Etap legislacyjny

11.6.2025 r. weszła w życie, z pewnymi ustawowymi wyjątkami, ustawa z 21.5.2025 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzaniem centralnego systemu informacji rynku energii i innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 759; dalej: CSIREU), stosownie do art. 16 CSIREU.

Cel wprowadzonych zmian

W ślad za uzasadnieniem do CSIREU, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 1209) należy wskazać, że celem CSIREU jest doprecyzowanie terminów rozpoczęcia realizacji zadań przez uczestników rynku energii za pośrednictwem centralnego systemu informacji rynku energii, (dalej: CSIRE), przy zachowaniu niezbędnej spójności przepisów prawa.

Potrzeba wprowadzenia zmian – jak wskazuje ustawodawca – wynika z wysokiego stopnia skomplikowania procesu projektowo-wdrożeniowego, w szczególności z powodu istotnej przebudowy lub budowy nowych systemów teleinformatycznych przez uczestników rynku energii elektrycznej w warunkach zmieniających się w czasie wymagań projektowo-wdrożeniowych, ze względu na wprowadzanie usprawnień w odpowiedzi na postulaty uczestników rynku lub wykrywane przez nieprawidłowości na etapie testowania rozwiązań.

CSIRE

CSIRE to system informacyjny do przetwarzania informacji rynku energii na potrzeby realizacji jego procesów oraz wymiany informacji między użytkownikami systemu elektroenergetycznego. Termin uruchomienia systemu wyznaczono na 1.7.2025 r. (termin ten nie zmienia się). Kwestie te uregulowano w art. 11z ustawy z 10.4.1997 r. – Prawo energetyczne (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 266; dalej: PrEnerg).

Wdrożenie CSIRE powoduje zmianę dotychczas funkcjonującego modelu detalicznego rynku energii, w którym uczestnik rynku energii pozyskuje niezbędne informacje w celu zawarcia umowy lub prowadzenia rozliczeń z tytułu zawartych umów w oparciu o standardy wymiany informacji obowiązujące u danego Operatora Systemu Dystrybucyjnego (dalej: OSD), na jednolity model oparty o centralny system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania informacji na potrzeby realizacji procesów rynku energii.

Powołano także operatora informacji rynku energii (OIRE) odpowiedzialnego za budowę, uruchomienie i zarządzanie CSIRE. Funkcję tę powierzono spółce Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

Sektor publiczny – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Istota wprowadzonych zmian

Proponowane rozwiązanie ma na celu umożliwienie etapowego przystępowania poszczególnych kategorii użytkowników rynku energii do realizacji zadań za pośrednictwem CSIRE w miejsce, przewidzianego w obecnym stanie prawnym, jednoczesnego włączenia wszystkich podmiotów w dniu uruchomienia systemu, tj. 1.7.2025 r. Proces ten ma być realizowany w terminach zależnych od wielkości podmiotu począwszy od lipca 2025 r. do października 2026 r. Zgodnie z dodawanym art. 20a ust. 1 ustawy z 20.5.2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1093) możliwość wyboru terminu uzyskują podmioty o liczbie punktów poboru energii (PPE) przyłączonych do ich sieci nie większej niż 100 000, przy czym jest to wybór pozostawiony do ich decyzji opartej na analizie biznesowej oraz ocenie stopnia gotowości danego podmiotu do funkcjonowania z wykorzystaniem CSIRE (art. 8 CSIREU). Przystępowanie do CSIRE będzie następować zgodnie z następującym harmonogramem:

  • 1.7.2025 r. – uruchomienie CSIRE, okno 1 opcjonalne dla użytkowników uprawnionych;
  • 1.3.2026 r. – okno 2 opcjonalne dla użytkowników uprawnionych;
  • 1.7.2026 r. – okno 3 opcjonalne dla użytkowników uprawnionych;
  • 19.10.2026 r. – ostateczny termin przystąpienia do CSIRE dla wszystkich użytkowników, w tym dla użytkowników uprawnionych, którzy nie skorzystali z wcześniejszych okien opcjonalnych.

Nowy model obsługi detalicznego rynku energii elektrycznej

Wprowadzany przez ustawodawcę nowy model obsługi detalicznego rynku energii elektrycznej zakłada szereg korzyści, wśród których wskazać należy m.in.:

  • możliwość zmiany sprzedawcy przez odbiorcę końcowego w czasie nie dłuższym niż 24 godziny,
  • nowy model sprzedaży rezerwowej,
  • wprowadzenie instytucji prosumenta wirtualnego.

Zmiana sprzedawcy i sprzedaż rezerwowa

Wprowadzone zmiany zapewnią odbiorcy końcowemu możliwość skorzystania z szybkiej zmiany sprzedawcy i z nowego modelu sprzedaży rezerwowej tak szybko, jak to jest możliwe ze względu na rozpoczęcie funkcjonowania operatorów systemów w CSIRE. Nowy model sprzedaży rezerwowej jest korzystny dla odbiorcy – jak podkreśla ustawodawca – z uwagi na fakt, że – zgodnie z wchodzącym w życie 1.7.2025 r. art. 5ac ust. 8 PrEnerg – od momentu uruchomienia CSIRE będzie obowiązywał limit ceny energii elektrycznej sprzedawanej w ramach sprzedaży rezerwowej, zgodnie z którym nie będzie ona mogła przekroczyć trzykrotności średniej ceny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym za poprzedni kwartał (art. 8 CSIREU).

Prosument wirtualny

CSIREU uzupełnia ustawę z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2376; dalej: ZmOdnŹródłaEnU21), poprzez dodanie nowego art. 8a ZmOdnŹródłaEnU21, który zawiesza stosowanie przepisów o prosumentach wirtualnych w przypadku prosumentów, których miejsce przyłączenia instalacji OZE oraz miejsce dostarczania energii znajduje się na obszarze działania różnych OSD. Przepisy te zaczną obowiązywać od 20.10.2026 r. Dotyczy to także prosumenta wirtualnego, który powstaje na zasadach określonych w ustawie z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 553), gdzie wejście w życie przepisów również przesunięto na 20.10.2026 r. (art. 5 pkt 3 CSIREU).

Jednocześnie sprecyzowano i poprawiono przepisy, które będą miały zastosowanie od 20.10.2026 r., w szczególności art. 4 ust. 2a ustawy z 20.2.2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1361). Zmiany te wprowadzają obowiązek przekazywania danych pomiarowych na potrzeby wykorzystywania prosumentów wirtualnych, a nie danych z rynku bilansującego.

Inne zmiany

CSIREU wprowadza szereg różnych zmian prawnych dotyczących rynku energii, w tym w szczególności:

  • przesuwa termin związany z obowiązkiem zaoferowania przez inwestorów farm wiatrowych energii z co najmniej 10 proc. mocy zainstalowanej mieszkańcom gminy na zasadach prosumenta wirtualnego po cenie wynikającej z kosztów budowy na 20.10.2026 r. Obecnie obowiązek ten dotyczy inwestorów, którzy pozwolenie na budowę farmy dostaną po 2.7.2025 r. (art. 7 CSIREU);
  • wprowadza możliwość wypłaty zaliczek na poczet rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych. Wartość rekompensaty ma wynosić 60 proc. rekompensaty wypłaconej za poprzedni rok kalendarzowy, a wartość będzie dodatkowo korygowana o współczynnik uwzględniający zmianę cen uprawnień do emisji między rokiem wypłaty zaliczki, a poprzednim rokiem kalendarzowym. (art. 3 CSIREU);
  • likwiduje wątpliwości interpretacyjne co do kręgu pracowników uprawnionych do skorzystania z osłon socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego. Doprecyzowano przepisy dotyczące osłon socjalnych wprowadzając przesłankę, zgodnie z którą warunkiem nabycia odpowiednio prawa do urlopu energetycznego i górniczego lub jednorazowej odprawy pieniężnej jest również rozwiązanie przez pracownika wszystkich innych umów na podstawie których wykonywał pracę w podmiocie, o którym mowa w art. 3 ustawy z 17.8.2023 r. o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1737) lub w podmiotach z nimi kooperującymi. Fakt ten będzie weryfikowany za pomocą oświadczenia składanego pracodawcy przez pracownika pod rygorem odpowiedzialności karnej (art. 9 CSIREU).
Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →