Opis stanu faktycznego
Skarżący M.W. zarejestrował się jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. 24.6.2021 r. otrzymał skierowanie do pracy na stanowisku pracownika linii produkcyjnej. Praca zaproponowana Skarżącemu spełniała wszystkie warunki wynikające z ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 690; dalej: PromZatrU). W tym samym dniu Skarżący złożył pismo, w którym odmówił przyjęcia propozycji pracy. Uzasadnił to brakiem możliwości fizycznych, które uniemożliwiają mu ciężką pracę fizyczną przy produkcji elementów betonowych. Wobec powyższego Organ wszczął z urzędu postępowanie w sprawie utraty przez Skarżącego statusu osoby bezrobotnej z 24.6.2021 r. z powodu odmowy przyjęcia bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniej pracy. Skarżący złożył wyjaśnienia i podtrzymał swoje stanowisko. Zaznaczył, że nie jest w posiadaniu dokumentów potwierdzających posiadane przeciwwskazania. Organ orzekł o utracie przez Skarżącego statusu osoby bezrobotnej.
Stanowisko Organu
Po złożeniu odwołania Wojewoda utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Podkreślił, że wymogi określone w zgłoszonej ofercie pracy spełniały kryteria odpowiedniej pracy i były zgodne z uregulowaniami prawnymi zawartymi w PromZatrU, a także w KP. Proponowane stanowisko pracownika linii produkcyjnej spełniało powyższe wymogi. Z uwagi na specyfikę pracy w budownictwie wymogi dotyczące charakteru samej pracy na linii produkcyjnej nie mogą stanowić podstawy odmowy przyjęcia oferty pracy. Nie bez znaczenia jest to, że Skarżący otrzymał ofertę pracy – umowę o pracę na okres próbny – i zostałby obowiązkowo skierowany przez pracodawcę na wstępne badania lekarskie. Biorąc pod uwagę fakt, że Skarżący odrzucił ofertę pracy, nie poddając się wstępnym badaniom lekarskim, określającym zdolność kandydata do podjęcia pracy na stanowisku określonym w ofercie pracy, należy uznać, że odrzucił propozycję pracy bez uzasadnienia, a jedynie na podstawie subiektywnej oceny stanu zdrowia.
Stanowisko WSA
Po rozpatrzeniu sprawy ze skargi M.W. na decyzję Wojewody Śląskiego w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej WSA oddalił skargę.
WSA przypomniał, że przepis art. 67 ust. 2 Konstytucji RP nie rodzi wprawdzie jakichkolwiek roszczeń po stronie potencjalnych uprawnionych, lecz niewątpliwie stanowi wyraz wysokiej rangi, jaką prawodawca konstytucyjny nadał ochronie prawa do zabezpieczenia społecznego osób bezrobotnych. Bezrobotnego uznaje się osobę niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie lub danej służbie, albo innej pracy zarobkowej. Warto zauważyć, że ustawodawca nie zamieścił w PromZatrU legalnej definicji „gotowości do podjęcia zatrudnienia”. Próba zdefiniowania tego pojęcia prowadzi do wniosku, że oznacza ono, że osoba ma zamiar, chęć i możliwość wykonywania pracy i jednocześnie nie występują żadne przeszkody w świadczeniu pracy przez tę osobę. Stąd też na „gotowość do podjęcia zatrudnienia” składają się dwa elementy: subiektywny, oznaczający chęć danej osoby do podjęcia zatrudnienia oraz obiektywny – wskazujący na brak przeszkód występujących po stronie osoby, która chce się zarejestrować jako bezrobotna. Warunek gotowości do podjęcia pracy musi być spełniony zarówno w dniu rejestracji w charakterze bezrobotnego, jak i przez cały czas korzystania z omawianego statusu.
Po zaproponowaniu osobie bezrobotnej zatrudnienia, zarówno po jego stronie, jak i po stronie potencjalnego pracodawcy pojawiają się określone obowiązki i uprawnienia. Taka osoba, będąc oczywiście zainteresowaną pozyskaniem zatrudnienia, winna przyjąć zaoferowaną pracę. Przedstawiona oferta musi jednakże spełniać określone przesłanki, a mianowicie powinna być dostosowana do stanu zdrowia osoby bezrobotnej, jego możliwości komunikacyjnych, spełniać minimalne warunki płacowe oraz podlegać ubezpieczeniu społecznemu. Ponadto bezrobotny winien mieć wystarczające kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe do jej wykonywania, móc ją wykonywać po uprzednim szkoleniu albo przygotowaniu zawodowym dorosłych. WSA wskazał, że nie każdy podany przez bezrobotnego powód odmowy przyjęcia oferty pracy może być uznany za uzasadnioną przyczynę. Pod pojęciem uzasadnionej przyczyny odmowy przyjęcia zaproponowanej pracy/stażu rozumie się okoliczność natury obiektywnej, niezależną od woli bezrobotnego, a więc przeszkodę, na którą bezrobotny nie miał wpływu. Do takich należy zaliczyć szczególną sytuację osobistą lub rodzinną bezrobotnego, która uniemożliwia podjęcie konkretnego zatrudnienia, bądź wystąpienie okoliczności, które obiektywnie uniemożliwiają wykonywanie konkretnej pracy w proponowanych przez pracodawcę warunkach w związku z przeciwwskazaniami do jej wykonywania.
Zaznaczyć trzeba, że ocenę, czy podany przez osobę bezrobotną powód odmowy przyjęcia oferty pracy, podlega uznaniu organu. Powinien on jednak dokonać ustaleń w tym zakresie z uwzględnieniem okoliczności faktycznych sprawy. W ocenie Sądu wymaga także podkreślenia, że użyte w art. 33 ust. 4 pkt. 3 PromZatrU określenie „pozbawia” oznacza, że w przypadku stwierdzenia przez starostę zaistnienia wymienionych w nim przesłanek, zobowiązany jest on wydać decyzję o pozbawieniu statusu bezrobotnego. Jest to decyzja związana, a przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Jak wskazał WSA, poza subiektywną oceną możliwości wykonywania zaproponowanej pracy Skarżący nie przedstawił żadnych dowodów, które by ją uzasadniały. Nie poddał się wstępnym badaniom lekarskim, na podstawie których ustalona by została jego zdolność jako kandydata do podjęcia pracy na określonym w ofercie stanowisku pracy. Wręcz przeciwnie – na co słusznie zwróciły uwagę Organy – odmawiając przyjęcia oferty pracy na stanowisku, Skarżący uniemożliwił skierowanie go przez pracodawcę na badania wstępne, przeprowadzane przez specjalistę medycyny, mające określić jego zdolność do pracy. Wato przy tym zaznaczyć, że nie znając faktycznego zakresu obowiązków powierzonych do wykonywania w ramach stosunku pracy, opierając się tylko na przedmiocie działalności ewentualnego pracodawcy i nazwie stanowiska pracy, Skarżący z góry założył, że prawidłowe wykonywanie pracy będzie niemożliwie, względnie zbyt obciążające dla niego pod względem fizycznym. Nie bez znaczenia jest także to, że oferowana praca miała być świadczona w odpowiedniej odległości od miejsca zamieszkania.
Status bezrobotnego nie jest nakładany z urzędu – jest dobrowolnym uprawnieniem osoby, która się o niego ubiega. Na osobie, której przyznano taki status, spoczywają pewne zobowiązania wynikające ze złożonej deklaracji gotowości do podjęcia zatrudnienia bądź innej formy pomocy. Poza tym należy mieć na względzie także i to, że osoba bezrobotna podlega między innymi ubezpieczeniu zdrowotnemu, finansowanemu ze środków publicznych. Status bezrobotnego daje zatem określone uprawnienia, które łączą się z określonymi obowiązkami osoby zarejestrowanej. Jednym z najistotniejszych obowiązków jest podjęcie oferowanej pracy, jeżeli jest ona odpowiednia w rozumieniu PromZatrU. Skoro zatem Skarżący pozostawał bez pracy, to jego obowiązkiem było podjęcie każdego zatrudnienia, do którego posiadał wystarczające kwalifikacje. Jego krytyczna ocena charakteru oferowanej pracy nie uchylała tego obowiązku.
Kwestie związane ze statusem bezrobotnego nie zależą od uznania organów. Brzmienie przepisów PromZatrU jest kategoryczne i nakłada konkretne obowiązki – po stronie organu i bezrobotnego. Mimo że ustawa nie wskazuje, co należy uznać za „gotowość do podjęcia pracy”, to niewątpliwie jest to podstawowa przesłanka uznania osoby za bezrobotną. Jednakże kierując się zasadami wykładni funkcjonalnej, celowościowej i systemowej, nie można takiego zapisu utożsamiać wyłącznie z samą potencjalną chęcią podjęcia przez zainteresowanego pracy, ale z możliwością podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Kategoria gotowości nie może się więc sprowadzać jedynie do czynników subiektywnych istniejących po stronie zainteresowanego. Gotowość do podjęcia pracy musi być oceniana również w kategoriach obiektywnych. Dlatego, jak słusznie wskazał WSA, po zaproponowaniu bezrobotnemu zatrudnienia powinien on przyjąć oferowaną pracę. W sytuacji zaś nieuzasadnionej – czyli nieopartej na kryteriach obiektywnych – odmowy akceptacji oferty pracy, jedyną możliwą reakcja organu jest pozbawienie określonej osoby statusu bezrobotnego.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
