Ratio legis
Wskutek pandemii, znacznych ograniczeń doznały mechanizmy przewidziane ustawą OpDzieciU w zakresie organizacji dla najmłodszych dzieci opieki w formie żłobka, klubu dziecięcego, czy opieki sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię. Nowelizacją łagodzącą skutki COVID-19 zwrócono szczególną uwagę na program „Maluch+”, który ukonstytuowany na podstawie art. 62 ust. 1 OpDzieciU i ogłoszony przez Ministra Rodziny, Pracy oraz Polityki Społecznej we współpracy z wojewodą w ramach Resortowego programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, nie może być skutecznie prowadzony z uwagi na przestoje, jakie wymogły względy bezpieczeństwa w ochronie przed zakażeniem. Oznacza to tym samym, że dofinansowania przeznaczone na tworzenie oraz utrzymanie miejsc w wymienionych ustawą placówkach pochodzące z dotacji budżetu państwa oraz Funduszu Pracy nie mogą być wykorzystane przez beneficjentów programu tj. jednostki samorządu terytorialnego każdego szczebla oraz podmioty niepubliczne. W brzmieniu art. 64 ust. 5 OpDzieciU, podmioty inne niż gmina prowadzące żłobki lub kluby dziecięce, zobligowane są przekazać właściwej gminie sprawozdania za okres od 1.1 .do 31.12. – w terminie do dnia 31.1. roku następnego. Na gminie zaś ciąży powinność przekazania wojewodzie sprawozdania z zakresu sprawowanej przez siebie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 za okres od 1.1. do 31.12 oraz zbiorcze sprawozdania z zakresu tożsamej opieki organizowanej przez podmioty inne niż gmina – w terminie do 14.2. każdego roku. Takie związanie termiami czyni niewykonalnym w obecnych warunkach sprostanie założeniom dofinansowywanego programu.
Przedłużone terminy wydatkowania środków
W związku z tym, że w świetle obecnej rzeczywistości, wykorzystanie dotacji w ramach zaplanowanego działania nie może być zrealizowane w tym samym roku budżetowym, ustawodawca wprowadził przepis epizodyczny i przejściowy w obrębie rozdziału 10 – art. 74 a ust. 1 OpDzieciU. Zgodnie z jego literalnym brzmieniem, o terminie podjęcia wydatków ze środków Funduszu Pracy na program „MALUCH+”, może zdecydować minister właściwy do spraw pracy w drodze decyzji. Decyzja organu musi zostać wydana nie później niż do dnia 20.12.2020 r., natomiast termin wykorzystania zasobów finansowych przez beneficjentów nie może być dłuższy niż do 30.11.2021 r. Minister, w akcie administracyjnym ma również fakultatywną możność uwzględnienia kwoty wydatków planowanych do realizacji w roku 2021.
Przebieg wydania decyzji i jej konsekwencje
Warunkiem przedłużenia terminu wykorzystania środków Funduszu Pracy na wydatki jest uzyskanie, na uzasadniony wniosek beneficjenta programu, zgody wojewody na zmianę terminu wykonania zadania. Ta zaś musi zostać przekazana do ministra właściwego do spraw pracy w terminie do 30.11. bieżącego roku. Środki finansowe na wydatki objęte decyzją ministra właściwego do spraw pracy będą pozostawać na rachunkach bankowych podmiotów uprawnionych do prowadzenia żłobków i klubów dziecięcych.
Przedłużenie terminu realizacji zadań wymusiło jednoczesną zmianę art. 62 ust. 6 pkt 4 OpDzieciU. Odtąd, to wojewoda, przyznając podmiotowi dotację lub środki z Funduszu Pracy, zawierać będzie z nim umowę, w której określi w szczególności termin ich wykorzystania. Jak podaje się w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy (druk nr 590) – usunięcie ograniczenia czasowego obejmie także zawarte już umowy. Pozostawienie końcowej daty realizacji programu może powodować wątpliwości interpretacyjne.
