnienia nieodnoszącego się do sprawy administracyjnej opisanej w sentencji wyroku.
Stanowisko NSA
NSA oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia przepisów postępowania uzależnione jest od wykazania, iż uchybienie tym przepisom mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W ocenie NSA wpływu takiego nie mają zawarte w sentencji orzeczenia lub jego uzasadnieniu niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki, które jako niebudzące wątpliwości, bezsporne i pewne podlegają sprostowaniu w trybie art. 156 PostAdmU. Oczywistość wadliwości może wynikać z samej natury niedokładności, błędu lub omyłki, jak też z porównania ich z innymi niebudzącymi wątpliwości okolicznościami. Istotne znaczenie ma fakt, że sprostowanie takich błędów nie może prowadzić do zmiany bądź uchylenia orzeczenia (zob. wyrok NSA z 11.9.2024 r., II OSK 2628/21, Legalis).
NSA stwierdził że błąd dostrzeżony przez autora skargi kasacyjnej miał charakter oczywistej omyłki pisarskiej polegającej na wadliwym określeniu numeru zaskarżonej decyzji. O oczywistości tego błędu świadczy łatwość jego wykrycia przez porównanie tego numeru z przedmiotem skargi, dokumentacją zawartą w aktach administracyjnych sprawy oraz treścią uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Z porównania tych dokumentów wynika w sposób niebudzący wątpliwości jaka decyzja była przedmiotem rozpoznania przez WSA w Lublinie, a błędne podanie numeru tej decyzji nie miało wpływu na wynik sprawy. Po wniesieniu skargi kasacyjnej błąd ten został sprostowany postanowieniem WSA w Lublinie, które stało się prawomocne z uwagi na oddalenie przez NSA zażalenia na to rozstrzygnięcie.
W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że w art. 138 PostAdmU wskazano elementy, które powinny zostać zawarte w sentencji wyroku, czyli: oznaczenie sądu, imiona i nazwiska sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, imię i nazwisko lub nazwę skarżącego, przedmiot zaskarżenia oraz rozstrzygnięcie sądu. Przepis ten nie wskazuje zatem, że elementem sentencji wyroku jest numer bądź znak zaskarżonego aktu organu administracji. W rezultacie przepis ten nie może być podstawą zarzutu opartego wyłącznie na wskazaniu błędnego numeru zaskarżonego aktu, o ile pozostałe elementy sentencji pozwalają na jednoznaczną i prawidłową identyfikację tego aktu.
Wyrok NSA z 28.5.2025 r., I OSK 1396/24, Legalis
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
