Sporna data zastępczego doręczenia decyzji
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. przesłał decyzję określającą B.W. wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za pośrednictwem Poczty Polskiej S.A. Przesyłka była dwukrotnie awizowana i nie została przez adresatkę podjęta a 28.8.2020 r. zwrócono ją nadawcy. B.W. wniosła odwołanie od decyzji dwukrotnie: 1.9.2020 r. a następnie 14.9.2020 r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w R. stwierdził niedopuszczalność wniesionych odwołań uznając, że zostały one wniesione przedwcześnie, przed skutecznym doręczeniem podatniczce decyzji organu I instancji. W ocenie organu okoliczność ta wynika z art. 11 ust. 1 i art. 13 ustawy z 24.7.2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1423; dalej: ZmDelegowPracU21), na mocy których przesyłki organów administracji publicznej niedoręczone przez operatora pocztowego przed dniem wejścia w życie ustawy, uznaje się za doręczone po upływie 14 dni od tego dnia, czyli 18.9.2020 r. Organ uznał więc, że decyzja nie została doręczona B.W. do chwili wniesienia odwołań, zaś obecności 18.8.2020 r. męża podatniczki w siedzibie organu i okazania mu do wglądu akt sprawy, nie można utożsamić z doręczeniem decyzji, ponieważ nie został on upoważniony przez B.W. do odbioru korespondencji.
Proobywatelska a nie literalna wykładnia przepisów
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uchylił zaskarżone postanowienia organu z uwagi na naruszenie zasad zaufania do organów państwa i stanowionego prawa oraz zasady informowania. Jak podkreślono, organ oparł swoje rozstrzygnięcia na literalnej treści przepisów, jednak przy ich interpretacji należało uwzględnić charakter aktów prawnych i celu, w którym uchwalono regulacje stanowiące odstępstwo od zasad doręczeń określonych w OrdPU. Sąd wskazał, że w normalnym warunkach funkcjonowania państwa i instytucji publicznych doręczenie decyzji zgodnie z przepisami OrdPU nastąpiłoby 25.8.2020 r. Jednak w związku z tym, że po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, warunki funkcjonowania państwa i instytucji publicznych nie były zwyczajne, ustawodawca postanowił zmienić reguły doręczeń w przepisach uchwalanych w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem skutków COVID-19.
W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że wprowadzone czasowo zmiany miały stanowić wsparcie dla adresatów, którzy nie podjęli kierowanej do nich uprzednio awizowanej korespondencji z powodów związanych z COVID-19. Ustawodawca nie uwzględnił jednak specyfiki postępowań administracyjnych, w tym skutków fikcji prawnej doręczenia i dalej idących konsekwencji wynikających z atrybutu ostateczności decyzji. Dodatkowo przywracając z mocy prawa fikcyjny skutek doręczenia po podwójnym awizowaniu, pomimo nieodwołania stanu epidemii w kraju, nie polecił organom administracji publicznej albo operatorowi pocztowemu faktycznego ponowienia doręczeń lub poinformowania adresata o bezskuteczności wcześniejszej próby doręczeń lub o terminach, od których wobec stron ponownie rozpoczęły bieg terminy procesowe. ZmDelegowPracU21 poza kwestią terminu, w którym miał nastąpić skutek doręczenia, faktycznie przywróciła zasady doręczeń określone w OrdPU na skutek dodania art. 98 ust. 2 pkt 4 lit. d do ustawy z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 737; dalej: InstrWsparSARSCoV2U). Jednak żadna z tych ustaw w swym tytule nie nawiązywała do zagadnień uregulowanych w OrdPU, a w ocenie Sądu analiza ich rozbudowanej treści przekraczała zwykłe zainteresowanie obywatela takimi zagadnieniami. W rezultacie uznano, że w tej sprawie konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego mającego urzeczywistniać zasadę sprawiedliwości społecznej sprzeciwia się instrumentalnemu traktowaniu przepisów ustaw szczególnych, z pominięciem tego, że zgodnie z przepisami OrdPU odwołanie należałoby uznać za wniesione w terminie. Celem wskazanych ustaw szczególnych było udzielenie wsparcia obywatelom, a nie komplikowanie ich sytuacji faktyczno-prawnej i w takim duchu należało stosować i wykładać przepisy tych aktów prawnych.
Przepisy szczególne należy interpretować ściśle
Naczelny Sąd Administracyjny odwołania oddalił skargę kasacyjną organu. W uzasadnieniu wyroku wskazano na nieprawidłowe zastosowanie przez organ, nawet uwzględniając jego literalną wykładnię, art. 11 ust. 1 ZmDelegowPracU21, zgodnie z którym przesyłki, o których mowa w art. 98 ust. 2 pkt 4 lit. d InstrWsparSARSCoV2U niedoręczone przed dniem wejścia w życie ZmDelegowPracU21, uznaje się za doręczone po upływie 14 dni od dnia wejścia w życie ZmDelegowPracU21. Kluczowe znaczenie przy wykładni tego przepisu ma ustalenie znaczenia określenia „niedoręczone”, a zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, należy je rozumieć jako zaistnienie skutku doręczenia lub niedoręczenia w rozumieniu art. 150 § 4 OrdPU. Dla zastosowania tego przepisu zaistnienie tego skutku musiałoby nastąpić przed wejściem w życie art. 11 ust. 1 ZmDelegowPracU21, czyli przed 20.8.2020 r. W tym dniu przesyłka do skarżącej była „w biegu”, i trudno uznać by była ona niedoręczona czy doręczona, a w rezultacie art. 11 ust. 1 ZmDelegowPracU21 nie miał w tej sprawie zastosowania. W konsekwencji skutek doręczenia należało oceniać na podstawie przepisów ogólnych, a więc art. 150 § 1 – § 4 OrdPU. Skoro na podstawie art. 150 § 4 OrdPU skutek doręczenia nastąpił 25.8.2020 r. to termin do wniesienia odwołania mijał 9.9.2020 r. Oznacza to, że odwołanie wniesione 1.9.2020 r. zostało wniesione w terminie, a pismo z 14.9.2020 r. należy potraktować jako jego uzupełnienie.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
