Stan faktyczny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie na posiedzeniu niejawnym rozpoznał skargę na postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji w przedmiocie odmowy udostępnienia akt sprawy i wydanym wyrokiem uchylił zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Organu I instancji.

W sprawie tej Skarżący zwrócił się do Komendanta Powiatowego Policji o „sporządzenie i doręczenie kopii cyfrowych przesłanych zwrotnie za pośrednictwem platformy e-PUAP, względnie w razie braku możliwości sporządzenia kopii cyfrowych, ich kserokopii w zakresie świadczonego za przeprowadzone niejawnie i z urzędu postępowania, po którego przeprowadzeniu Komendant Powiatowy Policji wydał decyzję administracyjną X w sprawie o przydzielenie lokalu mieszkalnego i w tym zakresie i dla prowadzenia tej sprawy prawa podmiotowego do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego, a w tym zakresie udostępnienia kompletnych akt postępowania administracyjnego od daty jego wszczęcia z urzędu, zawiadomienia o wszczęciu takiego postępowania strony, przyczyn i podstaw odstąpienia od zasady jego jawności przed stroną i odstąpienia od konstytutywnego przepisu z art. 10 § 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.; dalej: KPA), wraz z dokumentem rejestrowo-ewidencyjnym akt przedmiotowego postępowania w administracji”.

Komendant Powiatowy Policji postanowieniem odmówił udostępnienia akt sprawy, wskazując, że Skarżący jest już w posiadaniu przedmiotowych akt, a jego wniosek stanowi nadużycie prawa.

Po rozpatrzeniu zażalenia Skarżącego Komendant Wojewódzki Policji postanowieniem utrzymał w mocy postanowienie Organu I instancji, akcentując fakt przekazania Skarżącemu żądanych materiałów. W ocenie Organu II instancji Skarżący w sposób celowy i z premedytacją dokonywał kolejnych czynności procesowych, kierując się wyłącznie chęcią zarzucenia organu bardzo dużą ilością spraw, a nie rozpoznaniem i zbadaniem istoty sprawy.

W skardze do WSA Skarżący nie zgodził się ze wskazanymi postanowieniami organów obu instancji i wniósł o ich uchylenie.

Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Stanowisko WSA

W ocenie WSA skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy KPA. Zgodnie z art. 73 § 1 KPA strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania, czynności te są dokonywane w lokalu organu administracji publicznej w obecności pracownika tego organu. Art. 73 § 2 KPA stanowi, że strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Organ administracji publicznej może zapewnić stronie dokonanie czynności, o których mowa w § 1, w swoim systemie teleinformatycznym, po uwierzytelnieniu strony w sposób określony w art. 20a ust. 1 albo ust. 2 ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (art. 73 § 3 KPA).

Przy czym, jak zasadnie wskazał NSA w wyroku z 14.7.2020 r., I OSK 2568/19 – art. 73 § 3 KPA nie nakłada na organ obowiązku udostępnienia stronie akt sprawy administracyjnej przez prowadzony system teleinformatyczny. Organ, odmawiając stronie udostępnienia wglądu do akt sprawy w formie określonej w art. 73 § 3 KPA, przede wszystkim ma obowiązek podania, czy posiada własny system teleinformatyczny, a w konsekwencji techniczną możliwość zapewnienia stronie elektronicznego dostępu do akt sprawy w takim systemie. W przypadku, gdy wskazane wymogi są spełnione, w uzasadnieniu rozstrzygnięcia powinien wykazać, dlaczego – mimo potencjalnej możliwości zapewnienia stronie dokonania czynności określonych w art. 73 § 1 KPA w omawianej elektronicznej formie – odmawia takiego sposobu zapewnienia stronie przysługującego jej prawa. Przy czym organ takie rozstrzygnięcie musi uzasadnić dostatecznie zindywidualizowanymi przesłankami, w taki sposób, aby nie można mu było zarzucić dowolności.

Należy również podnieść, że zgodnie z uchwałą NSA w ramach udostępnienia akt stronie na podstawie art. 73 § 1 KPA mieści się sporządzenie przez organ, w sposób wynikający z jego możliwości technicznych i organizacyjnych, na wniosek strony, kopii dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy (uchwała NSA z 8.10.2018 r., I OPS 1/18, Legalis). Oczywiście udostępnienie może nastąpić z zastrzeżeniem konieczności poniesienia kosztów przez stronę wnioskującą o ich wydanie (wyrok WSA w Białymstoku z 21.8.2014 r., II SAB/Bk 24/14, Legalis).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy organy obu instancji odmówiły udostępnienia żądanych akt, z uwagi na uprzednie ich przekazanie skarżącemu. Udostępnienie to miało miejsce 27.8.2014 r. Skarżący odebrał osobiście komplet dokumentacji.

Sąd co do zasady podzielił pogląd, że nie można odmówić stronie wydania odpisu lub kopii dokumentu z akt, powołując się na to, że uprzednio został jej wydany odpis tego dokumentu (por. wyrok WSA w Białymstoku z 21.8.2014 r., II SAB/Bk 24/14, Legalis) czy też organ nie może również uzasadniać odmowy ilością spraw zainicjonowanych przez Skarżącego, trudnościami organizacyjnymi związanymi z zaangażowaniem środków osobowych czy też faktem, że akta danej sprawy składają się w przeważającej części z dokumentów znanych, czy też wydanych już Skarżącemu (tak: wyrok WSA w Warszawie z 14.7.2020 r., I OSK 2568/19).

W przypadku jednak nadużywania prawa (np. przez wielokrotne zawracanie się o przesłanie tych samych dokumentów), które za każdym razem musi być wykazane przez organ, organ ma możliwość odmowy ponownego udostępnia akt Skarżącemu.

W przedmiotowej sprawie między wnioskami Skarżącego minęło około 7 lat.

Dostęp do akt sprawy służy zapewnieniu stronie realizacji jednej z najważniejszych zasad postępowania administracyjnego, tj. zasady czynnego udziału w postępowaniu (art. 10 KPA). Tylko skrajne przypadki wielokrotnego zwracania się do organu o udostępnienie akt sprawy można uznać za nadużycie prawa. Odmowa udostępnienia akt sprawy musi być przy tym bardzo szczegółowo uzasadniona przez organ. Zasadniczo jednak organ powinien uczynić wszystko, żeby akta sprawy stronie udostępnić – także w formie elektronicznej bądź ich kopii.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź