Dyrektywy unijne a sankcje
Obecnie procedowany jest projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Druk UC118; dalej: projekt). Prace legislacyjne mają na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20.6.2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 186, s. 105) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającą dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188, s. 79).
Celem dyrektywy 2019/1152/UE jest poprawa warunków pracy poprzez popieranie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia, zapewniając równocześnie zdolność adaptacyjną rynku pracy. Zaś zamierzeniem dyrektywy 2019/1158/UE jest ustanowienie minimalnych wymagań, mających na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy poprzez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Obie dyrektywy zawierają zapisy zobowiązujące państwa członkowskie do ustanowienia przepisów o sankcjach mających zastosowanie, gdy naruszone zostaną krajowe przepisy przyjęte na podstawie dyrektyw lub odpowiedniej zmiany już obowiązujących przepisów krajowych, dotyczących praw objętych zakresem dyrektyw. Państwa członkowskie mają obowiązek podejmować wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia wykonania dyrektyw. Ustanowione sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
W związku z implementację dyrektywy 2019/1152/UE i dyrektywy 2019/1158/UE nastąpi zmiana w ustawie z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; dalej: KP). Do obecnego katalogu wykroczeń zostaną dodane nowe wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Wiąże się to z faktem, iż pojawienie się nowych uprawnień po stronie pracownika pociąga za sobą kolejne obowiązki pracodawcy. Zapewnienie realizacji tych zobowiązań jest możliwe tylko wtedy, gdy są one obarczone odpowiednią sankcją za ich nieprzestrzeganie.
Zgodnie z projektem w KP zostaną wprowadzone zmiany zaprezentowane w poniższej tabeli.
| Zmiana w KP | Nowe uprawnienie pracownika – nowe obowiązki pracodawcy | Nowe wykroczenie |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 2 dodany zostanie pkt 2a | Zgodnie z art. 29 § 3 i 31 KP pracodawca będzie zobowiązany do informowania pracownika na piśmie w terminie 7 dni od dopuszczenia do pracy o warunkach zatrudnienia oraz o zmianie warunków zatrudnienia.
W myśl art. 291 § 2 i 3 KP przed wyjazdem pracownika do pracy lub w celu wykonania zadania służbowego na obszarze państwa będącego członkiem Unii Europejskiej lub na obszarze państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres przekraczający 4 kolejne tygodnie, pracodawca będzie zobowiązany do pisemnego przekazania pracownikowi niezależnie od informacji, o których mowa w art. 29 § 3 KP określonego rodzaju informacji niezbędnych do wykonywania takiej pracy oraz do informowania o zmianie warunków. |
Nieinformowanie pracownika w terminie o warunkach jego zatrudnienia, o których mowa w art. 29 § 3 i 31 lub w art. 291 § 2 i 3 KP. |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 2 dodany zostanie pkt 2b | Zgodnie z art. 293 § 3 KP pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej o zmianę rodzaju pracy, zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca będzie musiał udzielić pracownikowi odpowiedzi na wniosek wraz z jej uzasadnieniem. | Nieudzielenie pracownikowi na piśmie odpowiedzi na wniosek – art. 293 § 3 KP. |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 3 dodany zostanie pkt 3a | Zgodnie z art. 1731 § 4 KP pracownikowi udzielany będzie urlop opiekuńczy pod warunkiem złożenia wniosku w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 3 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.
Zgodnie z art. 1881 § 1 KP pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 8. roku życia będzie mógł złożyć wniosek, w postaci papierowej lub elektronicznej, o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy w terminie 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. |
Prowadzenie przygotowań dotyczących zamiaru rozwiązania stosunku pracy od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu opiekuńczego oraz wniosku o elastyczną organizację pracy, o której mowa w art. 1881 KP. |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 5 dodany zostanie pkt 5a | Zgodnie z art. 1881 § 1 KP pracownik opiekujący się dzieckiem, do ukończenia przez nie 8. roku życia, będzie mógł skorzystać z elastycznej organizacji pracy. | Naruszenie przepisów o elastycznej organizacji pracy, o której mowa w art. 1881 KP. |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 5 dodany zostanie pkt 5b | Zgodnie z art. 1731 § 1 KP pracownikowi przysługiwać będzie urlop opiekuńczy w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. | Naruszenie przepisów o urlopie opiekuńczym, o którym mowa w art. 1731 KP. |
| W art. 281 w § 1 KP po pkt. 5 dodany zostanie pkt 5c | Zgodnie z art. 1481 § 1 KP pracownikowi będzie przysługiwało zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym, z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. | Naruszenie przepisów o zwolnieniu od pracy z powodu działania siły wyższej, o którym mowa w art. 1481 KP. |
Jakie kary za nowe wykroczenia?
Zgodnie z działem XIII KP za wykroczenia przeciwko prawom pracownika przewidziana jest kara grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Taka sama kara będzie obowiązywać w przypadku nowych wykroczeń. W polskim systemie prawa zgodnie z art. 17 § 2 ustawy z 24.8.2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 457) w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w KP oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy. Podstawę do wszczęcia postępowania stanowi wniosek o ukaranie, pochodzący od inspektora pracy. W przypadku toczącego się postępowania sąd może orzec karę grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł. W sprawach o tego rodzaju wykroczenia inspektor pracy może także nałożyć mandat, jeżeli uzna, że kara taka będzie wystarczająca. Organ Państwowej Inspekcji Pracy może w takiej sytuacji zastosować grzywnę w wysokości do 2 tys. zł. Zgodnie z art. 41 ustawy z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2008) w stosunku do sprawcy czynu inspektor pracy może poprzestać na zastosowaniu pouczenia, zwróceniu uwagi, ostrzeżeniu lub na zastosowaniu innych środków oddziaływania wychowawczego.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
