Wniosek o udostępnienie informacji publicznej
F.B. wniósł do Rektora Uniwersytetu w K. wniosek o udostępnienie informacji publicznej a wobec braku reakcji organu, skargę na jego bezczynność. Ponieważ organ nie przekazał jej w ustawowo określonym terminie, F.B. wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie domagając się wymierzenia Rektorowi Uniwersytetu w K. grzywny za nieprzekazanie skargi wraz z odpowiedzią i aktami sprawy. Z art. 21 pkt 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176) wynika, że termin na przekazanie sądowi skargi wraz z odpowiedzią i kompletem akt wynosi 15 dni od dnia otrzymania skargi, zaś Rektor Uniwersytetu w K. przekazał skargę 2 tygodnie po upływie tego terminu.
W odpowiedzi na wniosek organ zwrócił się o odstąpienie od wymierzania grzywny. Jak wyjaśniono, skarga została przekazana z opóźnieniem z powodu trudności organizacyjnych w funkcjonowaniu uczelni w okresie najwyższego stanu pandemicznego w kraju. Organ podkreślił, że w tym okresie uczelnia funkcjonowała w sposób niestandardowy, pracownicy pozostawali na pracy zdalnej, dlatego pomimo dołożenia wszelkich starań zachowanie ustawowego terminu nie było możliwe.
Przesłanki wymierzenia grzywny za nieprzekazanie akt
WSA w Krakowie oddalił wniosek o wymierzenie grzywny. Zgodnie z art. 55 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej: PostAdmU), w razie niezastosowania się przez organ do obowiązku przekazania w terminie skargi do sądu, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny. Celem tego przepisu jest dyscyplinowanie organów do terminowego wykonania obowiązków określonych w art. 54 § 2 PostAdmU lub w przepisach szczegółowych. Sąd stwierdził, że wymierzenie grzywny nie jest jednak obligatoryjne. Dlatego nawet przy przekroczeniu terminu należy uwzględniać specyfikę i charakter danej sprawy, a także rozmiary zwłoki w przekazaniu skargi (zob. postanowienie NSA z 15.11.2011 r., I OZ 841/11, Legalis).
Sąd uznał, że opóźnienie nie było znacznie oraz podkreślił, iż w momencie składania wniosku o wymierzenie grzywny organ nie pozostawał już w stanie opóźnienia. Sąd wziął pod uwagę, że w sytuacji stanu epidemii i znacznej liczby zachorowań znaczna część pracowników Uniwersytetu w K. wykonywała pracę w formie zdalnej. Przy zmniejszonej obsadzie należało w pierwszej kolejności zapewnić bieżące funkcjonowanie uczelni w zakresie jej podstawowych obowiązków związanych z kształceniem. W uzasadnieniu postanowienia uznano, że wskazane okoliczności usprawiedliwiały przekazanie do Sądu skargi na bezczynność organu z 14-dniowym opóźnieniem.
NSA: Sam stan pandemii nie usprawiedliwia opóźnień w działaniu organów
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania WSA w Krakowie. W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, że nałożenie grzywny za przekroczenie terminu z art. 54 § 2 PostAdmU wiąże się z funkcją represyjną, bowiem możliwość nałożenia grzywny na organ realizuje konstytucyjne prawo do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki. Wymierzenie grzywny pełni także funkcję prewencyjną, ponieważ służy zapobieganiu naruszeniom prawa w przyszłości, nie tylko przez ukarany organ, ale i przez pozostałe organy (zob. uchwała NSA z 3.11.2009 r., II GPS 3/09, Legalis).
NSA uznał, że motywacja organu i okres naruszenia obowiązku z art. 54 § 2 PostAdmU może mieć wpływ na ocenę, czy nałożenie grzywny w określonej wysokości znajduje w danej sytuacji uzasadnienie (zob. postanowienie NSA z 22.5.2014 r., I OZ 382/14, Legalis). W okolicznościach tej sprawy lakoniczne wyjaśnienia organu odnoszące się do przyczyn nieprzekazania w terminie skargi do sądu zostały uznane za niewystarczające. NSA stwierdził, że trudności związane z epidemią i zmienionym trybem pracy urzędu mogą stanowić podstawę odstąpienia od wymierzenia grzywny z art. 55 § 1 PostAdmU, jednak organ powinien te okoliczności co najmniej uprawdopodobnić.
Dodatkowo wskazano, że ustawodawca do chwili uchylenia art. 15zzs ust. 11 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374) przyjmował, że zaprzestanie czynności przez sąd, organ lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Uchylenie tej regulacji oznacza, że od 16.5.2020 r. samo powołanie się na zaprzestanie czynności z powodu koronawirusa nie stanowi automatycznej podstawy do przyjęcia braku odpowiedzialności organu za istniejący stan bezczynności. Twierdzenia te można odnieść także do obowiązku przekazania skargi do sądu.
NSA stwierdził, że choć w pracy Uniwersytetu w K. mogły wystąpić okoliczności usprawiedliwiające nieprzekazanie skargi w terminie, to organ tego nie uprawdopodobnił. Rektor Uniwersytetu w K. powinien bowiem wskazać konkretne ograniczenia funkcjonowania w okresie pomiędzy wniesieniem skargi a jej przekazaniem do sądu np. kwarantanna konkretnych pracowników i jej wpływ na działalność jednostki. Powołanie się na funkcjonowanie uczelni w sposób niestandardowy i na pozostawanie nieokreślonej liczby pracowników na pracy zdalnej nie pozwala na zweryfikowanie argumentów organu. NSA podkreślił, że przyjęcie, iż już samo twierdzenie organu przesądza o niezasadności wniosku, byłoby sprzeczne z obowiązującą w postępowaniu sądowoadministracyjnym zasadą równości stron.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
