Stan faktyczny
WSA rozpoznał skargę na postanowienie SKO w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania w sprawie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Omawianym wyrokiem uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania złożonego przez A.S.
Z akt sprawy wynika, że Burmistrz Miasta decyzją z 23.9.2022 r. ustalił A. oraz A.S. opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W pouczeniu od powyższej decyzji Organ I instancji wskazał stronom, że służy od niej odwołanie w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji. Wskazana decyzja doręczona została jedną przesyłką na rzecz A. i A.S., przy czym odbiór przesyłki został potwierdzony 29.9.2022 r. przez A.S.
14.10.2022 r. (data nadania przesyłki u operatora pocztowego) A. i A.S. złożyli odwołanie od decyzji. SKO postanowieniem z 25.11.2022 r. wydanym na podstawie art. 134 KPA stwierdziło, że odwołanie A. i A.S. zostało wniesione z uchybieniem terminu do jego wniesienia.
Na to rozstrzygnięcie skargę do WSA w Olsztynie wywiodła A.S., wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia. W skardze wskazano na fakt doręczania korespondencji w sprawie do dwóch osób w jednej kopercie. Skarżąca zarzuciła, że SKO prawdopodobnie popełniło w tym zakresie ten sam błąd co Burmistrz, polegający na potraktowaniu jej i męża jako jednej i tej samej strony postępowania. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 134 zd. 1 KPA w zw. art. 28, art. 40-42, art. 109 § 1 i art. 129 § 2 KPA poprzez stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Burmistrza, mimo że uchybienie takie w jej przypadku nie nastąpiło, gdyż odwołanie zostało wniesione w momencie, w którym wiążący ją ustawowy termin do jego wniesienia nie rozpoczął jeszcze biegu, ponieważ do dnia wniesienia odwołania wskazana decyzja nie została jej doręczona. Wprawdzie doręczono ją uczestnikowi i tylko jemu, dlatego też weszła już do obrotu prawnego i mogła zostać zaskarżona.
Zarzuciła, że potraktowano ją i męża jako jedną i tę samą stronę postępowania. Wskazała, że sądy administracyjne jednogłośnie uznają, że doręczanie w taki sposób pism w postępowaniu administracyjnym jest nieprawidłowe, gdyż stroną nie jest małżeństwo, lecz status taki ma każdy z małżonków z osobna, a więc każdemu z nich należy doręczyć jego egzemplarz decyzji (np. wyrok WSA w Gdańsku z 27.11.2013 r., II SA/G d 711/13). Skoro zatem decyzja nie została jej formalnie doręczona, to tym samym nie rozpoczął biegu wiążący ją termin do wniesienia odwołania.
W celu wyeliminowania opisanego, niezgodnego z przepisami stanu rzeczy, skarżąca złożyła do Burmistrza wniosek o doręczenie decyzji. Nadto skarżąca podniosła, że fakt niedoręczenia jej decyzji nie stał na przeszkodzie wniesieniu przez nią odwołania od tej decyzji, ponieważ na skutek doręczenia jej uczestnikowi zdążyła ona wejść do obrotu prawnego, a więc mogła być już przedmiotem zaskarżenia.
Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych, niedopuszczalność zaskarżania decyzji organów administracji przed ich doręczeniem nie jest zasadą bezwzględną, lecz dotyczy tylko przypadków, gdy dana decyzja nie została jeszcze doręczona żadnej ze stron. Wówczas bowiem nie istnieje ona jeszcze jako akt administracyjny, nie wywołuje skutków prawnych, a tym samym nie może też stanowić przedmiotu zaskarżenia.
Stanowisko WSA
Poddawszy kontroli zaskarżone postanowienie SKO, stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania, Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie w odniesieniu do skarżącej.
Stosownie do treści art. 129 § 1 KPA odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie (art. 129 § 2 KPA). Pojęcie strony zostało zdefiniowane w art. 28 KPA, zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W postępowaniu administracyjnym stronami są zatem poszczególni małżonkowie jako osoby fizyczne, a nie małżeństwo jako instytucja mająca swoje unormowanie w przepisach KRO. Jak wskazano w wyroku NSA z 20.5.2021 r., II OSK 2379/18, Legalis, pogląd, jakoby doręczenie decyzji jednemu ze współmałżonków wywierało taki sam skutek, jakby doręczono go obojgu, należy uznać za błędny. Doręczenie orzeczenia w jednej kopercie do obojga skarżących stanowi naruszenie przepisu art. 40 § 1 i 3 KPA, z którego wynika nakaz doręczenia pisma odrębnie każdej stronie, chyba że strony wskazały jedną z nich jako upoważnioną do odbioru pism. Doręczenie przesyłki zaadresowanej wspólnie do obojga małżonków, do rąk jednego, może zostać uznane za skuteczne wobec drugiego małżonką tylko wówczas, jeśli drugi z małżonków nie zakwestionuje i nie podważy sposobu doręczenia (por. wyrok NSA z 17.5.2012 r., I OSK 764/11, Legalis, oraz wyrok NSA z 19.10.2011 r., I OSK 131/11, Legalis).
W sprawie decyzja nie została skierowana do skarżącej – w przesyłce tej nie zamieszczono odpisu decyzji dla skarżącej. Nadto skarżąca zawnioskowała o prawidłowe doręczenie jej wskazanej decyzji. Nie budzi zatem żadnej wątpliwości, że skarżąca kwestionuje sposób doręczenia jej decyzji Organu I instancji, a raczej brak doręczenia jej wskazanej decyzji.
W ustalonym i niebudzącym wątpliwości stanie faktycznym, w ramach art. 40 § 1 i § 3 KPA, brak było podstaw do przyjęcia, że decyzja Organu I instancji została prawidłowo i skutecznie doręczona skarżącej, a tym samym że termin do wniesienia odwołania, który zgodnie z art. 129 § 2 KPA rozpoczyna się od dnia doręczenia decyzji stronie, w przypadku skarżącej rozpoczął bieg.
Wobec powyższego Sąd stwierdził, że uznanie przez SKO prawidłowości doręczenia decyzji Organu I instancji wobec skarżącej stanowi naruszenie art. 40 § 1 i § 3 KPA, a w konsekwencji stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania w przypadku skarżącej oznacza naruszenie przepisów art. 129 § 2 i art. 134 KPA. Z tego też powodu zaskarżone postanowienie podlegało uchyleniu w części dotyczącej stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania złożonego przez skarżącą.
Rozpoznając ponownie sprawę, przyjmując, że odwołanie A.S. zostało wniesione w terminie, Organ odwoławczy rozpozna ten środek zaskarżenia – w przypadku braku innych przeszkód. Nieprawidłowe doręczenie nie może rodzić negatywnych skutków dla strony, w szczególności w zakresie zachowania terminu do wniesienia odwołania. Należy także w tym miejscu wyjaśnić, że nie jest dopuszczalne ponowne poprawne dokonywanie doręczenia w miejsce wcześniejszego, wadliwego. Także bowiem decyzja doręczona wadliwie, np. z naruszeniem przepisów o doręczeniach, wchodzi do obrotu i wywołuje skutki prawne. Czynność doręczenia decyzji polegająca na skierowaniu jej do podmiotów usytuowanych na zewnątrz organu ma charakter jednorazowy i wywołuje określone skutki prawne wobec wszystkich stron postępowania i to niezależnie od ich udziału w sprawie czy prawidłowości dokonanego doręczenia.
Komentarz
W omawianym orzeczeniu WSA odniósł się do problemu doręczania decyzji stronom postępowania, którymi są małżonkowie. Zasadniczo niedopuszczalne jest doręczanie decyzji dla obu tych stron w jednej przesyłce, nie wiadomo bowiem, kto jest tak naprawdę adresatem tej korespondencji i względem kogo nastąpił skutek doręczenia. Jeden z małżonków w takiej sytuacji może skutecznie zakwestionować fakt w ogóle doręczenia mu decyzji, zwłaszcza wówczas, gdy koperta zawierała tylko jeden egzemplarz dokumentu. Decyzja doręczona skutecznie choćby jednej stronie postępowania wchodzi do obrotu prawnego, ale nie może to powodować utraty uprawnień odwoławczych względem strony postępowania, której decyzji nie doręczono. Stroną postępowania jest każdy z małżonków, a nie małżeństwo.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
