Okoliczności faktyczne i prawne

Sprawa dotyczyła skazanego J.T., którego wyrok został utrzymany w mocy przez Sąd Okręgowy w Warszawie w kwietniu 2022 r. Sąd Najwyższy, rozpoznając kasację, uchylił zaskarżone orzeczenie z powodu wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt. 2 KPK, czyli nienależytej obsady sądu. W składzie orzekającym zasiadała bowiem sędzia X.Y. (wskazana w źródłach z imienia i nazwiska w kontekście krytyki anonimizacji), która otrzymała nominację sędziowską na wniosek KRS w trybie określonym ustawą z 8.12.2017 r o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 3). Sąd Najwyższy poddał szczegółowej analizie ścieżkę zawodową sędzi, wskazując na szereg okoliczności, które w odbiorze społecznym podważają standard niezawisłości i bezstronności. Sprawa została przekazana Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Kluczowe dla praktyki sądowej, wynikające z powyższego wyroku, są jednak nie tyle kwestie związane oceną niezależności i bezstronności przez sąd z udziałem sędziów biorących udział w procedurze nominacji z udziałem wadliwie obsadzonej KRS, co kwestie dotyczące praktyki anonimizowania danych (imion i nazwisk) sędziów w uzasadnieniach dotyczących testu niezależności.

Administracja sądowa - sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Stanowisko SN

Praktyka ta nie zmienia się pomimo wyraźnego wskazania w wyroku SN z 11.4.2024 r., III KK 74/22 oraz w wyroku SN z 17.4.2024 r., II KK 168/23, Legalis, że dane sędziego, który zasiadał w składzie sądu odwoławczego lub sądu I instancji, nie podlegają ochronie przed ujawnieniem w uzasadnieniu SN rozpoznającego środek zaskarżenia, bowiem są one danymi funkcjonariusza publicznego podanymi ściśle w związku z wykonywaniem przez niego władztwa publicznego.

W uzupełnieniu argumentacji zawartej w uzasadnieniach powyższych wyroków SN podkreślił, że:

  1. Anonimizacja danych osobowych sędziów, którzy brali udział w wydaniu orzeczeń objętych kontrolą instancyjną (ale również innych osób, np. zasiadających w Krajowej Radzie Sądownictwa), stanowi naruszenie § 8 ust. 1 pkt. 1 in fine zarządzenia nr 137/2023 Pierwszego Prezesa SN z 12.10.2023 r. w sprawie udostępniania orzeczeń Sądu Najwyższego, wokand i informacji o sprawach sądowych w Sądzie Najwyższym oraz podawania do wiadomości publicznej wyroków sądów dyscyplinarnych na stronie podmiotowej Sądu Najwyższego (a także poprzednio obowiązującego § 8 ust. 1 pkt. 1 in fine zarządzenia nr 131/2022 Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z 4.10.2022 r.).
  2. Utajnienie danych sędziego stanowi realne utrudnienie uzyskania dostępu do informacji publicznej, który zagwarantowany jest na poziomie Konstytucji RP (art. 61 ust. 1 Konstytucji RP), a tym samym może być uznane za działanie na szkodę interesu publicznego.

Komentarz

Należy mieć na względzie, że nieudostępnienie informacji publicznej stanowi występek określony w art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej, za który grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Odpowiedzialność ta jest niezależna od toczących się postępowań sądowych czy administracyjnych, a karalność czynu przedawnia się dopiero po upływie 6 lat.

Oznacza to, że osoby odpowiedzialne za proces publikacji orzeczeń – w tym nie tylko kierownicy jednostek, lecz także pracownicy, którym zadekretowano obowiązek realizacji udostępniania informacji – muszą rygorystycznie przestrzegać zasad jawności. Ignorowanie wytycznych SN w zakresie braku anonimizacji danych składów orzekających naraża konkretne osoby na zarzut popełnienia przestępstwa.

Wyrok SN z 6.6.2024 r., II KK 479/22, Legalis

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →