Opis stanu faktycznego
Sprawa dotyczyła wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, z którym zwrócono się w ramach postępowania toczącego się pomiędzy EIS GmbH, niemiecką spółką zajmującą się sprzedażą online, a TO, jednym z jej konkurentów, w przedmiocie złożonego przez TO, który prowadzi działalność handlową jako osoba fizyczna, przeciwko EIS wniosku o zaprzestanie praktyki handlowej polegającej na niepodawaniu numeru telefonu na stronie internetowej w informacjach dotyczących przysługującego konsumentowi prawa odstąpienia od umowy. EIS wniosła do sądu powództwo o stwierdzenie, że TO nie ma podstaw do żądania zaprzestania praktyki handlowej wskazanej w wezwaniu. W powództwie wzajemnym TO zażądał z kolei nakazania EIS zaprzestania wskazanej praktyki niepodawania numeru telefonu.
Niemieckie sądy niższych instancji przychyliły się do wniosku TO o nakazanie zaprzestania przez EIS praktyki handlowej polegającej na niepodawaniu numeru telefonu na stronie internetowej w informacjach dotyczących przysługującego konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.
Stanowisko Federalnego Trybunału Sprawiedliwości
Federalny Trybunał Sprawiedliwości postanowił jednak zawiesić postępowanie i zwrócić się do TS z pytaniami prejudycjalnymi, które zasadniczo zmierzały do ustalenia, czy wykładni art. 6 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2011/83 należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji, gdy numer telefonu przedsiębiorcy pojawia się w jego serwisie internetowym i jest używany do celów działalności przedsiębiorstwa, numer ten należy uznać za 'dostępny’ w rozumieniu tego przepisu, a po drugie, czy wykładni art. 6 ust. 1 lit. c) i h), a także art. 6 ust. 4 tej dyrektywy, w związku z częścią A załącznika I do niej, należy dokonywać w ten sposób, że przedsiębiorca, który udziela konsumentowi, zanim ten zostanie związany umową zawieraną na odległość lub umową zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa, informacji o procedurach korzystania z prawa do odstąpienia od umowy, posługując się w tym celu wzorem pouczenia zawartym w części A załącznika I, jest zobowiązany podać numer telefonu, aby zapewnić temu konsumentowi możliwość przekazania przedsiębiorcy ewentualnej decyzji o skorzystaniu z tego prawa.
Stanowisko TSUE
TSUE wskazał na wstępie, że zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2011/83, zanim konsument zostanie związany umową zawieraną na odległość lub umową zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa, lub jakąkolwiek ofertą w tym zakresie, przedsiębiorca w jasny i zrozumiały sposób udziela konsumentowi informacji zawierających pełen adres pocztowy, pod którym przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo, numer telefonu i faksu przedsiębiorcy oraz jego adres e-mail, o ile jest dostępny, aby umożliwić konsumentowi szybkie skontaktowanie się z przedsiębiorcą i skuteczne porozumiewanie się z nim, oraz, w odpowiednim wypadku, pełny adres pocztowy i dane identyfikujące przedsiębiorcę, w imieniu którego działa.
W ocenie TSUE powyższa regulacja stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które zobowiązuje przedsiębiorcę przed zawarciem z konsumentem umowy na odległość lub umowy poza lokalem przedsiębiorstwa do podania bez względu na okoliczności swojego numeru telefonu. Ponadto, wspomniany przepis nie nakłada na przedsiębiorcę obowiązku założenia linii telefonicznej, aby umożliwić konsumentom skontaktowanie się z nim, oraz zobowiązuje przedsiębiorcę do podania tego numeru telefonu wyłącznie w wypadkach, w których przedsiębiorca ten dysponuje już takim środkiem komunikacji z konsumentami. Brak jest wskazania dokładnego charakteru środka komunikacji, jaki powinien zostać udostępniony przez przedsiębiorcę; zobowiązuje się jednak bezwzględnie przedsiębiorcę do udostępnienia każdemu konsumentowi środka komunikacji umożliwiającego mu szybkie i skuteczne skontaktowanie się z przedsiębiorcą.
Bezwarunkowy obowiązek udostępnienia konsumentowi, bez względu na okoliczności, numeru telefonu, aby umożliwić konsumentom skontaktowanie się z przedsiębiorcą, wydaje się nieproporcjonalny, w szczególności w gospodarczym kontekście funkcjonowania niektórych przedsiębiorstw, które mogą dążyć do obniżenia kosztów funkcjonowania.
Jednakże w sytuacji, gdy numer telefonu przedsiębiorcy pojawia się w jego serwisie internetowym w taki sposób, że sugeruje w oczach przeciętnego konsumenta, że przedsiębiorca ten używa tego numeru do celów kontaktów z konsumentami, wspomniany numer należy uznać za „dostępny” w kontekście kontaktowania się z tym przedsiębiorcą. Zwłaszcza, gdy numer telefonu jest wskazany w serwisie internetowym w rubryce „kontakt”.
Z orzecznictwa przytoczonego w analizowanym wyroku wynika, że przedsiębiorca, który zawiera z konsumentem umowę za pośrednictwem serwisu internetowego i który nie korzysta w tym celu z telefonu, mimo że dysponuje linią telefoniczną dla celów zarządzania innymi aspektami swojej działalności, nie jest co do zasady zobowiązany do przekazania konsumentowi numeru telefonu, jeżeli zdecyduje się na skorzystanie z wzoru pouczenia zawartego w części A załącznika I do dyrektywy 2011/83, mającego ułatwiać konsumentowi korzystanie z prawa do odstąpienia od umowy. Jednakże, jeżeli numer ten pojawia się w jego serwisie internetowym w jakimkolwiek miejscu, które w oczach przeciętnego konsumenta stwarza wrażenie, że przedsiębiorca ten używa tego numeru telefonu do celów kontaktów z konsumentami, przedsiębiorca nie ma możliwość uchylenia się od wskazania tego numeru we wzorze pouczenia, aby zapewnić konsumentowi możliwość przekazania przedsiębiorcy ewentualnej decyzji o skorzystaniu z prawa odstąpienia przy użyciu tego numeru telefonu.
Powyższe oznacza, że konsumenci mogą skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy również drogą telefoniczną, jeżeli numery telefonów są podawane w zastrzeżeniach prawnych i na stronie głównej serwisu internetowego.
