- Projekt ustawy wprowadza istotne zmiany w procedurach sądowych dotyczących kredytów frankowych, mające na celu przyspieszenie postępowań i zwiększenie efektywności wymiaru sprawiedliwości.
- Nowe regulacje obejmują uproszczenie procedur sądowych, rozszerzenie kompetencji referendarzy, wprowadzenie mechanizmów ograniczających liczbę nowych spraw oraz zachęty do ugód i mediacji.
- Dzięki tym rozwiązaniom ustawodawca dąży do zwiększenia ochrony konsumentów oraz usprawnienia pracy sądów rozpatrujących sprawy frankowe.
Geneza rozwiązań planowanych w projekcie
Projekt ustawy powstał w odpowiedzi na kilka kluczowych wyzwań, z którymi zmaga się polski wymiar sprawiedliwości w ramach rozpatrywania spraw frankowych. Ich skala jest niezwykle duża, co prowadzi do przeciążenia sądów i znaczących opóźnień, zarówno spraw frankowych, jak i innych postępowań, niezależnie od ich przedmiotów. Dotychczasowe rozwiązania organizacyjne, w tym tworzenie wyspecjalizowanych wydziałów w sądach okręgowych, nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Sądu Najwyższego wyjaśniło już wiele kluczowych zagadnień prawnych, co umożliwia uproszczenie procedur bez ingerencji w merytoryczne rozstrzygnięcia spraw. Przedłużające się postępowania naruszają prawa konsumentów i obniżają efektywność wymiaru sprawiedliwości, dlatego konieczne jest zastosowanie specjalnych rozwiązań ustawowych.
Cel projektowanej ustawy
Celem projektowanych przepisów jest stworzenie norm prawnych umożliwiających sądom szybsze rozpoznawanie spraw dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego.
Jak wskazano w opublikowanych założeniach, rozwiązania przewidziane w projekcie mają na celu:
- rozładowanie zatorów sądowych wynikających z masowego wpływu spraw frankowych do sądów;
- zabezpieczenie konstytucyjnego prawa obywateli do rozpoznania ich sprawy w rozsądnym terminie;
- wprowadzenie efektywnych mechanizmów proceduralnych pozwalających na usprawnienie pracy sądów prowadzących postępowania w sprawach frankowych;
- zmniejszenie obciążenia sądów poprzez promowanie działań mających na celu ograniczenie liczby spraw frankowych oraz zachęcanie do rozwiązywania sporów w sposób ugodowy.
Najważniejsze rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy
Projekt ustawy koncentruje się na wprowadzeniu szczególnych regulacji proceduralnych, mających na celu przyspieszenie postępowań i zmniejszenie obciążenia sądów. Wprowadzono zmiany obejmujące zarówno uproszczenie procedur, jak i instrumenty prawne pozwalające na efektywniejsze rozstrzyganie sporów frankowych.
Uproszczenie i przyspieszenie procedur sądowych
Projektowane przepisy zakładają wstrzymanie obowiązku spełniania przez konsumenta świadczeń wynikających z umowy kredytu frankowego od momentu doręczenia pozwu bankowi, co eliminuje konieczność rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie składanych przez konsumentów. Rozszerzeniu ma ulec możliwości orzekania na posiedzeniach niejawnych zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji. Na gruncie projektowanych przepisów umożliwiono również przesłuchiwanie stron w formie pisemnej oraz dopuszczono przesłuchania świadków na posiedzeniach zdalnych. Przewiduje się również ujednolicenie zasad składania i przyjmowania oświadczeń o potrąceniu przez pełnomocnika procesowego oraz możliwość rozliczenia roszczenia wzajemnego banku i konsumenta w ramach jednego postępowania. Referendarze sądowi mają uzyskać kompetencje do umarzania postępowań w przypadku cofnięcia pozwu lub apelacji. Planuje się również ograniczenie zasady kolegialności orzekania w sprawach frankowych, co ma przyspieszyć wydawanie orzeczeń.
Ograniczenie liczby spraw frankowych w sądach
Aby zmniejszyć liczbę postępowań sądowych dotyczących kredytów frankowych, projekt ustawy wprowadza zachęty do ich wycofywania lub rozwiązywania w drodze ugody. Strony, które zdecydują się na wycofanie sprawy z sądu, będą mogły skorzystać z korzyści fiskalnych. Przewidziano również mechanizm tzw. przedsądu dla skarg kasacyjnych w sprawach frankowych, co pozwoli na wcześniejszą selekcję spraw trafiających do Sądu Najwyższego. Promowanie mediacji i ugód sądowych poprzez uproszczenie procedur oraz eliminację barier formalnych ma na celu zmniejszenie liczby nowych spraw i przyspieszenie rozstrzygania już toczących się postępowań.
Wzmocnienie ochrony konsumentów
Projekt ustawy przewiduje mechanizmy wzmacniające pozycję konsumentów w sporach z bankami. Uznanie wyroku pierwszej instancji zasądzającego świadczenie pieniężne na rzecz konsumenta za wykonalny z chwilą jego ogłoszenia lub doręczenia bankowi pozwoli na szybsze egzekwowanie należności. Automatyczne wstrzymanie obowiązku spłaty kredytu frankowego z chwilą doręczenia odpisu pozwu bankowi stanowi dodatkowe zabezpieczenie interesów kredytobiorców, pozwalając im uniknąć dalszych obciążeń finansowych w trakcie trwania procesu sądowego.
Promowanie pozasądowego rozwiązywania sporów
Jednym z głównych założeń ustawy jest zachęcenie stron do zawierania ugód i korzystania z mediacji. Projekt przewiduje możliwość kierowania spraw do mediacji przez referendarzy sądowych oraz określenie jasnych terminów, do których strona może sprzeciwić się mediacji. Proponuje się również uproszczenie zasad komunikacji pomiędzy sądem a mediatorem, co ma na celu usprawnienie procesu negocjacyjnego i zwiększenie skuteczności rozwiązań pozasądowych.
Etap legislacyjny
Założenia projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
