Dane użytkownika zamieszczającego nielegalnie filmy na platformie YouTube

Stan faktyczny

Spór w postępowaniu głównym dotyczy odmowy przez YouTube LLC i Google Inc. udzielenia żądanych przez Constantin Film Verleih GmbH informacji dotyczących użytkowników, którzy zamieszczali na platformie YouTube pliki zawierające utwory chronione na szkodę Constantin Film Verleih w szczególności żądane informacje dotyczyły ich adresów poczty elektronicznej i numerów telefonu tych użytkowników, jak również adresów IP używanych przez nich zarówno w momencie zamieszczania przedmiotowych plików, jak i w momencie ostatniego dostępu do ich konta Google/YouTube. Sąd uznał, że rozstrzygnięcie tego sporu zależy od ustalenia, czy takie informacje wchodzą w zakres pojęcia „adresów” w rozumieniu art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48.

Pytanie prejudycjalne

Czy art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.4.2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.Urz. EU L z 2004 r. Nr 157, s. 45) należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „adresów” obejmuje – w odniesieniu do użytkownika, który zamieścił w sieci pliki naruszające prawo własności intelektualnej – jego adres poczty elektronicznej, numer telefonu, adres IP użyty do zamieszczenia tych plików, a także adres IP użyty do ostatniego uzyskania dostępu do konta użytkownika?

Stanowisko TS

Zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48 państwa członkowskie zapewniają, aby w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej oraz w odpowiedzi na uzasadnione i proporcjonalne żądanie powoda, właściwe organy sądowe mogły nakazać przedstawienie informacji o pochodzeniu oraz sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej przez naruszającego lub jakąkolwiek inną osobę, co do której stwierdzono, że świadczy ona na skalę handlową usługi stosowane w działaniach naruszających prawo. W art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48 uściślono, że informacje, o których mowa w ust. 1 tego artykułu, zawierają, stosownie do przypadku, nazwy i adresy producentów, wytwórców, dystrybutorów, dostawców oraz innych poprzednich posiadaczy towarów lub usług, jak również przewidywanych hurtowników i detalistów. Zatem TS stwierdził, że na podstawie art. 8 dyrektywy 2004/48 państwa członkowskie powinny zapewnić, aby w sytuacji takiej jak w rozpatrywanej sprawie właściwe sądy mogły nakazać prowadzącemu platformę online przedstawienie nazwisk i adresów każdej osoby wskazanej w art. 8 ust. 2 lit. a), która zamieściła na tej platformie film bez zgody podmiotu praw autorskich.

Trybunał stwierdził, że ponieważ art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48 nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, pojęcie „adres” jest pojęciem unijnego prawa, któremu należy zwykle nadać w całej Unii wykładnię autonomiczną i jednolitą (wyrok TS z 29.7.2019 r., Spiegel Online, C‑516/17, EU:C:2019:625, pkt 62). Ponadto, ponieważ dyrektywa 2004/48 nie definiuje tego pojęcia, ustalenie jego znaczenia i zakresu należy dokonać zgodnie z jego zwykłym znaczeniem w języku potocznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu kontekstu, w którym zostało ono użyte, i celów uregulowania, którego jest częścią, a w stosownym przypadku również jego genezy (wyrok TS z 19.12.2019 r., Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 38). Odnosząc się do zwykłego znaczenia terminu „adres”, rzecznik generalny wskazał w pkt 30 i 33 opinii, że w języku potocznym oznacza on jedynie adres pocztowy, tzn. miejsce zamieszkania lub pobytu określonej osoby. Wynika stąd, że ten termin, gdy jest używany bez dalszego uściślenia, jak w art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48, nie obejmuje adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu IP. Trybunał wskazał, że za takim stwierdzeniem przemawiają prace przygotowawcze, które doprowadziły do przyjęcia dyrektywy 2004/48, a w szczególności wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków i procedur zmierzających do zapewnienia egzekwowania praw własności intelektualnej z 30.1.2003 r. [COM(2003) 46 wersja ostateczna], opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 29.10.2003 r. (Dz.Urz. EU z 2004 r., C 32, s. 15) oraz sprawozdanie Parlamentu Europejskiego z 5.12.2003 r. (A5–0468/2003) w sprawie tego wniosku. Rzecznik generalny stwierdził w pkt 37 opinii, że te dokumenty nie zawierają żadnej wskazówki sugerującej, że termin „adres” użyty w art. 8 ust. 2 lit. a) tej dyrektywy należy rozumieć jako odnoszący się nie tylko do adresu pocztowego, lecz również do adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu IP danych osób.

Trybunał stwierdził również, że taką wykładnię potwierdza kontekst, w którym rozpatrywane pojęcie zostało użyte. Rzecznik generalny podniósł w pkt 35 opinii, że analiza innych aktów prawa Unii dotyczących adresu poczty elektronicznej lub adresu IP uwidacznia, iż żaden z nich, w celu wskazania numeru telefonu, adresu IP lub adresu poczty elektronicznej, nie używa terminu „adres” bez dalszego uściślenia.

Ponadto powyższa wykładnia, zdaniem TS, jest również zgodna z celem art. 8 dyrektywy 2004/48 w świetle ogólnego celu rzeczonej dyrektywy. Przewidziane w art. 8 prawo do informacji ma na celu umożliwienie stosowania i skonkretyzowanie prawa podstawowego do skutecznego środka prawnego, zagwarantowanego w art. 47 Karty praw podstawowych, oraz zapewnienie w ten sposób skutecznego wykonywania prawa własności, którego część stanowi prawo własności intelektualnej, chronione w jej art. 17 ust. 2 (wyrok TS z 16.7.2015 r., Coty Germany, C‑580/13, EU:C:2015:485, pkt 29), poprzez umożliwienie podmiotowi prawa własności intelektualnej zidentyfikowania osoby naruszającej to prawo i podjęcia w celu ochrony tego prawa niezbędnych kroków (wyrok TS z 18.1.2017 r., NEW WAVE CZ, C‑427/15, EU:C:2017:18, pkt 25). Niemniej jednak, przyjmując dyrektywę 2004/48, unijny prawodawca zdecydował się na minimalną harmonizację w odniesieniu do poszanowania praw własności intelektualnej w ogólności (wyrok TS z 9.6.2016 r., Hansson, C‑481/14, EU:C:2016:419, pkt 36). Zatem w art. 8 ust. 2 tej dyrektywy ta harmonizacja ogranicza się do ściśle określonych informacji. Trybunał wskazał, że dyrektywa 2004/48 ma na celu ustanowienie właściwej równowagi między z jednej strony interesem podmiotów praw w ochronie ich praw własności intelektualnej, o której mowa w art. 17 ust. 2 Karty, a z drugiej strony ochroną interesów i praw podstawowych użytkowników przedmiotów objętych ochroną oraz interesu ogólnego (wyrok TS z 29.7.2019 r., Pelham i in., C‑476/17, EU:C:2019:624, pkt 32). Z orzecznictwa TS wynika, że celem art. 8 dyrektywy 2004/48 jest pogodzenie poszanowania różnych praw, w szczególności prawa do informacji przysługującego podmiotom praw i prawa użytkowników do ochrony danych osobowych (wyrok Coty Germany, pkt 28). Trybunał uściślił, że o ile z powyższych rozważań wynika, że na podstawie art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48 państwa członkowskie nie mają obowiązku zapewnienia właściwym organom sądowym możliwości nakazania przedstawienia adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu IP osób, wskazanych w tym przepisie, w ramach postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej, o tyle prawdą jest również, że państwom członkowskim przysługuje takie uprawnienie. Jak bowiem wynika z treści art. 8 ust. 3 lit. a) tej dyrektywy, unijny prawodawca wyraźnie przewidział możliwość przyznania podmiotom praw własności intelektualnej przez państwa członkowskie prawa do otrzymania pełniejszej informacji, z zastrzeżeniem jednakże zapewnienia właściwej równowagi między poszczególnymi wchodzącymi w grę prawami podstawowymi oraz poszanowania innych zasad ogólnych prawa Unii, takich jak zasada proporcjonalności (wyrok TS z 19.4.2012 r., Bonnier Audio i in., C‑461/10, EU:C:2012:219, pkt 55).

Reasumując TS orzekł, że art. 8 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, iż zawarte w nim pojęcie „adresów” nie obejmuje, w odniesieniu do użytkownika, który zamieścił w sieci pliki naruszające prawo własności intelektualnej, jego adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu ani adresu IP użytego do zamieszczenia tych plików lub adresu IP użytego do ostatniego uzyskania dostępu do konta użytkownika.