- Projekt przewiduje wprowadzenie możliwości udostępniania danych z KRS za pośrednictwem usług sieciowych, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z wymogami dotyczącymi ochrony danych oraz bezpieczeństwa teleinformatycznego.
- Nowelizacja zakłada również zniesienie obowiązku ogłaszania treści dokonywanych wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co ma prowadzić do ujednolicenia domniemań prawnych wynikających z publikacji informacji wyłącznie w KRS.
- Kolejnym istotnym elementem projektu jest pełna elektronizacja rejestru stowarzyszeń – wszystkie wnioski oraz akta rejestrowe będą składane i prowadzone wyłącznie w systemie teleinformatycznym.
Dostęp do danych z KRS przez interfejsy usług sieciowych (API)
Zmiana art. 4 ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 979; dalej: KRSU), polegająca na dodaniu w tej jednostce redakcyjnej kolejnych ustępów ma na celu umożliwienie podmiotom realizującym zadania publiczne uzyskania dostępu do danych z KRS za pośrednictwem usług sieciowych – w szczególności poprzez interfejsy API.
Zgodnie z projektowanym art. 4c KRSU, Centralna Informacja będzie mogła udostępniać dane w trybie sieciowym bezpłatnie, pod warunkiem uprzedniego uzyskania decyzji Ministra Sprawiedliwości, o której mowa w projektowanym art. 4d KRSU.
Warunki, które musi spełnić podmiot ubiegający się o taki dostęp, zostały enumeratywnie wskazane w projektowanym art. 4e KRSU. Obejmują one m.in. wykazanie:
- niezbędności dostępu do realizacji zadań ustawowych lub zleconych przez podmiot publiczny zadań publicznych;
- posiadania i stosowania urządzeń lub systemów teleinformatycznych umożliwiających identyfikację użytkowników danych;
- stosowania zabezpieczeń technicznych i organizacyjnych chroniących dane przed wykorzystaniem niezgodnym z celem;
- istnienia odpowiednich warunków technicznych po stronie Centralnej Informacji.
Podmiot składający wniosek o zgodę musi również złożyć szczegółowe oświadczenia oraz wyznaczyć osobę do kontaktów technicznych (projektowany art. 4g KRSU). Minister Sprawiedliwości może odmówić zgody (projektowany art. 4i KRSU), a także cofnąć ją w razie ustania przesłanek (projektowany art. 4m KRSU).
Ustawa wprowadza też obowiązek informacyjny po stronie podmiotów, które uzyskały zgodę, w szczególności w zakresie zmian wpływających na bezpieczeństwo i legalność dostępu do danych (projektowane art. 4j i 4k KRSU). W przypadku niespełnienia przesłanek, podmiot obowiązany jest powstrzymać się od korzystania z dostępu (projektowany art. 4l KRSU).
Nowelizacja przewiduje również penalizację nieuprawnionego dostępu do danych – zgodnie z projektowanym art. 60a KRSU, osoba uzyskująca informacje z KRS za pośrednictwem usług sieciowych bez uprawnienia podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Zniesienie obowiązku publikacji wpisów z KRS w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
Projekt ustawy przewiduje uchylenie przepisów nakładających obowiązek ogłaszania wpisów z KRS w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W tym celu w KRSU uchyla się m.in. art. 13 ust. 1, art. 16, art. 58 oraz odpowiednie przepisy w ustawach towarzyszących, w szczególności:
- ustawie z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 593);
- ustawie z 27.4.2006 r. o spółdzielniach socjalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 802);
- ustawie z 22.7.2006 r. o spółdzielni europejskiej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2043).
Wprowadzenie tej zmiany motywowane jest m.in. powszechną dostępnością danych z KRS w Internecie oraz dążeniem do zmniejszenia kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców. Ustawodawca wskazuje również na przeciążenie komórek Ministerstwa Sprawiedliwości obsługujących Monitor Sądowy i Gospodarczy, w szczególności w związku z liczbą ogłoszeń dotyczących dokumentów finansowych.
Ujednoliceniu ulegają również zasady związane z domniemaniami prawnymi. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 15 ust. 1 KRSU, od dnia wpisu do rejestru nikt nie może zasłaniać się nieznajomością wpisu, z wyjątkiem czynności dokonanych w ciągu 16 dni od dnia wpisu, jeśli osoba trzecia wykaże brak wiedzy o wpisie. W przypadkach rozbieżności pomiędzy wpisem a ogłoszeniem, obowiązuje treść wpisu (art. 8 projektu ustawy).
Elektronizacja rejestru stowarzyszeń i akt rejestrowych
Jednym z kluczowych celów nowelizacji jest ujednolicenie zasad prowadzenia postępowań rejestrowych względem wszystkich kategorii podmiotów. Projekt zakłada odejście od możliwości składania wniosków papierowych w przypadku rejestru stowarzyszeń, fundacji i SP ZOZ-ów.
Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 9 ust. 1 zdanie drugie oraz art. 19 ust. 2 KRSU:
- akta rejestrowe będą prowadzone wyłącznie w systemie teleinformatycznym;
- wnioski (o wpis oraz inne) będą składane wyłącznie elektronicznie.
Uchylone zostaną liczne przepisy umożliwiające składanie dokumentów papierowych (m.in. art. 19 ust. 3, 4, 6, 9, 11 KRSU). Wprowadzone zmiany są analogiczne do tych, które od 2021 r. obowiązują wobec rejestru przedsiębiorców.
Zmieniony zostanie również art. 9 ust. 7 KRSU – przewiduje on obowiązek przetworzenia na postać elektroniczną dokumentów papierowych, które stanowią podstawę działania sądu z urzędu. Oznacza to pełną integrację danych papierowych z systemem elektronicznym.
System teleinformatyczny będzie również obejmował zbiór dokumentów zawierający papierowe oryginały dokumentów dostarczanych do sądu – rozwiązanie to zapewnia ciągłość dostępu do pełnych akt, również dla podmiotów korzystających ze złożonych dokumentów papierowych (np. skany, odpisy notarialne).
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw 28.5.2025 r. został skierowany przez Marszałka Sejmu do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne. Zgodnie z art. 10 projektu, ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów regulujących elektronizację akt rejestrowych oraz składania wniosków – które wejdą w życie z początkiem miesiąca następującego po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. Takie rozwiązanie zapewnia odpowiedni czas na przygotowanie systemów teleinformatycznych oraz wdrożenie nowych procedur w praktyce sądów rejestrowych i podmiotów obowiązanych.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
