Dość obszerny, bo liczący 52 strony, projekt nowelizacji ordynacji podatkowej opublikowano na stronach Rządowego Centrum Legislacji w piątek, 28.3.2025 r. Planowane zmiany dotyczą wielu różnych kwestii, w tym zapowiadanej przez ministra finansów Andrzeja Domańskiego redukcji obowiązków związanych z informowaniem władz skarbowych o tzw. schematach podatkowych. Chodzi o takie układanie spraw gospodarczych, które prowadzi do redukcji zobowiązań podatkowych, w tym przez wykorzystanie ulg.
Z treści projektu wynika, ze minister będzie mógł w drodze rozporządzenia wyłączyć obowiązek zgłaszania określonych schematów krajowych (projekt nie zakłada całkowitego zniesienia tego obowiązku). Przewidziano też zwolnienie radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych oraz rzeczników patentowych z obowiązku raportowania schematów. Będą oni zobowiązani do poinformowania ich klienta, tj. „korzystającego” lub „promotora”, o konieczności złożenia informacji o schematach podatkowych do szefa KAS.
Jednak najbardziej oczekiwana zmiana dotyczy art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji, dotyczącego przedawnienia zobowiązań podatkowych. MF nie zakłada jednak zniesienia przepisu pozwalającego na zawieszenie biegu przedawnienia podatków w przypadku wszczęcia postępowania karnego skarbowego przeciwko podatnikowi. Taki postulat formułują od dawna organizacje gospodarcze, a ostatnio także inicjatywa „SprawdzaMY” Rafała Brzoski.
Wybrane przypadki
W projekcie zaproponowano, by przepis zachować, ale ograniczyć jego stosowanie do przypadków podejrzenia 14 konkretnych typów przestępstw skarbowych. Chodzi m.in. o zatajenie zobowiązania podatkowego, fałszowanie deklaracji czy faktur. To przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności.
MF uzasadnia takie rozwiązane chęcią sprawnego ścigania przestępczości podatkowej. „Całkowita rezygnacja ze wspomnianej regulacji byłaby działaniem na szkodę budżetu państwa jak i interesów finansowych Unii Europejskiej. Utrudniłoby to bowiem w istotnym stopniu skuteczne ściganie zorganizowanych grup przestępczych, w szczególności w zakresie przestępczości zorganizowanej związanej z VAT” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Eksperci pytani przez „Rzeczpospolitą” twierdzą, że nowe brzmienie przepisu nie musi wiele zmienić w dotychczasowej praktyce organów skarbowych. Przypomnijmy, że często padały zarzuty o instrumentalne traktowanie tej regulacji, gdy władze skarbowe nie tyle ścigają przestępców, ile raczej dają sobie więcej czasu na dochodzenie podatków.
– Może to wyeliminować przypadki instrumentalnego wszczynana postępowań karnych skarbowych, ale tylko w niektórych przypadkach. Furtka do takich działań zostanie, choć będzie nieco inaczej zapisana w prawie – uważa Agnieszka Wnuk, doradczyni podatkowa w Quidea.
Krytycznie o nowym brzmieniu tego przepisu wypowiada się też Andrzej Ladziński, doradca podatkowy i partner w GWW Tax. Jego zdaniem, nawet jeśli przyjąć stanowisko Ministerstwa Finansów, że takie brzmienie wyeliminuje 90 proc. przypadków instrumentalnego wszczynania postępowań z KKS, to i tak istnienie tego przepisu wymaga racjonalnego uzasadnienia.
– Przypomnijmy, że stworzono go z myślą o uzyskiwaniu materiałów z toczących się spraw karnych skarbowych dla celów wymiaru podatku. W praktyce to nie działa. Z mojej praktyki wynika, że w podobnych sytuacjach, rzeczywiście dotyczących poważnych kwot, nie zdarzyło się, aby zakończenie postępowania podatkowego było wstrzymywane oczekiwaniem na dowody zgromadzone w postępowaniu karnym skarbowym – relacjonuje Ladziński. Jego zdaniem zamiast niepotrzebnie komplikować przepisy ordynacji dotyczące przedawnienia, Ministerstwo Finansów powinno raczej podjąć działania poprawiające organizację pracy administracji skarbowej. – Ma ona ewidentny problem z tym, aby kończyć postępowania podatkowe przed upływem ustawowego terminu przedawnienia – zauważa ekspert.
Korekta za pięć dwunasta
Niekorzystny dla podatników może być nowy przepis art. 70f, który wydłuży o rok okres przedawnienia zobowiązań podatkowych, gdy podatnik złoży korektę w ostatnim roku tegoż pięcioletniego okresu przedawnienia. W ocenie Agnieszki Wnuk wydaje się to nieuzasadnione.
– W praktyce zdarza się bowiem, że podatnik koryguje zobowiązania wynikające z pewnych regularnie dokonywanych czynności, np. wypłacanych premii w obrocie handlowym. Jeśli np. kontrola podatkowa zakwestionuje taką praktykę za ostatni rok, to podatnik we własnym interesie odpowiednio koryguje także deklaracje za wcześniejsze lata – mówi ekspertka.
Z kolei Andrzej Ladziński uważa, że składanie korekt zmniejszających podatek wymaga od organu skarbowego nieco czasu na zweryfikowanie zasadności zwrotu, jaki może nastąpić w wyniku takiej korekty. – Być może należałoby przewidzieć specjalną procedurę takich zwrotów, ale wydłużenie aż o rok przedawnienia zobowiązania wydaje się nadmierne – uważa Ladziński. Dodaje, że w realiach elektronizacji podatków i coraz łatwiejszego dostępu organów skarbowych do danych podatnika warto w ogóle skrócić okres przedawnienia zobowiązań podatkowych z pięciu do trzech lat.
Większość przepisów noweli do ordynacji ma wejść w życie z początkiem 2026 r.
Etap legislacyjny: konsultacje publiczne
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
