Legitymacja do zaskarżenia
Wojewódzki Konserwator Zabytków w K. uzgodnił projekt decyzji o warunkach zabudowy dla budowy hotelu. „T.” sp. z o.o. złożyła do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wniosek o stwierdzenie nieważności tego postanowienia, jednak organ odmówił wszczęcia postępowania uznając, że strony postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy niebędące inwestorami, nie mają legitymacji do wzruszenia ostatecznych postanowień w trybach nadzwyczajnych. W ocenie organu, skoro zgodnie z art. 53 ust. 5 PlanZagospU strony postępowania niebędące inwestorami zostały pozbawione możliwości wniesienia zażalenia w trybie zwykłym to przyjęcie, że mają one prawo do inicjowania wszczynania postępowania w trybach nadzwyczajnych, przeczyłoby zasadom wykładni systemowej. W wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego utrzymał w mocy własne postanowienie.
Stanowisko Sądu I instancji
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę wyjaśniając, że organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 KPA, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte. W ocenie Sądu, niemożność wzruszenia aktu administracyjnego w trybie nadzwyczajnym należy zaliczyć do innej uzasadnionej przyczyny, z powodu której postępowanie administracyjne nie mogło zostać wszczęte. Konsekwencją określenia przez ustawodawcę mocą art. 53 ust. 5 PlanZagospU, że zażalenie na postanowienie uzgadniające przysługuje tylko inwestorowi, jest również brak możliwości kwestionowania jego legalności w drodze jednego z administracyjnych postępowań nadzwyczajnych, w tym postępowania nieważnościowego unormowanego w art. 156-159 KPA.
NSA – Ochrona praw stron
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i oba postanowienia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego uznając, że ograniczenie podmiotowe wynikające z art. 53 ust. 5 PlanZagospU nie rozciąga się na postępowanie o stwierdzenie nieważności. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu wyroku, treść art. 53 ust. 4 PlanZagospU należy odczytywać w związku z normą art. 64 ust. 1 PlanZagospU, która stanowi, że przepisy m.in. art. 53 ust. 3-5a PlanZagospU stosuje się odpowiednio do decyzji o warunkach zabudowy. Rezultatem wykładni językowej art. 53 ust. 5 PlanZagospU jest więc uznanie, że ograniczenie podmiotowe zawarte w omawianym przepisie dotyczy wyłącznie wniesienia zażalenia.
NSA stwierdził, że prawidłowa wykładnia przepisu opiera się nie tylko na odczytaniu jego treści, choć w tym przypadku jest ona jednoznaczna, ale musi uwzględniać cel tej regulacji i miejsce w systemie prawa. Art. 53 ust. 5 PlanZagospU został znowelizowany w art. 70 pkt 6 lit. b ustawy z 7.5.2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 777), której celem było w szczególności ułatwienie i usprawnienie procesu inwestycyjnego. Wszczęcie postępowania w trybie nadzwyczajnym nie niweczy dążenia do przyspieszenia postępowania, bowiem wydanie przez właściwy organ postanowienia o uzgodnieniu uprawnia do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, zaś kontrola prawidłowości postanowienia w przedmiocie uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy dokonywana jest z perspektywy ściśle określonych podstaw do wzruszenia aktu w trybie nadzwyczajnym (zob. wyrok NSA z 8.10.2020 r., II OSK 1365/18, Legalis). Jak podkreślono, wykładnia celowościowa nie może również prowadzić do ograniczenia praw strony.
Zdaniem NSA nie można też uznać, że przyznanie stronom, innym niż inwestor, prawa do wszczynania trybów nadzwyczajnych przeczyłoby zasadom wykładni systemowej. Postępowanie uzgodnieniowe stanowi postępowanie akcesoryjne względem postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy albo o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego, jednak jego wynik jest wiążący dla organu prowadzącego postępowanie główne. Oznacza to, że weryfikacja ostatecznych postanowień uzgodnieniowych nie może być dokonywana przez organ prowadzący postępowanie inwestycyjne. Pozbawienie możliwości zaskarżenia w trybie nadzwyczajnym postanowienia przez inne strony prowadziłoby do iluzoryczności kontroli takiego postanowienia. W rezultacie przyjęcie, że art. 53 ust. 5 PlanZagospU nie wyłącza możliwości kwestionowania w trybach nadzwyczajnych rozważanego postanowienia przez strony niebędące inwestorem, chroni interes tych podmiotów, pozwalając im na inicjowanie postępowania zmierzającego do usunięcia z obrotu prawnego aktów administracyjnych obarczonych szczególnie istotnymi, kwalifikowanymi wadami (zob. wyrok NSA z 13.11.2018 r., II OSK 239/18, Legalis).
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
