Kwalifikacja usług zewnętrznych księgowych

Stan faktyczny

Łotewska spółka (dalej: Mistral Trans), której głównym przedmiotem działalności jest przewóz towarów, powiadomiła łotewski organ podatkowy (dalej: VID) o rozpoczęciu świadczenia usług księgowych na zasadzie outsourcingu. W związku z tym VID nałożył grzywnę na tę spółkę za naruszenia przepisów krajowych dotyczących zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Spółka wniosła do sądu skargę na tę decyzję VID podnosząc w szczególności, że usługi księgowe świadczone na zasadzie outsourcingu były wykonywane jedynie na rzecz trzech powiązanych spółek, przy czym Mistral Trans i te spółki powiązane mają takich samych członków zarządu, akcjonariuszy i beneficjentów rzeczywistych.

Łotewski Sąd Najwyższy powziął wątpliwości, czy pojęcie „zewnętrzny księgowy” zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20.5.2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 648/2012 i uchylającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz.Urz. UE L z 2015 r., Nr 141, s. 73) należy interpretować w ten sposób, że ma ono zastosowanie również w przypadku, gdy usługi księgowe są świadczone wyłącznie na rzecz podmiotów powiązanych z zewnętrznym księgowym?

Stanowisko TS

Głównym celem dyrektywy 2015/849 – jak wynika z jej tytułu i jej art. 1 ust. 1 i 2 – jest zapobieganie wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

W art. 2 ust. 1 dyrektywy 2015/849 wymieniono podmioty, do których ta dyrektywa ma zastosowanie ze względu na ich udział w dokonywaniu operacji lub prowadzeniu działalności o charakterze finansowym. Wśród tych podmiotów znajdują się, jak przewiduje pkt 3 lit. a) tego przepisu, zewnętrzni księgowi działający w ramach prowadzonej przez nich działalności zawodowej. Ponadto art. 58 ust. 1 dyrektywy 2015/849 stanowi, że państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty zobowiązane mogły zostać pociągnięte do odpowiedzialności w przypadku naruszenia przepisów krajowych transponujących tę dyrektywę.

Pojęcie „zewnętrzni księgowi” nie zostało zdefiniowane w dyrektywie 2015/849, zatem TS wskazał, że ustalenia jego znaczenia i zakresu należy dokonywać zgodnie z jego zwyczajowym znaczeniem w języku potocznym, z uwzględnieniem kontekstu, w którym zostało ono użyte, i celów uregulowania, którego jest częścią (wyrok TS z 1.10.2020 r., Entoma, C-526/19, Legalis).

Trybunał wskazał, że wyrażenia „księgowi”, w niektórych wersjach językowych art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849, takich jak: niemiecka (Buchprüfer), francuska (experts-comptables), rumuńska (experți contabili) czy szwedzka (revisorer), użyte terminy odnoszą się do osób wykonujących zawód regulowany, których działalność polega w szczególności na organizowaniu, weryfikacji, ocenie lub korygowaniu księgowości. Natomiast zakres terminów użytych w innych wersjach językowych, takich jak: łotewska (grāmatveži), hiszpańska (contables), angielska (accountants) lub niderlandzka (accountant”), jest szerszy, ponieważ odnoszą się one bardziej ogólnie do osób prowadzących działalność polegającą na sporządzaniu, prowadzeniu i kontrolowaniu ksiąg rachunkowych, w szczególności ksiąg rachunkowych przedsiębiorstw.

Zdaniem TS z użycia terminu „zewnętrzni” w art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849, wynika, że ma on na celu wyraźne wyłączenie z obowiązków przewidzianych w tej dyrektywie „wewnętrznych” księgowych, innymi słowy osób takich jak księgowi zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę, które nie świadczą usług księgowych na rzecz osób trzecich w sposób niezależny. Sąd odsyłający stwierdził, że znaczenie terminu użytego w łotewskiej wersji językowej tego art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) (ārštata) odzwierciedla zasadniczo tę wykładnię.

W ocenie TS z powyższego wynika z tego, że pojęcie „zewnętrznych księgowych” w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849 obejmuje osoby fizyczne lub prawne, których działalność zawodowa polega na świadczeniu osobom trzecim w sposób niezależny usług księgowych takich jak sporządzanie, prowadzenie lub kontrola ksiąg rachunkowych.

Trybunał stwierdził, że tę wykładnię potwierdza kontekst, w jaki wpisuje się ten przepis. W art. 2 ust. 1 dyrektywy 2015/849 wymieniono w pkt 1–3 podmioty, do których ta dyrektywa ma zastosowanie, zwane „podmiotami zobowiązanymi”. Zgodnie z pkt 1 podmiotami tymi są instytucje kredytowe, zgodnie z pkt 2 – instytucje finansowe, a zgodnie z pkt 3 – osoby fizyczne lub prawne, o których mowa w tym punkcie, podczas wykonywania ich działalności zawodowej. W szczególności, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849, ta dyrektywa ma zastosowanie do biegłych rewidentów, zewnętrznych księgowych i doradców podatkowych.

Rozszerzenie zakresu stosowania przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy na te ostatnie kategorie osób sięga dyrektywy 2001/97/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4.12.2001 r. zmieniającej dyrektywę Rady 91/308/EWG w sprawie uniemożliwienia korzystania z systemu finansowego w celu prania pieniędzy (Dz.Urz. UE L z 2001 r. Nr 344, s. 76), której motyw 15 stanowi, że „obowiązki w zakresie identyfikacji klientów, prowadzenia dokumentacji i zgłaszania podejrzanych transakcji powinny zostać rozszerzone na ograniczoną liczbę działalności i zawodów, które okazują się szczególnie podatne na wykorzystanie w celach prania pieniędzy”. Otóż fakt, że art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849 odnosi się nie tylko do zewnętrznych księgowych, ale też do biegłych rewidentów i doradców podatkowych, zdaniem TS sugeruje, że ten przepis dotyczy członków konkretnych zawodów, to znaczy osób, których działalność zawodowa polega na świadczeniu osobom trzecim w sposób niezależny usług w zakresie księgowości, audytu i doradztwa prawnego w dziedzinie podatkowej.

W niniejszej sprawie Mistral Trans, która prowadzi działalność w zakresie przewozu towarów, świadczyła usługi księgowe na rzecz spółek powiązanych, które miały takich samych jak ona członków zarządu, akcjonariuszy i beneficjentów rzeczywistych, wyłącznie w celu zaoszczędzenia zasobów i uniknięcia konieczności zakupu licencji na oprogramowanie księgowe dla każdej spółki. Trybunał uznał – z zastrzeżeniem ustaleń, których powinien dokonać sąd odsyłający – że nie wydaje się, aby takie przedsiębiorstwo mogło zostać uznane za „zewnętrznego księgowego” w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849.

Reasumując TS orzekł, że art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. a) dyrektywy 2015/849 należy interpretować w ten sposób, iż pojęcie „zewnętrzni księgowi” w rozumieniu tego przepisu obejmuje osoby fizyczne lub prawne, których działalność zawodowa polega na świadczeniu osobom trzecim w sposób niezależny usług księgowych takich jak sporządzanie, prowadzenie lub kontrola ksiąg rachunkowych. Pojęcie to nie obejmuje natomiast osoby prawnej, która w celu połączenia zasobów prowadzi księgowość powiązanych z nią spółek.

Komentarz

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →