Stan faktyczny
WSA w Gdańsku rozpoznał sprawę ze skargi na postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku (WINB) w przedmiocie wstrzymania robót budowlanych i uchylił zaskarżoną decyzję.
W sprawie tej do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (PINB) wpłynęło zawiadomienie o samowoli budowlanej. Organ przeprowadził kontrolę nieruchomości i ustalił, że na działce zlokalizowany jest m.in. budynek o konstrukcji stalowej z dachem dwuspadowym, posiadający wymiary w obrysie 5m x 6m, pobudowany na wylewce betonowej. Budynek (w takim kształcie) pobudowano w lipcu 2023 r. i w dniu kontroli pełnił funkcję gospodarczą. Skarżąca nie posiadała pozwolenia na budowę ani skutecznego zgłoszenia. W konsekwencji PINB postanowieniem wstrzymał roboty budowlane.
W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że mając na uwadze sposób, w jaki obiekt został przytwierdzony do gruntu, obiekt należy zakwalifikować jako trwale związany z gruntem. Brak zgłoszenia zamiaru budowy ww. budynku obliguje organ nadzoru budowlanego do wszczęcia i prowadzenia postępowania administracyjnego w trybie art. 48 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418; dalej: PrBud). Od postanowienia tego skarżąca złożyła odwołanie.
WINB ustalił, że budynek został przytwierdzony do wylewki za pośrednictwem stalowych kotw rozporowych i chemicznych oraz śrub.
WINB uchylił w całości zaskarżone postanowienie organu I instancji, ale ponownie wstrzymał roboty budowlane przy budowie tymczasowego obiektu budowlanego. W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że ww. obiekt budowlany jest właśnie tymczasowym obiektem, który jest posadowiony w sposób stały – trwale związany z gruntem i niewskazujący na zamiar jego przemieszczenia, a okres jego posadowienia trwa powyżej 180 dni. Wobec powyższego obiekt spełnia definicję budowli, a na jego posadowienie wymagane było uzyskanie pozwolenia na budowę, którego inwestor nie posiada.
Odnosząc się do argumentów podniesionych w zażaleniu, organ podniósł, że obiektu budowlanego trwale związanego z gruntem, o konstrukcji stalowej, który został posadowiony na działce, nie można uznać za zabudowę służącą działalności rolniczej czy też wspomagającej taką działalność w świetle argumentów odwołania związanego z „produkcją roślinną” czy „produkcją ogrodniczą”.
W skardze wskazano m.in. na błędne przyjęcie przez organ, że obiekt nie jest budynkiem gospodarczym, o którym mowa w art. 29 ust. 2 pkt 33) PrBud, którego budowa nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę i zgłoszenia; obiekt jest bowiem tymczasowym obiektem budowlanym trwale związanym z gruntem, którego budowa wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Stanowisko WSA
WSA uznał skargę za zasadną. Wskazał, że zaskarżone rozstrzygnięcie organu II instancji zreformowało decyzję organu I instancji, dokonując odmiennej kwalifikacji obiektu. Postanowienie organu odwoławczego zostało wydane na podstawie art. 48 ust. 1 pkt 1 oraz art. 48 ust. 3 i 5 PrBud. Wynikało to z zakwalifikowania obiektu, którego dotyczy postępowanie, do kategorii tymczasowych obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, o których mowa w art. 3 pkt 5 PrBud i art. 29 ust. 1 pkt 7 PrBud, których budowa – po upływie terminu wskazanego w ustawie – wymagała pozwolenia na budowę. Tymczasem, w ocenie organu I instancji, obiekt stanowi budynek pełniący funkcję gospodarczą. Ze względu na jego wymiary jego budowa zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 14 lit. a) PrBud wymagała zgłoszenia. W ocenie Sądu stanowisko organu I instancji jest prawidłowe.
Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie organ odwoławczy nadzoru budowlanego, pomimo podjęcia zasadnych czynności procesowych i zgromadzenia materiału dowodowego, nie zdołał sprostać wszystkim wymaganiom wynikającym z przepisów postępowania. W tym przypadku chodziło o poczynienie pełnych ustaleń faktycznych i poddanie ich następnie odpowiednej ocenie prawnej (subsumcji) z perspektywy przepisów PrBud.
Zdaniem Sądu organ odwoławczy w sposób wadliwy zastosował w okolicznościach niniejszej sprawy art. 3 pkt 5 PrBud – i w tym też zakresie argumentację skargi należało podzielić. WSA podzielił natomiast stanowisko organu co do braku możliwości zakwalifikowania obiektu jako służącego działalności rolniczej, co wyklucza możliwość zastosowania w sprawie art. 29 ust. 2 pkt 33 PrBud.
Przez tymczasowy obiekt budowlany należy zaś rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe (art. 3 pkt 5 PrBud).
W niniejszej sprawie analizowany obiekt pełni funkcję gospodarczą. Potwierdza to dokumentacja zdjęciowa, z której wynika, że znajdują się w nim narzędzia i sprzęt ogrodniczy. Nie przeczy takiemu wykorzystaniu tego obiektu również Skarżąca. Obiekt ten posadowiony jest na gruncie, na którym wylano wylewkę betonową, przymocowany do niej za pomocą kotw rozporowych, chemicznych oraz śrub. Organ odwoławczy uznał, że jest to tymczasowy obiekt budowlany, połączony trwale z gruntem, o którym mowa w art. 3 pkt 5 PrBud i art. 29 ust. 1 pkt 7 PrBud. Ten ostatni przepis stanowi zaś, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 PrBud, budowa tymczasowych obiektów budowlanych niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce – w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Ze względu na przekroczenie okresu 180 dni przewidzianego na rozbiórkę obiektu organ odwoławczy uznał, że budowa obiektu będącego przedmiotem postępowania wymagała pozwolenia na budowę, którego bez wątpienia inwestorka nie posiadała.
Z kolei zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 14 PrBud nie wymaga pozwolenia na budowę, lecz zgłoszenia budowa wolno stojących:
1) parterowych budynków gospodarczych,
2) garaży,
3) wiat – o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m˛ powierzchni działki.
Oceniając prawidłowość zastosowania obu ww. przepisów w kontekście powołanych ogólnych definicji obiektu budowlanego, budynku i tymczasowego obiektu budowlanego, uznać należy, że oceniany obiekt spełnia wszystkie cechy budynku: jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; nie jest również niewielkich rozmiarów. Nie budzi też wątpliwości funkcja, którą pełni – tj. gospodarcza, skoro trzymane są w nim narzędzia i maszyny ogrodnicze.
Komentarz
W sprawie sporne pomiędzy stronami postępowania było to, czy obiekt o charakterze gospodarczym jest budynkiem (art. 3 pkt 2 PrBud) służącym produkcji rolnej, o którym mowa w art. 29 ust. 2 pkt 33 PrBud, czy też tymczasowym obiektem budowlanym (art. 3 pkt 5 PrBud) o funkcji gospodarczej, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 7 PrBud, czy też parterowym budynkiem gospodarczym, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 14a PrBud.
Budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, na warunkach określonych w art. 29 ust. 1 pkt 14 PrBud, nie wymaga pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia, podczas gdy budowa tymczasowego obiektu budowlanego na czas przekraczający 180 dni wymaga pozwolenia na budowę.
Dla prawidłowego zastosowania procedury legalizacyjnej wyjściowo podstawowe znaczenie ma rozstrzygnięcie, czy realizacja obiektu budowlanego wymaga któregoś z rodzajów zgody budowlanej wymienionych w art. 48 ust. 1 PrBud, a więc pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Jeżeli to ustalenie nie jest prawidłowe, to i prawidłowe nie jest postanowienie w przedmiocie wstrzymania robót budowlanych.
Wyrok WSA w Gdańsku z 11.6.2025 r., II SA/Gd 15/25, Legalis
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
