- Studenci kierunków lekarskich, którzy zdecydują się na skorzystanie kredytu na studia medyczne będą mieli możliwość pokrycia częściowego albo całkowitego kosztu kształcenia na tych studiach ze środków pochodzących z budżetu państwa, a następnie – częściowego lub całkowitego umorzenia tego kredytu.
- Celem projektowanych zmian jest nie tylko wsparcie finansowe studentów kierunków lekarskich, ale przede wszystkim ograniczenie zjawiska emigracji absolwentów polskich uczelni medycznych będących lekarzami poza granice Polski.
Aktualnie obserwuje się wzrost liczby lekarz wyjeżdżających do pracy do państw Unii Europejskiej. Szacuje się, że od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej wyjechało co najmniej 16 tysięcy lekarzy. To ogromna strata, zważywszy na koszt dla budżetu państwa wykształcenia jednego lekarza, wynoszący średnio od 200 do 250 tysięcy złotych. W obliczu panujące w Polsce pandemii koronawirusa COVID-19 braki kadrowe w placówkach medycznych wydają się szczególnie mocno odczuwalne. Głównymi czynnikami składającymi lekarzy do wyjazdów są kwestie finansowe i warunki pracy.
Wobec powyższego, projektowane w PrSzkolWyżN i ZawLekU zmiany mają za zadanie zwiększenie liczby personelu medycznego w Polsce. Zmiany te służyć mają bowiem nie tylko wsparciu finansowemu studentów kierunków medycznych, ale przede wszystkim mają na celu wprowadzenie zobowiązania lojalnościowego względem części studentów odbywających kształcenie na odpłatnych studiach na kierunku lekarskim w języku polskim.
Nowelizacja przepisów PrSzkolWyżN i ZawLekU poprzez wprowadzenie wspomnianego wsparcia w finansowaniu studiów, stanowić ma szansę na uzyskanie medycznego wykształcenia dla tych uzdolnionych osób, które ze względów finansowych nie mogły pozwolić sobie na studia na kierunkach medycznych. Chodzi na przykład o osoby, które pomimo uzyskania wysokich wyników na egzaminie dojrzałości nie dostały się na studia na kierunku lekarskim w trybie stacjonarnym, a które m.in. z braku wystarczających środków finansowych nie mogły podjąć ww. studiów odpłatnie. Aktualnie około 13 do 17 proc. miejsc na studiach na kierunku lekarskich, prowadzonych w formie odpłatnej, pozostaje nieobsadzonych. To nawet 233 miejsca rocznie.
Aktualnie w wielu państwach europejskich istnieją różnorodne formy wsparcia takich studentów, na przykład w formie dotowanych przez rząd pożyczek na studia. W Polsce planuje się wprowadzić do polskiego systemu szkolnictwa wyższego zupełnie nową instytucję kredytu na studia medyczne z obowiązkiem ich późniejszego odpracowania w publicznej służbie zdrowia. Dodane do PrSzkolWyżN art. 103a-103e będą określały zasady funkcjonowania takiego kredytu udzielanego studentom odbywającym studia na kierunku lekarskim.
W dodawanym do PrSzkolWyżN art. 103a ust. 1 przewiduje się, że o kredyt na studia medyczne będą mogli ubiegać się studenci, którzy podjęli studia przed rokiem 2021/2022 oraz podejmujący studia począwszy od roku akademickiego 2021/2022, prowadzone na kierunku lekarskim w języku polskim na warunkach odpłatności w polskich uczelniach wyższych (studia niestacjonarne w uczelniach publicznych oraz studia stacjonarne w uczelniach niepublicznych). Kredyt na studia medyczne będzie udzielany przez banki, które zawarły z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK), umowę określającą zasady korzystania ze środków Funduszu Kredytowania Studiów Medycznych (art. 103a ust. 2 PrSzkolWyżN).
Oczywiście skorzystanie z takiej formy finansowania studiów na kierunkach lekarskich nie będzie obligatoryjne. Studenci, którzy zdecydują się na skorzystanie z takiej formy wsparcia uzyskają możliwość pokrycia częściowego albo całkowitego kosztu kształcenia na tych studiach ze środków pochodzących z budżetu państwa, a następnie po spełnieniu warunków określonych w projektowanej nowelizacji, jego częściowego lub całkowitego umorzenia. Z kredytu korzystać można będzie jedynie raz, maksymalnie przez sześcioletni okres czasu.
Wysokość maksymalnej wysokości kredytu za studia medyczne w przeliczeniu na jeden semestr nauki określał będzie w rozporządzeniu minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.
Preferencyjny charakter kredytu
Planowany art. 103c określa preferencyjny charakter kredytu, mający zachęcić studentów do korzystania z tej formy wsparcia. Chodzi tutaj m.in. o niskie oprocentowanie kredytu, możliwość wystąpienia przez kredytobiorcę o wcześniejsze rozpoczęcie spłaty kredytu, możliwość wydłużenia lub skrócenia 12-letniego okresu spłaty kredytu, możliwość obniżenia wysokości miesięcznej raty kredytu do 20 proc. średniego miesięcznego dochodu kredytobiorcy, a w przypadku trudnej sytuacji życiowej kredytobiorcy możliwość zawieszenia spłaty kredytu wraz z odsetkami na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Warunki częściowego lub całkowitego umorzenia kredytu
Projekt nowelizacji przewiduje także możliwość całkowitego lub częściowego umorzenia kredytu na studia medyczne. W projektowanym art. 103d ust. 1 określono warunki, które trzeba spełnić by było to możliwe. Chodzi przede wszystkim o obowiązek odpracowania studiów po ich ukończeniu przez okres nie krótszy niż 10 lat w ciągu 12 kolejnych lat liczonych od dnia ukończenia studiów, w podmiotach wykonujących działalność leczniczą na terytorium Polski, które udzielają świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Do tego dochodzi obowiązek uzyskania tytułu specjalisty w wyżej wspomnianym okresie, w dziedzinie medycyny uznanej za priorytetową w dniu rozpoczęcia przez lekarza szkolenia specjalizacyjnego, na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia wydanego na podstawie art. 16g ust. 4 ZawLekU. W sytuacji trwałej utraty przez kredytobiorcę zdolności do spłaty zobowiązań czy jego śmierci kredyt będzie mógł zostać umorzony w całości. Nowelizacja zakłada także, że kredyt będzie mógł być częściowo umorzony w szczególnie trudnej sytuacji życiowej kredytobiorcy lub w sytuacji, gdy kredytobiorca kontynuuje szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny uznanej za priorytetową, lecz nie zdążył go ukończyć z przyczyn od siebie niezależnych w okresie umożliwiającym całościowe umorzenie kredytu.
Ponadto kredyt będzie można umorzyć na wniosek kredytobiorcy, biorąc pod uwagę okres wykonywania przez niego zawodu lekarza po ukończeniu studiów oraz liczbę semestrów sfinansowanych z kredytu na studia medyczne. Umorzenie będzie obejmować całość kapitału oraz pozostałe do spłaty odsetki należne bankom.
Projekt zmian przewiduje utworzenie w BGK Funduszu Kredytowania Studiów Medycznych, który finansowany będzie z dotacji celowych z budżetu państwa. Środki Funduszu, przeznaczane będą na pokrywanie odsetek należnych od kredytów pobieranych przez kredytobiorców, pokrywanie skutków finansowych umorzeń spłaty kredytów oraz na nabywanie papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa.
