Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (dalej jako: UPR) jest postępowaniem o zatwierdzenie układu (dalej jako: PZU), ale prowadzonym z odmiennościami wynikającymi z DopłKredBankCOVID19U. W ramach UPR postępowanie to jest wszczynane po zawarciu umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z osobą posiadającą licencję doradcy restrukturyzacyjnego, przekazaniem mu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz planu restrukturyzacyjnego, a przede wszystkim – z momentem dokonania obwieszczenia w MSiG o otwarciu tego postępowania.
Od dnia tego obwieszczenia dłużnik ma czteromiesięczny termin na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu. W tym czasie dłużnik musi przekonać swoich wierzycieli, aby obdarzyli go, wyważonym odpowiednią ilością kapitału i liczby głosów, kredytem zaufania pozwalającym na przyjęcie układu. Inaczej postępowanie zostaje umorzone z mocy prawa. W przypadku dużej liczby wierzycieli czas ten niekiedy okazuje się niewystarczający. Jednakże jak pokazała praktyka, odsetek zawieranych układów w ramach UPR w porównaniu do PZU jest znacznie większy.
UPR pozwala szybko zabezpieczyć dłużnika, gdyż już z momentem obwieszczenia, zawieszeniu z mocy prawa ulegają postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej układem z mocy prawa, a wszczęcie egzekucji o taką wierzytelność oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia są niedopuszczalne. Ponadto po otwarciu UPR istnieje też zakaz wypowiadania bez zgody nadzorcy układu kluczowych dla jego działalności umów skatalogowanych w Prawie restrukturyzacyjnym (tj. art. 256 PrUpad). Praktyka pokazała jednak, że jest to rozwiązanie niewystarczające dla dłużników – pozostające w mocy zajęcia rachunków bankowych czy wierzytelności często są ogromną przeszkodą w przywróceniu w trakcie postępowania płynności przedsiębiorstwa.
Wskazana ochrona w ramach UPR budzi też szereg wątpliwości po stronie zabezpieczenia interesu wierzycieli – czy i na ile może to być sposób wykorzystywany przez nierzetelnych dłużników, tylko po to, aby tymczasowo zabezpieczyć się przez egzekucją. Ustawodawca zapewnił jednak takie narzędzie, jakim jest możliwość uchylenia skutków obwieszczenia. Jednak jak pokazał upływ czasu rozwiązanie to jest mało efektywne, albowiem częstokroć rozpoznanie wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia trwa na tyle długo, iż do tego czasu może upłynąć już znaczna część postępowania. Jednakże z danych na podstawie obwieszczeń publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wynika, że w 2020 r. uchylenia takie było garstką wśród postępowań w których jednak układ udało się zawrzeć. Dlatego można wysnuć wniosek, że jednak według ogólnej liczby otwieranych postępowań UPR jest mało przypadków, gdzie ta ścieżka byłaby nadużywana.
Wprowadzenie rozwiązań zaproponowanych w ramach uproszczonej restrukturyzacji było doskonałym poligonem doświadczalnym przed wdrożeniem dyrektywy w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, która ma zostać implementowana do polskiego porządku prawnego do 17.7.2021 r.
Duże zainteresowanie tą formą restrukturyzacji spowodowało, że trwają prace legislacyjne w celu wprowadzenia założeń UPR do przepisów Prawa restrukturyzacyjnego na stałe – zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw. Projekt nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego zakłada wykorzystanie sprawdzonych już w ostatnim roku rozwiązań uproszczonej restrukturyzacji i zaimplementowanie ich do postępowania o zatwierdzenie układu z kilkoma modyfikacjami. Zmiany te mają wejść w życie 1.12.2021 roku, zaś przepisy DopłKredBankCOVID19U będą obwiązywały (po przedłużeniu, co uchwalił już Senat) do 30.11.2021 r.
Z najciekawszych modyfikacji w ramach nowego PZU można wskazać, że przewiduje się zwiększenie ochrony dłużnikowi. Nie dość, że tak samo jak w UPR dłużnik miałby ochronę przed egzekucją (wierzytelności układowych) oraz wypowiedzeniem kluczowych dla niego umów, to jeszcze dodatkowo niedopuszczalne byłoby prowadzenie jej w zakresie jakichkolwiek wierzytelności, tj. tak objętych, jak i nieobjętych układem. Co jeszcze bardziej istotne, projekt zakłada również możliwość uchylenia zajęć dokonanych w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym. W UPR brak możliwości uchylenia zajęć stanowi istotny mankament w zakresie prowadzenia efektywnej restrukturyzacji. Natomiast co do zakazu wypowiadania umów, oprócz tych skatalogowanych w ustawie byłby też zakaz wypowiadania innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika.
W ramach nowego PZU (odmiennie jak dotychczas w UPR) nie będzie ograniczeń w zakresie regulowania przez dłużnika tych wierzytelności, które pozostają objęte układem. Pozostawienie tego rozwiązania z obecnego postępowania o zatwierdzenie układu należy odczytywać pozytywnie, gdyż dokonanie uelastycznienia płatności na rzecz wierzycieli w sytuacji, w których może być to niezbędne np. w celu pozyskania nowych kontraktów (jak chociażby płatności publicznoprawnych w celu możliwości uzyskania stosownych zaświadczeń aby móc brać udział w zamówieniach publicznych) lub też w celu wykonania danej umowy (np. płatności rat leasingu, aby umożliwić wykup przedmiotu leasingu).
Udoskonalenie postępowania o zatwierdzenie układu ma przede wszystkim na celu szybkie i efektywne przeprowadzenie restrukturyzacji. Skorzystanie z doświadczeń jakie przyniosło roczne stosowanie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ma być odpowiedzią na realne problemy finansowe podmiotów gospodarczych oraz jednocześnie stanowić remedium dla przeciążonych sądów restrukturyzacyjnych.
